Nieczęsto zdarza się, żeby twórczość tak szeroką i tak dobrze już u nas zadomowioną, jak dorobek dramatyczny Antoniego Czechowa, przełożyła jedna tłumaczka. Na takie przedsięwzięcie zdecydowała się Agnieszka Lubomira Piotrowska, która deklaruje: "Pragnę, by polski Czechow przemówił językiem naszych czasów. Ale też w żadnym wypadku go nie uwspółcześniam, nie stylizuję, nie podkręcam, staram się oddać rytm i tempo współczesnej polszczyzny".

Tłumaczka podkreśliła, że pierwszą sztukę Czechowa zaczęła tłumaczyć 10 lat temu. - Jednak po tylu latach, kiedy ponownie spojrzałam na "Płatonowa", pomyślałam, że dziś bym go trochę inaczej przetłumaczyła. Ten tekst jest bardzo młodzieńczy, bo przetłumaczony przeze mnie dziesięć lat młodszą, ale jest to też sztuka napisana przez osiemnastolatka. I ta antologia tak się właśnie ułożyła, że każdy tekst jest trochę później przeze mnie tłumaczony, a jednocześnie trochę później przez Czechowa napisany - mówiła Agnieszka Lubomira Piotrowska.

Tomasz Man: w "Trzech siostrach" wszyscy są na jakimś nerwie>>>

Zdaniem autorki antologii, język dramatów Czechowa ewoluuje wraz z jego kolejnymi dziełami. - Język "Płatonowa" jest inny, niż "Wiśniowego sadu". I na pewno te ostatnie sztuki są już dużo dojrzalsze i krótsze. Natomiast widać, że w "Płatonowie" są zalążki wszystkich wątków i postaci z kolejnych jego sztuk – nawet pewne frazy przechodzą i są później rozwinięte w tych dojrzalszych dramatach - zaznaczyła Agnieszka Lubomira Piotrowska.

W audycji rozmawialiśmy również z krytykiem teatralnym Maciejem Stroińskim, który mówił m.in. o uniwersalności Czechowa i łatwości przenoszenia go na różne płaszczyzny czasowe. Podkreślił również, jak ważne jest nowe tłumaczenie dramatów Antoniego Czechowa na język polski.

***

Tytuł audycji: Strefa literatury

Prowadziła: Katarzyna Hagmajer-Kwiatek

Data emisji: 24.01.2020

Godzina emisji: 21.30

Wisława Szymborska i Stanisław Barańczak pisali listy przez ponad czterdzieści lat. Literaturoznawcy, którzy byli gośćmi Dwójki, zauważyli, że ten zbiór korespondencji to zapis ewoluującej relacji dwojga ludzi. O ile początkowo to młodszy poeta stara się o uwagę uznanej, starszej koleżanki po fachu, o tyle później autor "Tablicy z Macondo" staje się tłumaczem jej wierszy na angielski, ambasadorem w Stanach Zjednoczonych i przyjacielem.

- Gdy Szymborska otrzymuje nagrodę Nobla, jest to ich wspólne szczęście. Barańczak ma prawo do wdzięczności, że mógł się przydać tak znakomitej autorce. Ta znakomita autorka może czuć natomiast do Barańczaka wdzięczność za niezwykle ważną robotę, bez której Nobel nie byłby możliwy - mówił prof. Piotr Śliwiński.

To, jak napisane są listy zebrane w "Inne pozytywne uczucia też wchodzą w grę", pokazuje też, jak spójna stylistycznie była korespondencja i poezja obojga autorów. Widać też wzajemny wpływ: powściągliwość, lakoniczność i błysk laureatki Nobla niejako wymuszały na Barańczaku pisanie w podobny sposób. - Odnoszę wrażenie, że Szymborska uczy Barańczaka wdzięku. Że Barańczak, który ma od początku poczucie humoru i bardzo je sobie ceni jako rodzaj gry z otoczeniem i samym sobą, to nie posiada tej wartości nazywanej wdziękiem, którą bardzo trudno zdefiniować - dodawał prof. Śliwiński.

Szymborska i Barańczak w latach 1972–2011 pisali też listy, których treść przypomina, że ich autorzy są pełnokrwistymi artystami, dyskutującymi z pasją o zasadach pisania poezji i jej tłumaczenia. Jak zwracał uwagę drugi gość audycji, prof. Krzysztof Biedrzycki, Barańczak czasami zwierza się poetce z trudności tłumaczenia jej wierszy. Przełożyć wyrafinowaną grę słów na proste stwierdzenie? - Tego się poezji nie robi - mówił autor książki "Świat poezji Stanisława Barańczaka".

Prowadząca audycję Kinga Michalska rozmawiała z gośćmi także o meandrach marketingu w świecie czytelniczym, w jakie Barańczak wprowadzał Szymborską. Pytała też o powściągliwość poetów i to, które szczegóły z życia twórców mogła ona ukrywać.

***

Tytuł audycji: Strefa literatury

Prowadziła: Kinga Michalska

Goście: prof. Piotr Śliwiński (Wydział Filologii Polskiej i Klasycznej Uniwersytetu im. Adama Mickiewicza w Poznaniu), prof. Krzysztof Biedrzycki (Wydział Polonistyki Uniwersytetu Jagiellońskiego)

Data emisji: 31.01.2020

Godzina emisji: 21.30