Historia

Walka z analfabetyzmem w II Rzeczpospolitej [INFOGRAFIKA]

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2023 05:45
Dzięki wysiłkom administracji i społeczników udało się w dużym stopniu wyeliminować analfabetyzm wśród najmłodszych, ale w 1939 roku wciąż wiele pozostawało do zrobienia.
Uczeń na lekcji w szkole powszechnej im. św. Wojciecha w Krakowie, kwiecień 1930
Uczeń na lekcji w szkole powszechnej im. św. Wojciecha w Krakowie, kwiecień 1930Foto: Narodowe Archiwum Cyfrowe

Analfabetyzm w II RP Analfabetyzm w II RP

Zgodnie z wynikami spisu powszechnego z 1921 roku aż 34,6 proc. ludności Polski nie potrafiło czytać i pisać. Jak pokazał kolejny spis, po dziesięciu latach odsetek zmniejszył się do 22,6 proc.

Warty odnotowania jest fakt, że większość analfabetów stanowili przedstawiciele starszych pokoleń mieszkańców II Rzeczpospolitej. Już 7 lutego 1919 roku dekret Naczelnika Państwa wprowadził obowiązek szkolny dla dzieci w wieku 7-14 lat. Pozwoliło to niemal zlikwidować w trakcie dwudziestolecia międzywojennego analfabetyzm wśród Polaków objętych obowiązkiem szkolnym.

Spis powszechny z 1921 roku podawał, że 29,7 proc. Polaków w wieku 10-14 nie potrafiło czytać i pisać, podczas gdy w ciągu lat odsetek najmłodszych analfabetów zmniejszył się do zaledwie 6,6 proc. Niestety w tym czasie procent analfabetów w wieku ponad 60 lat spadł z 54,2 do zaledwie 50.

Stopień alfabetyzacji był bardzo zróżnicowany pod względem miejsca zamieszkania, stratyfikacji społecznej oraz płci. Największy odsetek Polaków nieumiejących pisać oraz czytać zamieszkiwał wschodnie województwa II Rzeczpospolitej. Niestety zdecydowanie więcej analfabetów znajdowało się pośród kobiet oraz mieszkańców wsi.

Niebagatelną rolę w walce z analfabetyzmem odegrało wojsko. 1 lipca 1919 roku sejm uchwalił ustawę o przymusowym nauczaniu analfabetów w Wojsku Polskim. Szef Departamentu Szkolnictwa Wojskowego gen. Jan Jacyna podkreślał, że Wojsko Polskie stało się największą szkołą ludową. Wojsko nie tylko uczyło czytać i pisać - dla wielu poborowych, zwłaszcza z Kresów, było pierwszym spotkaniem z takimi zdobyczami cywilizacji jak toaleta. 

Czytaj także

104 lata temu po raz pierwszy od odzyskania niepodległości Polacy poszli do urn

Ostatnia aktualizacja: 15.10.2023 05:55
Zorganizowanie wyborów parlamentarnych trzy miesiące od odzyskania niepodległości, w kraju scalonym z trzech obszarów o zupełnie odmiennej kulturze politycznej, w kraju, którego wszystkie granice płonęły, zakrawa na cud. A jednak ten cud administracyjny ziścił się 104 lata temu, 26 stycznia 1919 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Pierwsze wybory parlamentarne w odrodzonej Polsce [INFOGRAFIKA]

Ostatnia aktualizacja: 26.01.2024 06:00
Zorganizowanie wyborów parlamentarnych trzy miesiące od odzyskania niepodległości, w kraju scalonym z trzech obszarów o zupełnie odmiennej kulturze politycznej, w kraju, którego wszystkie granice płonęły, zakrawa na cud. A jednak ten cud administracyjny ziścił się 105 lat temu, 26 stycznia 1919 roku.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Święto Niepodległości. 10 sukcesów II RP, o których mogłeś/-aś nie wiedzieć

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2023 05:55
Odzyskanie 105 lat temu niepodległości oznaczało dla Polaków nie tylko wielką radość, ale też wielką pracę. Polska nie miała lekkiego startu. Sąsiedzi nie byli zadowoleni z jej odrodzenia, lata zaborów i prowadzona na jej terenie I wojna światowa odcisnęły się mocno na społeczeństwie i gospodarce. Mimo to obywatele II RP zdobyli się na kilka spektakularnych sukcesów. Przedstawiamy wybór dziesięciu z nich.
rozwiń zwiń
Czytaj także

Okna na świat II RP. Dokąd latały polskie samoloty, dokąd pływały polskie transatlantyki? [INFOGRAFIKA]

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2023 05:46
"Granice polskości zakreśli zasięg polskich samolotów" – to hasło przedwojennego LOT-u obrazuje doskonale, że połączenia lotnicze (a także oceaniczne) z Polski postrzegano w odrodzonej Niepodległej nie tylko w kategoriach prestiżu, ale także racji stanu.  
rozwiń zwiń
Czytaj także

Święto Niepodległości. 10 wyzwań stojących przed niepodległą Polską

Ostatnia aktualizacja: 11.11.2023 05:50
Odzyskanie niepodległości było jedynie początkiem długiej i żmudnej pracy. II Rzeczpospolita musiała się zmierzyć z licznymi problemami, które należało przezwyciężyć, aby stworzyć wymarzoną ojczyznę. Dlatego tym bardziej należy docenić naszych rodaków sprzed stu lat.
rozwiń zwiń