Jego pierwsze spotkanie ze studentami, po 30 latach nieobecności w kraju, odbyło się w Warszawie, w klubie studenckim Stodoła. Tego dnia, w letni wieczór w 1981 roku Stodoła była wypełniona po brzegi.

- Tam był tłum, ja nie mam pojęcia, ile osób może się zmieścić w Stodole, ale wydaje mi się, że było ponad 1000 osób - wspomina tamten dzień Piotr Bratkowski, jeden z prowadzących spotkanie z poetą.

- Na giełdzie warszawskiej zaproszenia na to spotkanie były niesłychanie cenione - dodaje Krzysztof Kopczyński, który współprowadził ten wieczór w imieniu Warszawskiego Koła Polonistów przy Uniwersytecie Warszawskim.

Pod tajemniczym numerem 22258 w naszych radiowych archiwach kryje się nagranie z tego wieczoru. Jak pamiętają tamten wieczór jego prowadzący, można dowiedzieć się w serwisie milosz.polskieradio.pl

Warszawskie wydarzenie otworzyło serię spotkań Czesława Miłosza ze studentami w całej Polsce. I o ile atmostera w Stodole, jak wspominał poeta, "była tak napięta, jakby za chwilę miało wybuchnąć Powstanie Warszawskie", to kolejne odbywały się już w bardziej luźnej atmosferze. 

Prezentujemy kolejną cotygodniową odsłonę naszego serwisu. Trzy utwory Czesława Miłosza poleca Jacek Dehnel, polski poeta, tłumacz, prozaik młodego pokolenia.

(pj)

W tym tygodniu zapraszamy do odwiedzenia naszego bratniego serwisu -  Radia Wolności. Prezentowane są w nim archiwalne audycje Radia Wolna Europa, RFI (Radio France International), a także polskiej sekcji BBC. Stacje te przed 1989 rokiem nadawały do Polski audycje, przekazując informacje zza żelaznej kurtyny.

Energiczny głos Czesława Miłosza

Oto 1 stycznia 1955 na antenie Radia Wolna Europa pojawiła się "Ankieta noworoczna", w której artyści - emigranci opowiadają o roku minionym oraz zdradzają swoje plany.  Obok Jana Lechonia czy Kazimierza Wierzyńskiego pojawia się także Czesław Miłosz - zapowiedziany jako "młodszy" przedstawiciel polskiej literatury.

- W roku ubiegłym napisałem powieść, która nosi tytuł "Dolina Issy". (…) Interesowało mnie najbardziej opisanie pewnych obserwacji przyrodniczych, co nie znaczy, że nie ma w książce postaci ludzkich tragicznych albo śmiesznych. Powieść ukaże się niebawem w Paryżu po polsku, jest też tłumaczona na język francuski -  opowiada poeta. Jego głos brzmi młodo i energicznie.

Miłosz zdradza także, że pracuje nad portretami poetów polskich, które nazywa biografiami pożytecznymi. Przy tej okazji wypowiada zdanie: "Jeżeli literatura w Polsce choruje dzisiaj na szarzyznę stylu, przypisać to można zatajeniom, bo prawda nadaje stylowi kolor". Wydaje się, że to przemyślenie niezwykle trafnie oddaje także wpływ emigracji na samego poetę.

"Czesław Miłosz i Aleksander Wat"

W 1989 roku Krzysztof Rutkowski – pisarz, tłumacz, wykładowca  - wieloletni pracownik Radia Wolna Europa i RFI  opracował dla RWE cykl audycji "Czesław Miłosz i Aleksander Wat". Zbudował go na podstawie bezcennych taśm z zapisem rozmów obu pisarzy.

To nie są dopieszczone w radiowym studiu nagrania, to dokumentalny zapis, w którym słychać pisarzy, otaczający ich świat, Olę Watową. Rozmowa płynie nieśpiesznie, jej ton jest niezwykle osobisty. Miłosz zadaje Watowi pytania lecz przede wszystkim, nie zakłóca opowieści, pozwala jej płynąć.  Jest w tym słuchaniu niezwykły.

Poeta na emigracji

Lata emigracji Czesława Miłosza to lata jego nieobecności w Polskim Radiu. Dlatego bezcennym uzupełnieniem naszych zbiorów są archiwalia zgromadzone w stacjach zagranicznych, nadających programy do naszego kraju. Jak je odnaleźć?

To niezwykle proste - wystarczy w wyszukiwarkę serwisu Radia Wolności wpisać "Czesław Miłosz". Zobaczymy długą listę audycji z udziałem poety. Czasami jest ich głównych bohaterem, czasami jednym z gości, często czyta własne utwory. 

Ciekawa jest zmiana perspektywy – w archiwum Polskiego Radia Miłosz pojawia się już jako Noblista, otoczony szacunkiem a często, wbrew własnej intencji, traktowany jako narodowy wieszcz. Tymczasem zapisy z lat emigracji, zwłaszcza te pierwsze, przedstawiają go często jako aspirującego poetę, człowieka, który właśnie zaczyna swoje drugie życie.

Zachęcamy także do odwiedzenia serwisu milosz.polskieradio.pl.

Agnieszka Szydłowska (Trójka)