39 lat temu zmarł Miron Białoszewski, poeta i prozaik, który stworzył swój własny świat literacki w poruszającym "Pamiętniku z Powstania Warszawskiego". 

Świat rozległy, pociągający i tajemniczy. Pełen doznań prywatnych, doświadczeń egzystencjalnych i historycznych, w którym ciągle przenikają się jawa i sen. Przede wszystkim zaś jest to świat mówiony.

Powstanie Warszawskie - zobacz serwis specjalny

Niewielu mamy w naszej literaturze współczesnej pisarzy tak oryginalnych, z tak wyraźnym stemplem indywidualnego stylu. Twórczość Białoszewskiego stała się przedmiotem wielu dociekań krytycznych i naukowych. Traktują o niej książki, studia i rozprawy.

Dziś, gdy mówi się o kimś, że mówi Białoszewskim, to znaczy tyle, że odnajduje się w żywej, spontanicznej mowie. On sam unikał zapisu, mówił do magnetofonu.

– Podjął gigantyczny trud przełamania schematu. Znalazł swój sposób, czyli mówienie. Nie pisać, lecz gadać o wojnie, tak jak gadają ludzie zwyczajni – mówiła na antenie Polskiego Radia Maria Janion.

To "ludzkie gadanie" Białoszewski podniósł do rangi wielkiej literatury i dał świadectwo prawdzie w "Pamiętniku z Powstania Warszawskiego". Zapis mówienia stał się jego metodą w kolejnych znakomitych książkach.

Białoszewski "obgadał" Powstanie Warszawskie, Warszawę i podwarszawskie miejscowości. Korzystając z plotki, pogłoski, podsłuchanej rozmowy przyswoił nam szumiącą najrozmaitszymi głosami przestrzeń miasta.

Dowiedz się więcej o twórczości i życiu Mirona Białoszewskiego, słuchając audycji z cyklu "Portret pisarza".

mjm/im

Za zbrodnie w Warszawie żaden z oprawców nie został osądzony i ukarany. Prokuratorzy z pionu śledczego Instytutu Pamięci Narodowej prowadzą dochodzenia, chociaż większość sprawców nie żyje. Zbrodnie przeciwko ludzkości nie ulegają przedawnieniu. Piotr Gursztyn, autor książki o rzezi Woli, uważa, że najwyższy czas, by powstała poważna publikacja historyczna m.in. o katach ludności cywilnej Warszawy.

Okładka książki Piotra Gursztyna "Rzeź Woli"

 W ciągu zaledwie dwóch dni zginęły całe wielopokoleniowe rodziny. Do dziś trudno policzyć liczbę ofiar. Większość nadal nie jest znana z imienia i nazwiska. Na Cmentarzu Powstańców Warszawy złożono 12 ton ludzkich prochów.

Wspomnienia najmłodszych uczestników Powstania Warszawskiego

Na ulicach Warszawy każdego dnia mordowano setki osób, w tym najmłodszych Polaków. – Na mnie największe wrażenie robiły relacje dotyczące śmierci dzieci. Ja do tej pory nie mogę o tym spokojnie mówić. Choćby dlatego, że sam jestem ojcem. Gdybym miał teraz zrelacjonować te wydarzenia, to nie potrafiłbym zrobić tego spokojnie. Ja w ogóle nie potrafiłbym tego opowiedzieć. To są historie mordowanych kilkuletnich dzieci, a nawet tych w wózkach – mówi Piotr Gursztyn, autor książki "Rzeź Woli". 

Jak wyglądały te przerażające dni? Czy możliwe jest zidentyfikowanie wszystkich ofiar? Zapraszamy do wysłuchania dołączonej audycji. 

***

Posłuchaj także innych reportaży emitowanych w Trójce >>>

***

Tytuł audycji: Reportaż w Trójce
Tytuł reportażu: "Zbrodnie nieukarane"
Autorka reportażu: Urszula Żółtowska-Tomaszewska
Data emisji: 7.02.2018
Godzina emisji: 18.12

kw