- Pandemia i zmieniające się nieustannie zasady w ruchu granicznym, sytuacja gospodarcza na świecie, zwłaszcza obniżenie stóp procentowych spowodowało, że mieliśmy do dyspozycji mniejsze środki niż dotychczas - tłumaczył w jednym z ostatnich wywiadów prezes Fundacji Dziedzictwa Kulturowego Michał Laszczkowski. 

Niszczejące zabytki na Kresach. "Skala jest zatrważająca"

Fundacja Dziedzictwa Kulturowego w 2020 r. prowadziła prace konserwatorskie na cmentarzach katolickich, prawosławnych, tatarskich i żydowskich w Polsce i na Ukrainie. - W ostatnich latach sytuacja jest lepsza niż wcześniej - zaznaczył gość Dwójki. - Coraz więcej organizacji jeździ na wschód i porządkuje polskie cmentarze, które wcześniej były porządkowane wyłącznie przez mieszkających tam Polaków. 

Czytaj także:

Ołyka - perła Wołynia, ważna kresowa twierdza i wspaniała posiadłość rodu Radziwiłłów

Dobre wzorce opieki nad dziedzictwem. Konkurs "Zabytek zadbany"

Odnowionych zostało niemalże 90 historycznych nagrobków. Mimo trudnej sytuacji pandemicznej, konserwatorzy dzieł sztuki, związani z Fundacją, prowadzili prace na siedmiu zabytkowych cmentarzach, w wyniku których odrestaurowanych zostało kilkadziesiąt historycznych nagrobków, w tym cenne dzieła sztuki, groby żołnierzy, czy postaci zasłużonych dla kultury, nauki i życia publicznego. - Musimy sobie powiedzieć, że wszystkiego uratować się nie da. Nie dotyczy to tylko kwestii dziedzictwa za granicą, w Polsce też nie uratujemy wszystkich zabytkowych nagrobków - stwierdził Michał Laszczkowski. - Konserwacja jest dziedziną bardzo kosztowną - dodał.

Wybierając nagrobki do konserwacji, a lista liczy ich tysiące, fundacja kieruje się walorami historycznymi i artystycznymi, także ważnością zmarłych osób. Warunkiem jest również stan pomników liczących nawet 100-150 lat.

***

Tytuł audycji: Poranek Dwójki

Prowadził: Paweł Siwek

Gość: Michał Laszczkowski (prezes Fundacji Dziedzictwa Kulturowego)

Data emisji: 2.11.2020

Godzina emisji: 9.30

Ponad 8 000 rekordów w bazie danych nagrobków, informacje o najważniejszych twórcach łyczakowskich rzeźb, a także efekty prac konserwatorskich przeprowadzonych ze środków Ministerstwa Kultury i Dziedzictwa Narodowego zawiera strona internetowa poświęcona Cmentarzowi Łyczakowskiemu we Lwowie.

XX Dzień Papieski. Ks. Grabowski: zachęca nas do myślenia w duchu naszego świętego rodaka

Dostępna w dwóch wersjach językowych strona umożliwiająca odwiedzenie jednego z najważniejszych europejskich cmentarzy z każdego miejsca na świecie, powstała z inicjatywy Fundacji Dziedzictwa Kulturowego. 

- Chcieliśmy, żeby ta strona była spojrzeniem na to, jak różne kraje patrzą na to wspólne dziedzictwo - mówił na antenie Polskiego Radia 24 Michał Laszczkowski, prezes Fundacji Dziedzictwa Kulturowego.

- Prace nad tym projektem trwają już szereg lat. Zmierzają one powoli do końca. Pandemia była powodem, dla którego podjęliśmy decyzję, aby publikować niepełne dane. Każdy starszy cmentarz posiada mnóstwo zabytkowych grobów i każdy z nich można w różny sposób odkrywać - dodał.

Laszczkowski powiedział też, że cmentarz jest największą galerią polskiej rzeźby plenerowej. - Każdy ważniejszy rzeźbiarz XIX wieku i pierwszej połowy XX wieku pozostawił na cmentarzu jakieś swoje dzieło. Warto, żebyśmy mieli tego świadomość i mam nadzieję, że ta strona w tym pomoże - dodał.

Zapraszamy do wysłuchania rozmowy.

* * *

Audycja: "Temat Dnia/Gość PR24"
Prowadzący: Krzysztof Grzybowski
Gość: Michał Laszczkowski (Fundacja Dziedzictwa Kulturowego)
Data emisji: 08.11.2020
Godzina emisji: 09.06

kad

Odzyskane skarby

Znajduje się tam niezliczenie wiele zamków, pałaców, dworów, kościołów i innych zabytków architektury. Po II wojnie światowej władze komunistycznej niszczyły i likwidowały je jako symbole burżuazyjnej przeszłości. Teraz władze Białorusi i Ukrainy nie są w stanie zabezpieczyć istnienia tych zabytków, ponieważ nie mają na to środków, ani odpowiednio wykształconej kadry konserwatorskiej.

– Ze względu na stan kompetencji konserwatorskich, mam na myśli nade wszystko Białoruś i Ukrainę, podejmowane restauracje niekiedy są formą zniszczenia tej pierwotnej tkanki. Dostajemy obiekt, któremu już nie grozi zagłada, ale jest pozbawiony sztukaterii. Ma plastikowe okna i blaszany dach – ocenił Rafał Dzięciołowski z fundacji "Pomoc Polakom na Wschodzie".

Rodzi to pytania o odpowiedzialność Polski za przetrwanie niszczejących skarbów architektury, sztuki i kultury. Jak wygląda ratowanie ruin starych kościołów, pałaców i polskich cmentarzy na dawnych Kresach? Jak nasi sąsiedzi podchodzą dziś do kwestii pamięci o polskiej obecności na terenach wschodnich? 

– Na Białorusi nie ma problemu z traktowaniem zabytków jako niechcianego dziedzictwa. Białorusini uważają je za teren Wielkiego Księstwa Litewskiego i często sprzedają różnego rodzaju biznesmenom. Zdają sobie sprawę z tego, że zabytki to zarobek, który napędza gospodarkę. Najważniejszą ich rolą jest generowanie ruchu turystycznego – stwierdził gorzko prezes Fundacji Dziedzictwa Kulturalnego Michał Laszczkowski.

Renowacja cmentarza w Trokach/ZW

***

Tytuł audycji: Klub Trójki
Prowadzi: Piotr Semka
Goście: Michał Laszczkowski (prezes Fundacji Dziedzictwa Kulturalnego), Rafał Dzięciołowski (fundacja "Pomoc Polakom na Wschodzie")
Data emisji: 07.01.2021
Godzina emisji: 23.06

kr