Makbet jest bohaterem wojennym, wyróżniającym się męstwem i walecznością w wojnie szkocko-norweskiej, szlachetnym, sprawiedliwym rycerzem, ceniącym służbę u króla. Nagle coś się wydarza… Czy można powiedzieć, że Szekspirowski bohater po prostu jest lub staje się zły?

- Chyba nie do końca. Chociażby dlatego, że ma świadomość, iż podejmowane przez niego działania są złe. Zresztą to czarownice przychodzą do niego, by przepowiedzieć mu przyszłość. On ich nie szuka - uważa Antoni Libera, autor jednego z ważniejszych polskich przekładów "Makbeta". - Tragedia ta dotyka problematyki losu i przeznaczenia, istotnej w tradycji antycznej, ale przede wszystkim wyjątkowo aktualnej dziś. Wyrocznią stała się przecież obecnie nauka, której główny nurt redukuje nas do odruchów materialnych. Wielki paradoks naszej cywilizacji: sami się stworzyliśmy, by w końcu odmówić sobie wolnej woli… - konstatuje.

Z takim odczytaniem "Makbeta" polemizuje jednak dr hab. Anna Cetera z Instytutu Anglistyki UW, znawczyni twórczości Szekspira. - Makbet podejmuje jednak pewną decyzję, słuchając, w przeciwieństwie do Banka, przepowiedni wiedźm. Wiedza o przyszłości pozbawia go woli, ale to on owej wiedzy pragnie i ją wybiera. W tym sensie świadomie wchodzi w konszachty ze złem - argumentuje.

A jako odczytała dramat Szekspira zebrana w Studiu PR im. Władysława Szpilmana młodzież? I dlaczego ten tekst jest tak atrakcyjny, a jednocześnie niebezpieczny dla aktorów? O tym mówili w audycji "Te wstrętne lektury" przedstawiciele tego zawodu: Aleksandra Bożek i Jacek Beler. Zachęcamy do wysłuchania nagrania.

Co ciekawe, Szekspirowska wizja losów Makbeta - postaci autentycznej - jest historyczną mistyfikacją. Współcześni Szkoci odkrywają go jako narodowego bohatera i ostatniego wielkiego króla, któremu faktycznie przysługiwało prawo do korony. - W tradycji klanowej władza przysługiwała zawsze najsilniejszemu reprezentantowi klanu. Duncan natomiast postanowił przekazać ją własnemu synowi - wyjaśniła dr hab. Anna Cetera.

mm, gs

Stefania Grodzieńska (1914-2010), tancerka i aktorka estradowa, a także pisarka, autorka felietonów i innych tekstów, urodziła się w Łodzi. Jako dziewczynka kilkukrotnie przeprowadzała się z matką - najpierw mieszkały w Moskwie, potem w Berlinie. Ponieważ jej ojczym nie lubił dzieci, w wieku trzech lat Stefania powróciła do Łodzi, gdzie wychowywała ją babka. Tam też uczęszczała do szkoły baletowej. I tam zakochała się w radiu.

– Jedna ze szkolnych koleżanek miała w domu odbiornik radiowy. To było około 1923 r. – wspominała artystka. – Stała się dzięki temu najważniejszą osobą w klasie. Gdy zaprosiła kogoś do domu, włączała radio i ustawiała stację Königs Wusterhausen, gdzie bez przerwy była muzyka rozrywkowa, taneczna i piosenki. Siedziałyśmy zaczarowane przed tą skrzynką i słuchałyśmy muzyki, bojąc się odezwać. Myślałyśmy bowiem, że ten, kto gra, może się obrazić – opowiadała.

W 1933 r. Stefania Grodzieńska przeniosła się do Warszawy. Fryderyk Jarossy zaangażował ją do zespołu "Cyrulika Warszawskiego". Po wojnie zamieszczała felietony w "Szpilkach". Pisała monologi i skecze. Jej teksty wykonywali m.in.: Hanka Bielicka, Adolf Dymsza, Loda Halama, Alina Janowska, Kalina Jędrusik, Bogumił Kobiela, Irena Kwiatkowska. Pracowała w Polskim Radiu i w redakcji rozrywki Telewizji Polskiej.

Na "Głosy z przeszłości" zaprasza Bogumiła Prządka.

1-5 września (poniedziałek-piątek), godz. 11.45-12.00

mc/mm

okładka "Podręcznika
dramatopisarza"

- Poza kilkoma gwiazdami ze starszego pokolenia, mamy też kilku młodych, utalentowanych dramatopisarzy - powiedziała w Czwórce Anna Wakulik, dramatopisarka, stypendystka programu International Residency dla młodych autorów londyńskiego The Royal Court Theatre. - Od jakiegoś czasu możemy zaobserwować znaczny wzrost zainteresowania tym rodzajem sztuki literackiej - dodała.
Wielu osobom wydaje się, że praca dramatopisarza to życie wolnego ptaka, który tworzy akurat wtedy, gdy dopadnie go wena. Godziny spędza na rozmyślaniu nad postaciami, wymyśla im ciekawe scenariusze, a myśli przelewa na papier ślęcząc nad herbatą w kawiarni czy też rozkoszując się piękną pogodą na ławce w parku. - A pomiędzy pisze się wnioski o ewentualne dofinansowanie i szuka sponsorów - dodała rozśmieszona Wakulik. - Niestety poza kilkoma absolutnie wiodącymi postaciami, inni nie mogą sobie pozwolić na taki komfort. Bardzo trudno się z tego utrzymać. Jest to raczej pasja, hobby, którą wykonuje się po godzinach regularnej pracy.
PRZECZYTAJ: Michał Żebrowski: robię to, co robili Molier i Szekspir

Okładka "Procesu
dramatopisarstwa"

Jak napisać dobry dramat w XXI wieku? Czy nowe pozycje na rynku książkowym, takie jak "Podręcznik dramatopisarza. Rozwój bohaterów, budowanie scen i historii" Willa Dunne’a czy  propozycja Michaela Wrighta "Proces dramatopisarstwa. Jak myśleć i pisać teatralnie" mogą być dla przyszłych twórców istotną pomocą? - Nie ma niestety odpowiedzi, która będzie w pełni wyczerpywała temat. Chyba najważniejsze jest, żeby dużo czytać. I nie mam na myśli podręczników. One mogą pomóc, ale podstawa to twórczość mistrzów gatunku. Bodajże Ryszard Kapuściński powiedział kiedyś, że aby napisać jedną linijkę reportażu, trzeba przeczytać sto książek. Drugim istotnym aspektem, bardzo ważnym akurat przy dramatopisarstwie, jest znajomość sceny. W teatrze nie jest tak, że im piękniejsze zdanie, tym lepszy efekt. To jest takie dziwne medium, które dzieje się teraz, na które wpływa wiele czynników: charyzma aktorów, gra ciała. Współzależności jest multum - przekonywała Wakulik.

Po czyje dramaty warto sięgnąć na początku swojej przygody z tym gatunkiem? Ile czasu należy poświęcić codziennie na pisanie? O tym dowiecie się słuchając w całości nagrania z audycji "Tędy po trendy" .
ac/mm