- Panowie przypadli sobie od razu do gustu. Piłsudski tak docenił talenty Józewskiego jako konspiratora, że latem 1920 roku, kiedy istniała realna obawa, że bolszewicy zajmą Warszawę, właśnie jemu zlecił przygotowanie na tę okoliczność organizacji konspiracyjnej w stolicy. Choć panowie znali się krótko, Marszałek miał do Józewskiego ogromne zaufanie – dodał historyk opowiadając o polityku, który zasłynął w historii jako autor tzw. eksperymentu wołyńskiego, zakładającego realną współpracę polsko-ukraińską w regionach dwunarodowych i dwujęzycznych II RP.

W nagraniu audycji posłuchamy również m.in. o tym, jak wydarzenia związane z przewrotem majowym zmieniły życie Henryka Józewskiego i o tym, jak na Wołyniu prowadził działania mające na celu ukrainizację struktur Kościoła prawosławnego.

***

Tytuł audycji: Spotkaniach po zmroku (cykl "Niepatroni")

Prowadzi: Bartosz Panek

Goście: prof. Tomasz Stryjek (historyk, Collegium Civitas), prof. Włodzimierz Mędrzecki (historyk, Instytut Historii PAN)

Data emisji: 11.01.2016

Godzina emisji: 21.30

mz/mc

W latach 20. wyjechał do Francji i Urugwaju, do Polski wrócił wiosną 1939 roku. We wrześniu był komendantem obrony Katowic. W czasie wojny ukrywał się. Przystąpił do PPR. Jak tłumaczy jego postawę fakt, że był Ślązakiem? O Janie Fasce opowiadał jego wnuk, reżyser i dramaturg Ingmar Villquist.

***

Tytuł audycji: Spotkania po zmroku (cykl "Niepatroni")

Prowadzi: Bartosz Panek

Gość: Ingmar Villquist (reżyser, dramaturg)

Data emisji: 03.02.2016

Godzina emisji: 21.30

mz

Nauczyciel po ucieczce z Wołynia ukrył się z rodziną w Świętokrzyskiem. Zmarł tuż przed zakończeniem wojny, wiosną 1945 roku.

***

Tytuł audycji:  "Niepatroni"

Prowadzi: Bartosz Panek

Data emisji: 2.03.2016

Godzina emisji: 22.00

mz/mc

Historyk z rzeszowskiego oddziału IPN opowiadał w Dwójce o Zenonie Sobocie, który zasłynął m.in. jako organizator akcji odbicia jeńców z więzienia gestapo w Jaśle w 1943 roku i jako pierwszy po wojnie prezydent Katowic.

- Na pewno był to człowiek działający na styku wielu wywiadów: polskiego, sowieckiego czy niemieckiego. Wśród zarzutów, jakie mu stawiano, jest i ten, że podejmowane przez niego próby uwolnienia oficerów Armii Krajowej kończyły się fiaskiem. Zastanawiająca była również zależność, że w czasie akcji, które organizował, nie ginęli nigdy Niemcy. To był człowiek, które zarzucano bardzo wiele. – dodał dr Piotr Szopa.

Co wiemy na pewno na temat Zenona Soboty, a czego się domyślamy? Czy współpracował z gestapo, a potem z NKDW i MBP? Kiedy zorientował się, w jakiej grze bierze udział? O tym w nagraniu audycji.

***

Tytuł audycji:  "Niepatroni"

Prowadzi: Bartosz Panek

Gość: dr Piotr Szopa (historyk z rzeszowskiego oddziału IPN)

Data emisji: 6.04.2017

Godzina emisji: 22.00

mz