Historia

29 marca

Ostatnia aktualizacja: 29.03.2011 00:00
W Rzymie powstał Legion Mickiewicza. Formacja brała udział w walce o wyzwolenie Włoch.

1772 - Zmarł Emanuel Swedenborg, szwedzki naukowiec, filozof i mistyk, twórca religijnego zgrupowania "Nowa Jerozolima", które rozwinęło się w odrębne wyznanie. Był prekursorem teozofii. Napisał pracę "Między empirią a mistycyzmem".   
(ur. 28.01.1688)
1792 - Zmarł postrzelony przez zamachowca król Szwecji, Gustaw III. Okres jego panowania bywa nazywany w Szwecji "Oświeceniem Gustawiańskim". (ur. 1746)

1848 - We Włoszech powstał, z inicjatywy Adama Mickiewicza, Legion Polski.

1863 - Zmarł Józef Lompa, nauczyciel, działacz społeczny i narodowy na Śląsku, autor podręczników szkolnych, współredaktor "Dziennika Górnośląskiego".
1879 - w Moskwie odbyła się prapremiera opery "Eugeniusz Oniegin" Piotra Czajkowskiego.
1906 - Urodziła się Marta Aluchna-Emelianow, poetka, nauczycielka i bibliotekarka, żołnierz AK. Publikowała w „Życiu Literackim” „Twórczości” i „Nowej Kulturze” wydała zbiory poezji „Próba liryki”, „Szukanie kształtu”, „Świta dzień”. (zm. 26.09.1991) 
1907 - Urodził się Jacek Żuławski, malarz, taternik, jeden z założycieli sopockiej Państwowej Wyższej Szkoły Sztuk Plastycznych (obecnej Akademii Sztuk Pięknych w Gdańsku) i jej długoletni rektor. Malował pejzaże, martwą naturę, portrety, akty.  Zaprojektował polichromię gdańskiej Starówki. (zm. 1976)    
1912 - Zmarł Robert Falcon Scott, oficer brytyjskiej marynarki, badacz Antarktydy. Jako drugi osiągnął biegun południowy. Wyprzedziła go norweska wyprawa Roalda Amundsena. W drodze powrotnej zmarł z zimna i głodu wraz ze wszystkimi członkami wyprawy. (ur. 6.06.1868)
1919 - Dwie wyprawy badawcze zaobserwowały całkowite zaćmienie Słońca. Tym samym potwierdziły, że światło dalekich gwiazd, mijając nasze Słońce, ugina się. Było to poparcie dla teorii względności Einsteina, który przepowiedział, że grawitacja oddziałuje na energię tak samo, jak na materię.  
1927 - Urodził się John Robert Vane, angielski biochemik, farmakolog, żydowskiego pochodzenia. Pracował nad rozwojem metod badawczych przy użyciu metod izolowanych, odkrył obecność w płucach enzymu konwertującego angiotensynę, co miało znaczenie w walce z nadciśnieniem. Za badanie nad prostaglandynami i pokrewnymi substancjami czynnymi biologicznie został  w 1982 roku uhonorowany Nagrodą Nobla. (zm. 19.11.2004)
1930 - Premiera pierwszego, polskiego udźwiękowionego w kraju filmu "Moralność pani Dulskiej".
1933 - Reżyser filmowy Fritz Lang wyjechał z Niemiec do Francji, a następnie do Hollywood. Tam powstały jego najlepsze filmy: "Gdy miasto śpi", "Kaci też umierają", "Ministerstwo strachu".
1937 - Zmarł Karol Szymanowski, kompozytor, twórca między innymi: symfonii, opery "Król Roger", baletów "Harnasie", utworów fortepianowych i skrzypcowych oraz pieśni. Wypracował własny styl oparty na elementach folkloru góralskiego i kurpiowskiego. Muzeum Szymanowskiego znajduje się w zakopiańskiej willi "Atma". (ur. 6.10.1882)
1941 - Urodził się Joseph Taylor, amerykański astrofizyk. Wraz z Russellem Hulse w 1993 roku otrzymał Nagrodę Nobla  za odkrycie podwójnego pulsara, potwierdzającego ogólną teorię względności Einsteina.    
1943 - Urodził się Vangelis, właściwe nazwisko Evangelos Papathanassiou, klawiszowiec, kompozytor, aranżer, autor tekstów i producent nagrań. Otrzymał Oskara za muzykę do filmu "Rydwany ognia".
1943 - Zmarł Roman Nitsch, dziekan Wydziału Lekarskiego Uniwersytetu Warszawskiego, rektor Akademii Stomatologicznej w Warszawie, przewodniczący Komitetu Instytutu Radowego.
1945 - Ostatnia niemiecka bomba spadła na Londyn.
1945 - Prezydium KRN przyjęło uchwałę o powołaniu Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce.
1949 - W Paryżu ukazał się pierwszy numer dziennika "Paris Match".
1957 - Urodził się Christopher Lambert, francuski aktor. Grał w filmach "Sycylijczycy" M.Cimino, "Zabić księdza" Agnieszki Holland.
1963 - Zmarła Pola Gojawiczyńska, powieściopisarka, autorka książek "Dziewczęta z Nowolipek", "Ziemia Elżbiety", "Rajska jabłoń", "Stolica". Podczas okupacji hitlerowskiej była więziona na Pawiaku, o czym napisała powieść wspomnieniową "Krata".
(ur. 1.04.1896)
1969 - Zmarł Dwight Eisenhower, generał, głównodowodzący wojsk amerykańskich w Europie podczas II wojny światowej m.in. kierował inwazją na Sycylię, dowodził lądowaniem w Normandii; 7 maja 1945 r. przyjął kapitulację III Rzeszy; w latach 1953 - 1961 prezydent USA z ramienia republikanów.
1974 - Amerykańska sonda kosmiczna "Mariner 10" przeleciała obok Merkurego w odległości 750 kilometrów i przesłała na Ziemię zdjęcia tej planety.  
1983 - Zmarł Zbigniew Karpiński, architekt, profesor Politechniki Warszawskiej, twórca wielkich obiektów architektonicznych, między innymi główny projektant "ściany wschodniej" ulicy Marszałkowskiej w Warszawie.
1989 - Zmarł Bernard Blier, aktor francuski, laureat "Oscara" w 1977 roku.
1991 - Polska podpisała protokół o readmisji z państwami grupy Schengen. 
1992 - W Puńsku podczas zjazdu Litewskiego Towarzystwa Społeczno-Kulturalnego przyjęto uchwałę o zmianie nazwy organizacji na Stowarzyszenie Litwinów w Polsce.
1996 - Prezydenci Białorusi, Kazachstanu, Kirgistanu i Rosji podpisali w Moskwie porozumienie o pogłębianiu integracji. Premierzy podpisali porozumienie o utworzeniu wspólnej unii celnej.       
1999 - Zmarł Joe Williams, amerykański wokalista jazzowy. W latach 30-tych występował w Louisem Armstrongiem, Fatsem Wallerem i Colemanem Hawkinsem.
2004 - NATO powiększyło się o 7 krajów  z Europy środkowowschodniej: Bułgarię, Estonię, Litwę, Łotwę, Rumunię, Słowację i Słowenię.
2004 - Irlandia, jako pierwszy kraj na świecie, wprowadziła całkowity zakaz palenia tytoniu w miejscach publicznych, także w pubach i restauracjach
2006 - Zmarł Lesław Bartelski, pisarz, prozaik i eseista, oficer pułku AK "Baszta", uczestnik powstania warszawskiego. Po wojnie pracował przy dokumentacji historii powstania. Napisał wiele powieści między innymi: "Genealogia ocalonych", "Krwawe skrzydła", "Rajski Ogród", "Mokotów 1944", a także encyklopedię literacką "Polscy pisarze współcześni". (ur. 8.09.1920)  
2009 - Zmarł Maurice Jarre, francuski kompozytor, znany głównie jako twórca muzyki filmowej: „Stowarzyszenie umarłych Poetów”, „Zmierzch Bogów”, „Uwierz w ducha”; za muzykę do filmów „Doktor Żywago”, „Lawrence z Arabii” i „Podróż do Indii” otrzymał 3 Oscary.
 




Czytaj także

28 marca

Ostatnia aktualizacja: 28.03.2011 00:00
Tatarzy najechali i spalili Kraków. Miasto odbudowano przyjmując charakterystyczny szachownicowy układ, zachowany do dziś.
rozwiń zwiń
Czytaj także

30 marca

Ostatnia aktualizacja: 30.03.2011 00:00
Urodził się Francisco de Goya y Lucientes - jeden z najwybitniejszych malarzy hiszpańskich.
rozwiń zwiń