Nasze skojarzenia dotyczące osób autystycznych są w dużym stopniu stereotypowe. O osobach z tego typu zaburzeniami myślimy jako o nieprzewidywalnych, mających duże problemy w sferze społecznej i komunikacyjnej. Wiele osób boi się tego tematu, mimo od lat prowadzonych kampanii społecznych promujących wiedzę o tej niepełnosprawności. 

Autyzm to nie choroba, to niepełnosprawność. Autyzm jest niewyleczalny, z autyzmu się nie wychodzi Katarzyna Patyk-Wieczorek

- Mówimy o spektrum autyzmu i sama nazwa wskazuje, że są to osoby, które funkcjonują na bardzo różnych poziomach - mówi dr Katarzyna Patyk-Wieczorek. - Większość ludzi nie zdaje sobie sprawy, że na tej jednej linii możemy mieć geniuszów, ale też osoby nisko funkcjonujące - dodaje.

Osoba, która ma autyzm największe problemy ujawnia w sprostaniu oczekiwaniom społeczeństwa. Nie zdaje sobie sprawy, w jaki sposób powinna się w niektórych sytuacjach zachować, jeśli nie była tego uczona w procesie rewalidacji Katarzyna Patyk-Wieczorek

Czwórkowy gość opowiada o autyzmie z punktu widzenia specjalisty, ale też osobistych doświadczeń matki, dziś 26-letniego mężczyzny z autyzmem. Zwraca uwagę na brak form pomocy dla dorosłych osób z tą niepełnosprawnością, zauważa istnienie Środowiskowych Domów Pomocy, za to brak możliwości samodzielnego dotarcia do nich dla osoby autystycznej. Gość Kuby Jamrozka podkreśla, że wiele inicjatyw aktywizujących dorosłych ludzi z autyzmem to inicjatywy rodziców: kawiarnie, domy opieki z wyspecjalizowaną kadrą, fundacje. Na Czwórkowej antenie dzieli się też swymi obawami o przyszłość dziecka. Odpowiada na tak niby proste pytania jak: czy dogadamy się z autystą? czy można się z taką osobą zaprzyjaźnić? czy osoby z autyzmem mogą pracować, kochać, studiować? O tym w nagraniu rozmowy.  

***

Tytuł audycji: "Strefa prywatna"

Prowadzi Jakub Jamrozek

Gość: dr Katarzyna Patyk-Wieczorek (współautorka książki "Wsparcie młodzieży i dorosłych z zaburzeniami ze spektrum autyzmu. Teoria i praktyka", prezes Fundacji "Allot" w Lublinie)

Data emisji: 26.02.2019

Godzina emisji: 20.07

pj/ac

• Emilia Sitarz jest pianistką, pedagogiem, dyrektor artystyczną festiwalu Kwadrofonik i pomysłodawczynią programu Nanodźwięki.
• Współpracuje z osobowościami muzyki pop czy jazzu - m.in. z Dorotą Miśkiewicz, Arturem Rojkiem i Melą Koteluk. Z Bartkiem Wąskim tworzy Lutosławski Piano Duo oraz kwartet Kwadrofonik.
• Jest pomysłodawczynią programu edukacyjnego dla dzieci z niepełnosprawnościami oraz w spektrum autyzmu "Nanodźwięki".
• - Zależy mi na obaleniu pewnych mitów, które funkcjonują w w edukacji muzycznej, szczególnie w XXI wieku. Uważam, że na pianinie może grać każdy - podkreśla gość Czwórki.

Jak "żyje" muzyka?

Jak przekonuje gość Czwórki, artysta tworzy muzykę, a potem te kompozycje idą w świat, uwalniają się od twórcy, zaczynają żyć własnym życiem. - Czasami muzyka wywołuje mniejsze lub większe poruszenie, czasami w ogóle nie działa, ale jeśli tylko można, należy robić tak, żeby ludzi dobrze tą muzyką potraktować - przekonuje. - A czasami jest tak, że potrzebujemy muzyki, żeby się zrelaksować albo naładować energią albo, żeby oczyścić.

Czym są "Nanodźwięki"? 

"Nanodźwięki" to nazwa szerszego programu, który realizuję od trzech lat i który dotyczy różnych sposobów edukacji muzycznej przeznaczonej dla osób z niepełnosprawnościami: czasami są to warsztaty, czasami lekcje indywidualne - mówi Emilia Sitarz. - Zależy mi na obaleniu pewnych mitów, które funkcjonują w tym obszarze, szczególnie w XXI wieku, bo uważam, że edukacja muzyczna powinna być bardziej rozszerzona i przeznaczona na przykład dla młodzieży w spektrum autyzmu. Bo młodzież - generalnie - jest największym odbiorcą muzyki.

"Uważam, że każdy może grać na fortepianie"

Program nie ma określonej formuły, może się rozrastać i być dopasowany do idealnych potrzeb ucznia. - Uważam, że na fortepianie może grać każdy, choć nie jest to popularne stwierdzenie i często spotykam się ze sprzeciwem. Nie tylko muzyków czy pedagogów, ale też rodziców, którzy twierdzą, że jeśli ich dziecko nie będzie w stanie zagrać "Dla Elizy", to nie może być pianistą. A tak nie jest - podkreśla rozmówczyni Jakuba Jamrozka. - Fortepian jest tylko bramą do świata dźwięków, bo muzyka to coś więcej niż utwory z czasów klasycyzmu czy romantyzmu. Sam świat dźwięków jest fascynujący, a dzieci z niepełnosprawnościami są na niego bardzo wrażliwe.

Mela Koteluk & Kwadrofonik - Drzewa [Official Music Video] | Warner Music Poland

Komunikacja na linii mózg - palce

Jak przyznaje pianistka, w dzisiejszych czasach zapominamy, co muzyka ma nam do zaoferowania. A dzieci są tak wrażliwe i mają tak wspaniałą wyobraźnię, że dla nich często wydobycie nawet jednego dźwięku lub dwóch dźwięków, stanowi doświadczenie słuchowe, ruchowe, dotykowe. - Od razu namawiam dzieci do improwizacji, do tego, żeby komponowały i uwierzyły, że mogą wymyślić swój utwór - dodaje gość Czwórki. - Jestem też fanatyczką różnych ćwiczeń, o czym doskonale wiedzą moi uczniowie. Najważniejsze są dla mnie ćwiczenia rozwijające komunikację między mózgiem i placami i na przykład w przypadku dzieci z porażeniem mózgowym pracujemy nad każdym paluszkiem. Sprawienie, że można poczuć własne ciało jest dla nich bardzo ważne.    

Sprawdź też:

• "MigaMY" - czyli jak rozmawiać z Głuchym?
• Eurowizja: niepełnosprawni na scenie, w pełni sprawni muzycznie

Jakiej muzyki słuchają osoby w spektrum?

Świat sztuki ciągle niewiele ma do zaoferowania osobom z niepełnosprawnościami, a one "garną się" do kultury. - Znam osoby w spektrum, które uwielbiają muzykę heavy metalową, więc jestem daleka od generalizowania co i dla kogo jest dobre, i jak zadziała - wyjaśnia Emilia Sitarz. - W takcie naszych koncertów przyjaznych sensorycznie zawsze komunikujemy słuchaczom, jakie dźwięki za chwilę usłyszą. Że będzie głośniej albo szybciej. To edukacja poprzez rozrywkę i komunikację. 

***

Tytuł audycji: Wieczór z Czwórką

Prowadzi: Jakub Jamrozek

Gość: Emilia Sitarz (pianistka, dyrektor artystyczna festiwalu Kwadrofonik) 

Data emisji: 18.08.2023

Godzina emisji: 20.25

kul