• PISA to największe międzynarodowe badanie umiejętności uczniów na świecie, realizowane we wszystkich krajach członkowskich OECD. 
• Co trzy lata badani są piętnastolatkowie z 81 krajów świata. 
• Polscy nastolatkowie niestety nisko plasują się w dziedzinach związanych z kompetencjami miękkimi. 
• Czym są kompetencje miękkie?
• W kształtowaniu kompetencji miękkich mogą nas wspierać również książki, w tym lektury.
• Karolina Pol podpowiada, jak dziś omawiać lektury, jak patrzeć na szkolne pokolenia. 
• Uczniowie muszą poznawać te teksty, ale warto odchudzić kanon lektur, by mogli je poznać i zrozumieć. 
• Tworząc nowy kanon lektur, warto zapytać uczniów o zdanie. 

Niedawno przeprowadzone przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju międzynarodowe badania PISA wykazały, że polską młodzież charakteryzuje duży deficyt kompetencji miękkich. Próbę przeprowadzono na piętnastolatkach. W Polsce świetnie, powyżej średniej, wypadli oni w umiejętnościach matematycznych, czytaniu ze zrozumieniem. Poniżej średniej uplasowali się zaś w kompetencjach miękkich. Pod względem wytrwałości polscy nastolatkowie okazali się najsłabsi na tle wszystkich przebadanych państw. 

Kompetencje miękkie - co to jest?

- Człowiek jest istotą społeczną, na swojej drodze, prywatnej i zawodowej, porozumiewamy się z ludźmi werbalnie i pozawerbalnie. Nawiązujemy bliższe lub dalsze relacje. To, co decyduje o jakości relacji, jakości komunikacji, to właśnie są kompetencje miękkie - mówi Karolina Pol, kiedyś nauczycielka języka polskiego, która dziś zajmuje się szkoleniami i innowacyjnymi metodami edukacyjnymi. - Ciekawe i istotne jest to, że kompetencje miękkie nabywamy przez całe życie. To jest proces. 

Wśród kompetencji miękkich wymienia się m.in. 

• odporność na stres,
• wytrwałość,
• empatię,
• komunikację językową.

Karolina Pol zauważa, że obecnie w szkołach nie do końca nauczyciele wykorzystują świadomość pokoleniową, nie zauważają, co jest aktualne dla polskich nastolatków, jak są aktywni w social mediach. - Nie wiedzą, jak nastolatkowie funkcjonują, jakie mają potrzeby. Nie zawsze sobie to uświadamiają. Nie zawsze też uczą w duchu neurodydaktyki, czyli koncepcji nauczania opartej na neurobiologii - wylicza ekspertka. - Trzeba zdawać sobie sprawę, jak funkcjonuje mózg nastolatka, jak funkcjonuje to pokolenie, co jest dla niego atrakcyjne, jakie ma priorytety, by nie pozostawić uczniów bez wsparcia.

W kształtowaniu kompetencji miękkich mogą nas wspierać również książki, w tym lektury. - Tu wiele zależy od indywidualnych doświadczeń ucznia - jego bagaż doświadczeń rzutuje na to, jak uczeń odczytuje tekst literacki, jakie wnioski wyciąga, jak swoje refleksje przekłada na umiejętności - wyjaśnia Karolina Pol. - Omawianie lektury schematem "kto, kiedy, zacytuj" nie ma sensu, bo nie daje żadnego efektu. 

Gość Kasi Dydo wciąż działa w środowisku nauczycielskim. Trafia na kadrę otwartą, chętną na zmiany, poszukującą wartości dla ucznia. - Szkoła jest miejscem budowania relacji, powinna też być miejscem, w którym nabywamy zainteresowania, kompetencje, które przydadzą nam się w życiu - podkreśla. - Nauczyciele czasem za bardzo skupiają się na przekazywaniu tych treści, które są właściwe konkretnemu etapowi edukacyjnemu. Zapominają o tym, że to, co my wspieramy na danym etapie edukacyjnym, jest tym, co nasi uczniowie będą wykorzystywali przez całe życie. 

Lektury przez emocje - spektakle, czytanie wrażeniowe

Dziś strategie strukturalne, które opierały się na suchym przepytaniu z tekstu literackiego, odchodzą do lamusa. Pojawiają się strategie poststrukturalne, które będą przyjazne uczniom. - Chodzi o to, by np. szukać różnych typów sztuki, na które my możemy ten tekst literacki przełożyć - precyzuje gość Czwórki. - Z moimi uczniami omawialiśmy jedną z lektur, była to proza, epika. My przekładaliśmy to na dramat, pisaliśmy dialogi, robiliśmy scenografię, muzykę, kostiumy. Istotne jest, by w tym wszystkim dać pole do popisu uczniom. To, co jest narzucone, nie budzi chęci. Trzeba to budować metodą projektu. Wtedy oni sami się zgłoszą.

Karolina Pol proponuje również wdrożenie w szkołach czytania wrażeniowego. - To budowanie kontekstu działań okołoczytelniczych, które będę multisensorycznie zachęcały do tego, by z tekstem literackim obcować - wyjaśnia. - Jeśli akcja dzieje się w przestrzeni leśnej, to idźmy do lasu. Zastosujmy metody edukacji outdoorowej - wyjdźmy z ławek, sal, przestrzeni placówki. Emocje zakorzeniają informacje w pamięci długoterminowej, więc generujmy je w naszych uczniach - zachęca. 

Odchudźmy kanon lektur szkolnych

Gościni Kasi Dydo daleka jest od wykluczenia z kanonu lektur całej klasyki polskiej literatury. - Uczniowie muszą poznawać te teksty, ale warto odchudzić kanon lektur, by mogli je zrozumieć, by nie czuli niesprawiedliwości, że dłużej czytali książkę, niż ją omawiali - wyjaśnia. - Gdy kanon będzie mniej obszerny, to będzie więcej czasu, by wnikliwie teksty literackie omawiać. 

Dziś o zmiany w kanonie lektur szkolnych pytamy nauczycieli, ekspertów. Zdaniem Karoliny Pol za małą uwagę przykładamy do zdania uczniów. Zadajmy im pytania, jaka tematyka ich interesuje, jakie motywy. - To nie oznacza, że mamy odciąć się od lektur średniowiecznych, barokowych, renesansowych. Ale odnajdźmy też w nich interesujące motywy - podpowiada.

***

Tytuł audycji: Stacja Kultura

Prowadzi: Kasia Dydo

Gość: Karolina Pol, była nauczycielka dziś zajmująca się innowacyjnymi metodami edukacyjnymi

Data emisji: 28.03.2024

Godzina emisji: 11.29

wmkor

• Quentin Tarantino jest reżyserem znanym z takich filmów jak m.in. "Pulp Fiction", "Kill Bill" czy "Bękarty wojny".
• W książce "Spekulacje o kinie" dzieli się opowieściami o dziełach filmowych sprzed kilkudziesięciu lat oraz snuje wizje na temat tego, jak klasyki kina wyglądałyby w reżyserii innych twórców.
• Autorem przekładu książki na język polski jest Jan Dzierzgowski.

"Spekulacje o kinie" - autobiografia czy esej?

Quentin Tarantino jest nie tylko jednym z najsłynniejszych współczesnych twórców filmowych, lecz także prawdopodobnie największym pasjonatem kina na świecie. Przez lata w wywiadach przekonywał, że w końcu zajmie się pisaniem książek o filmach. Słowa dotrzymał. Właśnie ukazała się jego książka "Spekulacje o kinie". Tarantino skupia się w niej na najważniejszych amerykańskich filmach lat 70., które po raz pierwszy obejrzał w młodości i które przyczyniły się do jego rozwoju artystycznego. 

"Urodzony krytyk filmowy"

- Ta dekada była w kinie czasem wielkich przemian. Filmy, które do niedawna przyciągały mnóstwo widzów - jak na przykład musical "Dźwięki muzyki" czy westerny - odchodzą do lamusa. Pojawia się za to liczne grono młodych reżyserów wywodzących się z kontrkultury - opowiada gość Czwórki. - Widzowie oczekują mocniejszych, bardziej prawdziwych i eksperymentalnych filmów, zbliżonych do tych, które powstają w Europie. Następuje eksplozja, a Tarantino jest jej naocznym świadkiem.  

- Do kina zabierali go rodzice, którzy sami lubili oglądać filmy. Podczas seansu nie mógł zadawać pytań, a miał ich zawsze sporo. Tarantino jest urodzonym krytykiem filmowym - śmieje się rozmówca Weroniki Puszkar. - Fascynował go świat kina, ale już wtedy zastanawiał się, co mógłby w tych filmach poprawić, ulepszyć, zmienić. 

Wyświetl ten post na Instagramie

Post udostępniony przez Wydawnictwo Marginesy (@wydawnictwo_marginesy)

"Butch Cassidy i Sundance Kid". Jak powinien skończyć się film?

- Do dziś nie satysfakcjonuje go zakończenie filmu "Butch Cassidy i Sundance Kid". Kiedy bohaterowie giną, mamy stop-klatkę, nie widzimy krwawej rzezi, słyszymy tylko jej odgłosy. Już za młodu Quentin uważał, że ta masakra powinna być na ekranie - dodaje gość Czwórki.

"Tarantino pisze, jak mówi, ekspresyjnie, z przekleństwami"

W swojej książce amerykański reżyser proponuje też własne spojrzenie na kino: łączenie elementów krytyki filmowej, teorii filmu i reportażu ze wspaniałą historią osobistą.

- Przeważnie książki, które dostaję do tłumaczenia, nie mają tak wyrazistego stylu - przyznaje autor tłumaczenia. - Tarantino pisze tak, jak mówi: ekspresyjnie i z dygresjami. Używa wulgaryzmów i języka potocznego. Podczas pracy słuchałem wielu jego wywiadów i starałem się przełożyć książkę w rytmie, w którym on mówi. Ale przede wszystkim starałem się to robić z troską o szczegóły, żeby czytelniczki i czytelnicy mogli poznać tę fascynującą opowieść o wielkiej pasji do kina.    

Zobacz też:

• "Zemsta" Fredry w stylu Tarantino. Tak robi to Michał Zadara
• W sosie postmodernizmu Tarantino, czyli "Kos" w kinach

Quentin Tarantino żegna się z kinem

27 marca reżyser obchodził 61 urodziny. Jest jednym z mistrzów, guru współczesnego kina. Chociaż nakręcił zaledwie dziewięć filmów (bądź osiem – zdania są podzielone), to jego wpływ na ten rodzaj sztuki jest ogromny. Mimo to reżyser postanowił zakończyć karierę. 10 film prawdopodobnie będzie ostatnim w jego karierze. 

- Tarantino od dawna powtarza, że chce pozostawić po sobie idealną filmografię, bo nie chce znaleźć się w gronie filmowców, którzy kręcą filmy, choć stracili talent. Jego zdaniem większość reżyserów, nawet wybitnych, kończy karierę filmem, który jest rozczarowujący. On sam chciałby tego uniknąć - mówi Jan Dzierzgowski. - Dlatego na finał postanowił nakręcić "The Movie Critic", ale w pewnym momencie zrezygnował z tego pomysłu. Będzie inny film, ale nikt jeszcze nie zna szczegółów tej produkcji. Nie wiadomo też, kto w nim zagra i kiedy rozpoczną się zdjęcia.  

***

Tytuł audycji: "Czarno na żółtym"

Prowadzący: Weronika Puszkar

Gość: Jan Dzierzgowski (tłumacz, autor przekładu "Spekulacji o kinie" Quentina Tarantino)

Data emisji: 27.04.2024

Godzina emisji: 12.15

kul/wmkor