- Wkrótce okazało się, że jestem także współautorem scenariusza, jednym z prowadzących oraz pomysłodawcą nazwy tego programu - opowiadał Jan Pospieszalski. - Oryginalność "Swojskich klimatów" polegała na przeciwstawieniu się powszechnej wówczas filozofii kserokopiarki: bezkrytycznemu przejmowaniu z zachodu nie tylko wzorców ekonomicznych, lecz także kulturowych i obyczajowych - wyjaśnił. Faktycznie, w telewizji publicznej po raz pierwszy od dekad pojawili się w 1994 roku autentyczni muzycy ludowi, a status gwiazd zyskali gaździna Bigosowa czy ojciec Leon Knabit.

Medialne zaangażowanie basisty doprowadziło jednak do napięć w Voo Voo - najważniejszym zespołem w muzycznej karierze Jana Pospieszalskiego, z którym związany był on przez ponad dekadę. W końcu, w 1997 roku, doszło do rozstania, a artysta poświęcił się całkowicie działalności  publicystycznej. Skąd taka radykalna zmiana życiowego kursu?

- To kwestia dysonansu poznawczego, którego doświadczam od lat 90.: żyjemy w wolnym kraju, a Polska wciąż pozostaje państwem absurdów. A skoro miałem poczucie, że światopogląd, wrażliwość i wizja historii, z którą się identyfikuję, były w mediach praktycznie nieobecne, to po prostu należało wejść w tę sferę - wyjaśnił gość Roberta Mazurka. Jan Pospieszalski nie ukrywa, że jego życiowa postawa to efekt wychowania w tradycyjnej, wielodzietnej rodzinie. - Była nas dziewiątka, nie licząc rodziców. Mój brat Mateusz sypiał na desce kreślarskiej i marzył nie tyle o swoim pokoju, co o własnej szufladzie. A dziś, jako jedyny z nas, ma wielki, wspaniały dom na strzeżonym osiedlu - żartował .

Kariera muzyczna była dla Jana Pospieszalskiego nie tylko sposobem na realizację marzeń i talentów, lecz także na "wyrwanie się z częstochowskiej biedy". Jego pierwszym poważnym zespołem stały się Czerwone Gitary, w których składzie grał w latach 70. Wbrew prowokacjom Roberta Mazurka, artysta nie pozwolił powiedzieć złego słowa na legendę bigbitu. Co więcej, zwrócił uwagę, że Czerwonym Gitarom zdarzały się antysystemowe epizody. Chociażby uczynienie PRL-owskiego przeboju z piosenki o... Żołnierzach Wyklętych.

O jaki utwór chodzi? Odpowiedź w nagraniu "Piątku z Mazurkiem".

mm/bch

Lejb Fogelman jest Żydem polskiego pochodzenia, który w latach 60. wyemigrował do Ameryki. Po ukończeniu Harvardu został jednym z najlepszych światowych specjalistów w dziedzinie prawa korporacyjnego. Nie to jednak sprawiło, iż jest czasem określany mianem "żydowskiego Wieniawy". Jako człowiek potrafiący korzystać z życia i zainteresowany światem sztuki, stał się jego szczególnie barwną częścią. - Nie ma powodu, dla którego to, co się robi zawodowo, miałoby się kłócić z tym, co się robi poza zawodem. Trzeba mieć zainteresowania, a ja lubię talent - wyznawał w rozmowie z Robertem Mazurkiem.

Zdaniem Fogelmana tym, co dało mu znakomity kapitał startowy w życiu, było jego zamiłowanie do literatury. - Dostaję często listy i maile od młodych prawników, którzy chcą usłyszeć jakieś słowa inspiracji. Jeden z nich się pytał, co ja czytałem, że jestem taki, jaki jestem. - Tłumaczyłem mu, że czytanie książek to jest złożona sprawa, bo każda należy do pewnego formatywnego okresu i ona zupełnie inaczej układa się w psyche, kiedy się ją czyta w wieku 7, 16 lub 28 lat. Moja pierwsza książka, która otworzyła mi drzwi do raju, to były "Przygody Tomka Sawyera". Później byli "Trzej muszkieterowie", ale najbardziej formatywna dla mnie, jako młodego Żyda, okazała się "Wojna żydowska” Feuchwangera.

Inną rzeczą, w której Fogelman upatruje źródeł swojego sukcesu zawodowego, jest umiejętność do zawierania kompromisów. Jego zdaniem zdolność ta zaniknęła w Polsce po II wojnie światowej. - Kompromis był elementem kultury klasy średniej, a ta klasa przestała istnieć. Ona się kiedyś składała z Żydów, Niemców, Polaków, Ormian i tam właśnie leżał ten kompromis. Mi się w życiu udawało do niego doprowadzać – wyjaśnił.

W audycji nie zabrakło wspomnienia o spotkaniu z Jimim Hendrixem w nowojorskiej ubikacji, czego następstwem był prezent w postaci sernika na koszt wirtuoza gitary. Gość Roberta Mazurka przywołał także moskiewski okres w swoim życiu, kiedy bawił się razem z Włodzimierzem Wysockim, dzięki czemu był świadkiem pewnej surrealistycznej sceny. Więcej na ten temat - w nagraniu audycji.

bch/mm

Spytany o to, czy czuje się bardziej Holendrem, czy Polakiem, nie potrafi udzielić jednoznacznej odpowiedzi. Powołuje się na słowa, które usłyszał z rąk zaprzyjaźnionej osoby. - Ja w zasadzie sam nie wiem. Zakonnica, do której chodziłem na masaż, powiedziała, że ja chyba muszę być w stu procentach Polakiem, bo inaczej nie denerwowałbym się tak wszystkim, nie zadawał pytań.
Polskie życie Redbada Klynstry na dobre zaczęło się w 1989 roku. - Wychodzi, że to właśnie 25 lat mija. Wtedy dostałem się na warszawską PWST, a moja wychowawczynią była Maja Komorowska - wspomina gość Dwójki. Jego znajomi z czasów studenckich widzieli w nim powiew świeżości z zachodu, za sprawą zupełnie innego, bardziej otwartego podejścia do ludzi. Katarzyna Herman przyznała, że w tym okresie Klynstra był prawdziwym uwodzicielem, który rozkochiwał w sobie po kolei wszystkie koleżanki z uczelni. Przypominał im Patricka Swayze, święcącego wówczas wielkie triumfy.

Posłuchaj audycji o Warszawie Redbada Klynstry i Marka Nowakowskiego.

Gość Roberta Mazurka określa siebie samego jako aktora intuicyjnego. - Dla mnie intuicja jest bardzo konkretnym narzędziem decyzyjnym. To nie ma nic wspólnego z brakiem przygotowania do roli. Wcielając się w daną postać, nie staram się szukać odpowiedzi, kim ona jest, ale raczej zadawać pytania i w ten sposób ją budować, już w trakcie grania, przy publiczności - zdradza tajniki pracy Klynstra. Jako aktor udziela się on nie tylko w produkcjach kinowych i telewizyjnych. Jest blisko związany z teatrem, zarówno jako osoba występująca na deskach warszawskich teatrów - Rozmaitości i Nowego, ale też próbująca swoich sił w reżyserii.
Przez środowisko "Gazety Wyborczej" aktor został dwa lata temu nazwany "Moherem z Amsterdamu". Dla niego sprawa jest o tyle dziwna, że nigdy nie angażował się za bardzo w życie polityczne, nie mówił w wywiadach też o kwestiach światopoglądowych. Udzielił poparcia komitetowi wyborczemu Jarosława Kaczyńskiego po tym, jak pod Smoleńskiem zginął Lech Kaczyński. Od tego czasu została przyczepiona mu ta łatka. - Ja wiem tylko tyle, że kiedy zadaję pewne pytania, to jedni starają mi się udzielić odpowiedzi i to są najczęściej osoby z tej prawej strony, natomiast w przypadku tych z lewej często przy trzecim-czwartym pytaniu spotykam się z agresją. Mam wątpliwości, dlaczego samolot ciągle tam leży, bo wiem, że gdyby taka sytuacja była udziałem Królowej Holenderskiej, reakcja by była zupełnie inna. Nie wyobrażam sobie, żeby Belgowie czy Niemcy nie wydali nam wraku - opowiada aktor.
Więcej na temat roli polityki w życiu Klynstry, jego planów zawodowych, ale i wspomnień z lat dziecinnych - w nagraniu audycji.

ac/mc