W 130 lat po Wielkiej Armii Napoleona Wehrmacht uderzył na Wschód. Była to jedna z największych kampanii w historii. Wbrew oczekiwaniom niemieckiego naczelnego dowództwa przeszła w formę wojny na wyczerpanie, która wyniszczyła Wehrmacht, stając się główną przyczyną jego klęski. Losy II wojny światowej i III Rzeszy rozstrzygnęły się w zmaganiach na froncie wschodnim.

Generalny Plan Wschodni

W lipcu 1940 roku, po upadku Francji, Hitler zaczął rozważać możliwość zaatakowania Związku Sowieckiego. Wielokrotnie zastanawiano się nad pobudkami, jakimi kierował się Hitler, łamiąc pakt niemiecko-sowiecki i otwierając drugi front, wbrew zasadzie asekuracji, którą aż do tej chwili głosił, na dodatek w momencie, gdy wojna przeciwko Anglii właściwie dopiero się rozpoczynała. Zdaniem prof. Janusza Stefanowicza źródeł należy, a priori, szukać w Mein Kampf i kojarzyć z dążeniem do dominacji europejskiej.

Po Anschlussie Austrii i utworzeniu Wielkich Niemiec, po zmieceniu z powierzchni Czechosłowacji i Polski, po wyeliminowaniu francuskiego zagrożenia, Hitler próbował zdobyć dla Niemiec na Wschodzie przestrzeń życiową (Lebensraum) konieczną dla przetrwania Rzeszy jako wielkiego mocarstwa. Fuhrer był też poirytowany i zaniepokojony działaniami ZSRS w końcowej fazie wojny z Francją. Stalin dokonał wówczas aneksji państw bałtyckich i przyłączył do swojego imperium rumuńską Besarabię i północną Bukowinę, co wykraczało poza przedmiot uzgodnień paktu Ribbentrop-Mołotow.

Ostateczna decyzja o rozpoczęciu wojny na Wschodzie zapadła po berlińskim spotkaniu Hitlera z Mołotowem 13 listopada 1940, kiedy to doszło do zderzenia interesów dwóch imperializmów.
– Gospodarze zaproponowali, żeby Rosja przystąpiła do paktu trójstronnego, który łączył Niemcy, Japonię i Włochy, i żeby we czwórkę podzielili świat. Hitler oferował Rosji dostęp do morza Indyjskiego co było całkowicie sprzeczne z historycznym kierunkiem ekspansji rosyjskiej na Europę i tereny naftowe – mówił prof. Janusz Stefanowicz.

Dyrektywa "Barbarossa"

Niemcy postawili po raz kolejny na Blitzkrieg (wojna błyskawiczna). Plan "Barbarossa", zatwierdzony przez Hitlera 18 grudnia 1940, zakładał zniszczenie głównych sił Armii Czerwonej na zachód od Dźwiny i Dniepru, a także okupację krajów bałtyckich i Leningradu. Po spełnieniu tych warunków operacje miały się skoncentrować wokół Moskwy i następnie szybko się rozwijać w kierunku linii Archangielsk-Astrachań.

W kampanii na Wschodzie stanęły naprzeciwko siebie dwie potężne armie. Hitler posłał na front ponad 4 mln swoich żołnierzy. Sowieci dysponowali w tym czasie na swoim froncie zachodnim 3 mln żołnierzami. Armia Czerwona przeważała nad wrogiem liczbą sprzętu. Gdy hitlerowcy mieli do dyspozycji niecałe 2 tys. czołgów, sowieci mogli im przeciwstawić pięć razy więcej tego rodzaju maszyn. Teoretycznie panowali także w powietrzu. Niespełna 3 tys. samolotów Luftwaffe walczyło przeciw trzy razy silniejszej flocie powietrznej ZSRS.

22 czerwca Joseph Goebbels, minister propagandy III Rzeszy, odczytał rozkaz Hitlera:
"Dziś znów stoi 160 dywizji sowieckich na naszej granicy. Od tygodni jest naruszana nie tylko nasza granica, ale także granica na dalekiej północy i granica Rumunii. Sowieckie myśliwce dla zabawy i bez kłopotów penetrują te granice, aby udowodnić, że to Rosjanie czują się panami tych terenów. Zadaniem tego frontu jest nie obrona poszczególnych krajów, ale zapewnienie bezpieczeństwa Europie, a przez to ocalenie nas wszystkich. Dlatego dziś znów zdecydowałem złożyć los i przyszłośc niemieckiej Rzeszy oraz naszego narodu w ręce naszych żołnierzy. Niech Bóg nam w tej walce pomoże".

Front Wschodni

Pomimo, że Rosjanie spodziewali się ataku, nie byli odpowiednio przygotowani na odparcie niemieckiego uderzenia. Wynika to z faktu, że sowieckie plany operacyjne zakładały prewencyjne uderzenie na III Rzeszę, a nie przygotowanie linii obronnych. Zabrakło czasu.

Wojska sowieckie zostały sparaliżowane. System dowodzenia całkowicie się załamał. Niemcy w oszałamiającym tempie szli w głąb Związku Sowieckiego. W lipcu pod niemieckim panowaniem znalazły się już kraje nadbałtyckie. Naziści odnosili także spektakularne sukcesy na Ukrainie. Dopiero pod smoleńskiem niemieckie oddziały natrafiły na trwalszy opór. Walki, trwające niemal dwa miesiące, wciągnęły Wehrmacht w wojnę na wyniszczenie, a tej, z Rosją wygrać nie mogli. W głębi imperium Stalin dysponował nieskończonymi rezererwami.

Po raz pierwszy Blitzkrieg zawiódł. Okazało się, że nie jest tak uniwersalną taktyką, jak powszechnie uważano. Niemcy starli się na Wschodzie z potężnym przeciwnikiem, którego możliwości militarne były nieporównywalne z potencjałem Polski czy Francji.

mjm

Posłuchaj

Droga Białorusi do ZSRR

Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka powstała 30 grudnia 1918 roku, w związku z interesami bolszewików, a białoruskie państwo komunistyczne było sterowane rozkazami z Moskwy. Jej powstanie było próbą obrony bolszewików przed białoruskimi aspiracjami niepodległościowymi, które zrealizowały się w istniejącej od 25 marca 1918 roku Białoruskiej Republice Ludowej.

– Eksport rewolucji do Europy wymagał przede wszystkim uwiarygodnienia haseł o samostanowieniu narodów – powiedział prof. Eugeniusz Mironowicz w audycji Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Białoruś".

Socjalistyczna Białoruś miała pokazać, że komunizm nie odrzuca emancypacji narodowej, a mniejsze narody chcą rzekomo dobrowolnie należeć do komunistycznej wspólnoty. Jej rząd wzywał do walki z burżuazją i obszarnikami, których interesy miała reprezentować Białoruska Republika Ludowa. W rzeczywistości socjalistyczna Białoruś starała się za wszelką cenę stłumić odrodzenie narodowe.

Historia Białorusi. Część 6: Litbieł

Już niedługo później powstała Litewsko-Białoruska Republika Sowiecka, tzw. Litbieł. Jej żywot był krótki, już wiosną i latem 1919 roku została zlikwidowana w trakcie ofensywy Wojsk Polskich.

Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka powróciła na mapę 31 lipca 1920 roku. Po zawarciu traktatu pokojowego w Rydze pozostała jedynie w kadłubowej formie sześciu powiatów byłej guberni mińskiej. Pozostałe białoruskie ziemie znalazły się w granicach II Rzeczpospolitej i Rosyjskiej Federacyjnej Republiki Radzieckiej.

– Była całkowicie zależna od Rosji, ale formalnie stanowiła podmiot prawa międzynarodowego. Dopiero w grudniu 1922 roku bolszewicy, tworząc Związek Socjalistycznych Republik Radzieckich, prawnie włączyli Białoruś do nowego imperium rosyjskiego – mówił prof. Eugeniusz Mironowicz.

Historia Białorusi. Część 8: Niezłomny Bułak-Bałachowicz i powstanie słuckie

Sowiecka gospodarka

Białoruska Socjalistyczna Republika Radziecka już wkrótce miała się stać świadkiem odgórnych projektów społecznych epoki stalinizmu. Białoruś, podobnie jak pozostała część Związku Sowieckiego, została dotknięta kolektywizacją rolnictwa i przyspieszoną, zaplanowaną przez państwo industrializacji.

– W 1925 roku podczas Zjazdu Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii Bolszewików Stalin oznajmił, że dla zwycięstwa komunizmu niezbędne jest przyspieszenie uprzemysłowienia Związku Radzieckiego. Militarystyczne plany Stalina wyznaczały główne kierunki industrializacji. Zakładano głównie rozbudowanie przemysłu ciężkiego, niezbędnego dla wyposażenia armii, która miała wspierać proletariackie rewolucje – mówił prof. Eugeniusz Mironowicz w audycji Polskiego Radia z 1999 roku.

W celu sfinansowania rozwoju przemysłu drastycznie opodatkowano drobną przedsiębiorczość, nieśmiało rozwiniętą w okresie obowiązywania tzw. Nowej Polityki Ekonomicznej, która częściowo zezwoliła na prowadzenie prywatnej działalności gospodarczej.

Przerośnięty fiskalizm doprowadził do upadku prywatnego sektora, który następnie został znacjonalizowany i przejęty przez państwo. Droga do stworzenia scentralizowanej gospodarki stanęła otworem.

Historia Białorusi. Część 7: Białoruś w koncepcji federacyjnej Piłsudskiego

Wielka industrializacja i wielkie cierpienie

W latach 30. w Białoruskiej Socjalistycznej Republice Radzieckiej powstało około tysiąca państwowych przedsiębiorstw. Aż 400 z nich należało do sektora przemysłu ciężkiego, produkującego na cele militarne.

– Produkcja pozostałych tylko w części była przeznaczona na cele konsumpcyjne. Większość kierowano na realizację kolejnych inwestycji lub zamrażano jako rezerwy militarne. W Witebsku, Mohylewie, Bobrujsku, Homlu, Mińsku, Orszy i Borysewie powstały ogromne ośrodki przemysłowe, które zmieniły charakter gospodarczy wschodniej Białorusi – stwierdził prof. Eugeniusz Mironowicz.

Wielka industrializacja drastycznie zmieniła społeczeństwo białoruskie. Robotnikami w prężnie rozwijających się fabrykach zostawali chłopi, wypędzani ze wsi w trakcie kolektywizacji rolnictwa. Szybko musieli przyzwyczaić do kompletnie innego sposobu pracy.

– Realizacja planów Stalina w czasie wyznaczonym kolejnymi pięciolatkami wymagała wprowadzenia zasady pracy darmowej, systemu niemal niewolniczego i swobodnego przerzucania siły roboczej na obszarze całego Związku Sowieckiego. Konsekwencją tej polityki było skrajne uprzedmiotowienie społeczeństwa i jednostki ludzkiej – mówił prof. Eugeniusz Mironowicz. – Gigantycznym wysiłkiem społeczeństwa, kosztem jego ogromnych cierpień i wyrzeczeń w bardzo szybkim tempie zbudowano przemysł, którego wcześniej na Białorusi nie było.

***

Polskie Radio - Serwisy specjalne dla Białorusi

Zarząd Polskiego Radia podjął decyzję o pilnym zmodyfikowaniu obowiązującej ramówki i wprowadzeniu na antenie Programu 1 Polskiego Radia specjalnych serwisów informacyjnych w języku białoruskim, które będą poświęcone obecnej sytuacji w tym kraju. Dzięki należącym do PR S.A. nadajnikom Radiowego Centrum Nadawczego w Solcu Kujawskim Program 1 jest dostępny z "powietrza" na falach długich o częstotliwości 225 kHz na terenie prawie całej Europy i pokrywa zasięgiem całe terytorium Białorusi.

Specjalne serwisy informacyjne przygotowywane przez Sekcję Białoruską redakcji Polskiego Radia dla Zagranicy są emitowane 3 razy dziennie: rano po godzinie 6.30, w magazynie "W samo południe" po godzinie 12.00 oraz wieczorem po godzinie 22.00 w magazynie "Polska i Świat".

sa

Białoruś Zachodnia

Białoruskie ziemie znajdujące się w II Rzeczpospolitej były nazywane Białorusią Zachodnią. Termin ten ukuł Karol Radek, sowiecki komunista polskiego pochodzenia. Został spopularyzowany przez Komunistyczną Partię Zachodniej Białorusi, której nazwa miała określać jej teren działania. Obejmował on teren województw wileńskiego, nowogródzkiego, poleskiego i wschodniej części białostockiego II RP.

Ziemie tzw. Białorusi Zachodniej były wielonarodowe. Zamieszkiwali je Polacy, Białorusini, Litwini, i Żydzi. Centrum politycznym i kulturalnym dla wszystkich narodów zamieszkujących ten obszar był Wilno.

Istniała jeszcze duża grupa miejscowej ludności, która nie czuła związku z żadną z narodowości. Tak zwani tutejsi (jak sami określali się w przeprowadzanych w II RP spisach powszechnych) zamieszkiwali przede wszystkim Polesie i porozumiewali się dialektem, który był mieszanką ukraińskiego, białoruskiego i polskiego.

Historia Białorusi. Część 7: Białoruś w koncepcji federacyjnej Piłsudskiego

Białoruscy parlamenarzyści

Białorusini w II Rzeczpospolitej teoretycznie mogli swobodnie rozwijać własną oświatę i prowadzić działalność kulturalną, jednak w praktyce - z powodu przekonania o ich niskim stanie świadomości narodowej - starano się wobec nich prowadzić politykę polonizacyjną. Władze polskie ograniczały białoruskie szkolnictwo, popierały osadnictwo kolonistów wojskowych na ziemiach zdominowanych przez Białorusinów oraz starały się forsować język polski w obrzędach religijnych.

Ruch białoruski starał się zorganizować politycznie, aby ubiegać się o swoje prawa w Sejmie. W wyborach parlamentarnych w 1922 roku Białorusini w ramach Bloku Mniejszości Narodowych wprowadzili 11 posłów oraz 3 senatorów.

– Utworzyli Białoruski Klub Poselski, w którym zasiadali zarówno lewicowiec Bronisław Taraszkiewicz, jak i chadek ksiądz Adam Stankiewicz – mówił dr Jan Jerzy Milewski w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Białoruś".

Hromada

Wielu Białorusinów mieszkających w II RP popierało komunistów, którzy starali się przedstawić jako obrońcy ich interesów.

– Chłop białoruski był skłonny poprzeć każdą partię, która mogła zapewnić realizację dwóch najważniejszych postulatów: otrzymanie ziemi oraz szkoły, w której dziecko mogłoby się uczyć w zrozumiałym dla siebie, ojczystym języku – powiedział dr Jan Jerzy Milewski.

Pod wpływem komunistów w 1925 roku wśród białoruskich parlamentarzystów doszło do rozłamu. Część z nich utworzyła Białoruską Włościańsko-Robotniczą Hromadę, która wysuwała hasła poszerzenia swobód narodowych mniejszości białoruskiej, parcelacji ziemi oraz zjednoczenia Białorusi, co powszechnie odbierano jako agitację na rzecz przyłączenia Białorusi Zachodniej do Białoruskiej Socjalistycznej Republiki Radzieckiej. Hromada szybko zdobyła dużą popularność wśród Białorusinów zamieszkujących Polskę. W 1927 roku liczyła sobie aż 100 tysięcy członków.

Historia Białorusi. Część 9: Białoruś sowiecka

– Gwałtowny rozwój był również konsekwencją dużych pieniędzy z Moskwy. Uzyskując wpływ na Hromadę ruch komunistyczny otrzymywał możliwość legalnego działania, z kolei Hromada wydawała pieniądze moskiewskie nie tylko na broszury polityczne, ale także na białoruskie elementarze – mówił dr Jan Jerzy Milewski w audycji Polskiego Radia z 1999 roku.

Dynamiczny rozwój Hromady niepokoił władze polskie, które widziały w niej narzędzie komunistów i wręcz zagrożenie dla niepodległości. Na początku 1927 roku partia została zdelegalizowana, a jej działacze aresztowani.

– Sprawa Hromady to także klęska polityki polskiej wobec Białorusinów. Przykładem jest jej główny polityk Bronisław Taraszkiewicz. Blisko związany z Polską, nawet polonofilski działacz Towarzystwa Białorusko-Polskiego. Ale nie mogąc załatawić żadnego z postulatów ze strony polskiej zwrócił się ku Moskwie – stwierdził dr Jan Jerzy Milewski.

Historia Białorusi. Część 8: Niezłomny Bułak-Bałachowicz i powstanie słuckie

Białoruska chadecja

–  W końcu lat dwudziestych, po rozbiciu Hromady, a także w sytuacji, gdy dochodziło coraz więcej złych wieści z Białorusi Radzieckiej, na czoło partii białoruskich w Polsce wysunęła się chrześcijańska demokracja. Jej organizatorem był ksiądz Adam Stankiewicz – mówił dr Jan Jerzy Milewski w audycji Andrzeja Sowy z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Białoruś".

Głównym obszarem zainteresowań białoruskiej chadecji był obszar oświaty i kultury, zwłaszcza walka o prawo do głoszenia kazań w języku białoruskim. Prowadziła ożywioną działalność wydawniczą, a jej sztandarowym czasopismem była wydawana w Wilnie "Białoruska Krynica".

– Białoruska chrześcijańska demokracja chciała objąć swoimi wpływami także prawosławanych, co jej się mniej udało. Mając na uwadze dwuwyznaniowość społeczeństwa białoruskiego opowiadała się za rozdziałem Kościoła od państwa – dodawał dr Milewski.

Historia Białorusi. Część 2: Narodziny ruchu narodowego

Wyborcami białoruskiej chadecji byli przede wszystkim małorolni chłop, dlatego miała radykalniejszy program niż jej polski odpowiednik i politycznie zbliżała się w stronę ruchu ludowego.

Działacze białoruskiej chrześcijańskiej demokracji zetknęli się z represjami NKWD w trakcie sowieckiej okupacji Białorusi po 17 września 1939 roku. Ksiądz Adam Stankiewicz został aresztowany po wkroczeniu Armii Czerwonej i trafił na zesłanie do łagru, w którym zmarł. Jan Pazniak, jeden z redaktorów "Krynicy" i dziadek białoruskiego opozycjonisty Zianona Pazniaka, jest jedną z wielu ofiar zbrodni katyńskiej. Najprawdopodobniej został rozstrzelany w uroczysku Kuropaty pod Mińskiem.

– Do łagru trafił też polonofilski działacz Anton Łuckiewicz. Trzeba przyznać, że nurt polonofilski był stosunkowo słaby, co było zasługą polskich władz, które unikały rozwiązania podstawowych problemów i wręcz zniechęcały do orientacji propolskiej – gorzko podsumowywał dr Jan Jerzy Milewski w audycji Polskiego Radia z 1999 roku.

***

Polskie Radio - Serwisy specjalne dla Białorusi

Zarząd Polskiego Radia podjął decyzję o pilnym zmodyfikowaniu obowiązującej ramówki i wprowadzeniu na antenie Programu 1 Polskiego Radia specjalnych serwisów informacyjnych w języku białoruskim, które będą poświęcone obecnej sytuacji w tym kraju. Dzięki należącym do PR S.A. nadajnikom Radiowego Centrum Nadawczego w Solcu Kujawskim Program 1 jest dostępny z "powietrza" na falach długich o częstotliwości 225 kHz na terenie prawie całej Europy i pokrywa zasięgiem całe terytorium Białorusi.

Specjalne serwisy informacyjne przygotowywane przez Sekcję Białoruską redakcji Polskiego Radia dla Zagranicy są emitowane 3 razy dziennie: rano po godzinie 6.30, w magazynie "W samo południe" po godzinie 12.00 oraz wieczorem po godzinie 22.00 w magazynie "Polska i Świat".

sa

Wielki terror

Represje władzy sowieckiej na Białorusi rozpoczęły się już w momencie jej ustanowienia, ale dopiero w latach 30. przybrały masową skalę. Towarzyszyły kolektywizacji wsi oraz rusyfikacji. Ofiarami stalinowskich prześladowań zostali chłopi, którzy nie chcieli dołączyć do kołchozów i białoruscy inteligenci.

Historia Białorusi. Część 10: Kolektywizacja wsi

– W latach 1933-1934 szczególne represje dotknęły duchowieństwo prawosławne i katolickie. Z kolei w latach 1935-1936 trwała czystka na pograniczu – mówił dr Jan Jerzy Milewski w audycji Katarzyny Kobyleckiej z cyklu "Dźwiękowy przewodnik po historii najnowszej - Białoruś".

Fala wzmożonych represji w Związku Sowieckim w latach 30. jest nazywana wielkim terrorem. Prześladowania osiągnęły apogeum w latach 1937-1938. Jednymi z ofiar sowieckiej były mniejszości narodowe, przeciwko którym NKWD prowadziło zaplanowane działania znane jako "operacje". Najbardziej dotkniętymi represjami narodami byli Polacy, Niemcy i Łotysze.

W ramach tzw. operacji polskiej NKWD z Białorusi deportowano do Kazachstanu Polaków zamieszkujących zlikwidowany w 1937 roku Polski Rejon Narodowy im. Feliksa Dzierżyńskiego. Wielu z nich zginęło z rąk funkcjonariuszy NKWD, a ich groby znajdują się m.in. w Kuropatach.

Odkrycie masowych grobów

– Sprawa Kuropat, symbolu represji stalinowskich, stała się głośna w roku 1988 – mówił dr Jan Jerzy Milewski. – Jednym z tych, którzy się przyczynili do wyciągnięcia jej na światło dzienne był Zianon Paźniak. Tam leżeli także jego bliscy.

Ujawnienie Kuropat było dla Paźniaka sprawą osobistą, ponieważ spoczywał tam jego dziadek Jan, który został aresztowany przez NKWD po 17 września 1939 roku i rozstrzelany najprawdopodobniej wiosną 1940 roku. 

Paźniak już w latach 70. wiedział od okolicznych chłopów o masowych grobach, ale dopiero przemiany w Związku Sowieckim, spowodowane gorbaczowowską pierestrojką, pozwoliły na publiczną dyskusję o zbrodniach komunizmu. 

Wspólnie z Jauhienem Szmyhalouem napisał artykuł "Kuropaty - droga śmierci", opublikowany w czerwcu 1988 roku w gazecie "Litaratura i Mastactwa", który dał początek śledztwu na terenie uroczyska Kuropaty oraz wprowadził to miejsce kaźni narodu białoruskiego do debaty publicznej.

– W czerwcu 1988 roku utworzono komisję, która wszczęła dochodzenie w sprawie Kuropat. W jego wyniku ustalono, między innymi na podstawie zeznań 55 świadków, iż w Kuropatach w latach 1937-1941 NKWD rozstrzeliwała mieszkańców Republiki Białoruskiej. Na obszarze około 30 hektarów znajdowało się 510 grobów, spośród których przeszukano zaledwie kilka i znaleziono szczątki ludzkie, resztki ubrań i inne osobiste rzeczy – mówił dr Jan Jerzy Milewski w audycji Polskiego Radia z 1999 roku.

Sprawa zbrodni w Kuropatach wywołała szeroką dyskusję na Białorusi. Środowiska kombatantów Armii Czerwonej zaprotestowały przeciwko ustaleniom prokuratury i rozpoczęły własne śledztwo, które miało udowodnić, że winowajcami byli Niemcy. Rzecz jasna nie było żadnych dowodów, które mogłyby potwierdzić takie twierdzenia.

Dziady na Kuropatach

Kuropaty są ważnym miejscem dla białoruskich opozycjonistów, którzy od 1988 roku przybywają w to miejsce na przełomie października i listopada na uroczystości dziadów. Pierwsza demonstracja została rozpędzona przez milicję, ale już w 1989 roku na uroczysku udało się postawić siedmiometrowy krzyż upamiętniający ofiary stalinowskiego terroru.

Zianon Paźniak pod krzyżem pokuty na uroczystości dziadów w Kuropatach, 2 listopada 1989. Wikimedia Commons/dp

Miejsce kaźni ofiar komunizmu stało się symbolem niepodległościowych aspiracji Białorusi i zaroiło się od krzyży i symboli narodowych przynoszonych podczas corocznych marszów. Od czasu prezydentury Alaksandra Łukaszenki Kuropaty są także elementem sporu pomiędzy władzami - które odwołują się do sowieckiego dziedzictwa - a społeczeństwem.

Kuropaty są prawdopodobnie także jednym z cmentarzy katyńskich i miejscem spoczynku ofiar zbrodni katyńskiej z nieodnalezionej do tej pory tzw. białoruskiej listy katyńskiej.

Szacunki dotyczące liczby ofiar pogrzebanych w Kuropatach nie są do tej pory jednoznacznie ustalone z powodu utrudniania badań historycznych przez białoruskie władze. Wahają się jednak od kilkudziesięciu do nawet ćwierci miliona ludzi uznanych za wrogów władzy radzieckiej.

– Jak powiedział wybitny białoruski pisarz Wasyl Bykau: Kuropaty to tylko jedna kropla w morzu krwi. Według najbardziej skromnych ustaleń ocen historyków, liczba ofiar stalinowskich represji na Białorusi przewyższa 250 tysięcy – oceniał dr Jan Jerzy Milewski w audycji Polskiego Radia z 1999 roku.

***

Polskie Radio - Serwisy specjalne dla Białorusi

Zarząd Polskiego Radia podjął decyzję o pilnym zmodyfikowaniu obowiązującej ramówki i wprowadzeniu na antenie Programu 1 Polskiego Radia specjalnych serwisów informacyjnych w języku białoruskim, które będą poświęcone obecnej sytuacji w tym kraju. Dzięki należącym do PR S.A. nadajnikom Radiowego Centrum Nadawczego w Solcu Kujawskim Program 1 jest dostępny z "powietrza" na falach długich o częstotliwości 225 kHz na terenie prawie całej Europy i pokrywa zasięgiem całe terytorium Białorusi.

Specjalne serwisy informacyjne przygotowywane przez Sekcję Białoruską redakcji Polskiego Radia dla Zagranicy są emitowane 3 razy dziennie: rano po godzinie 6.30, w magazynie "W samo południe" po godzinie 12.00 oraz wieczorem po godzinie 22.00 w magazynie "Polska i Świat".

sa