Sama tonacja jest jak wizytówka jego twórczej natury, bo w c-moll komponował Beethoven muzykę poważną, targaną namiętnościami, gwałtowną, dramatyczną i pełną patosu. Dla Charlesa Rosena – wybitnego znawcy stylu klasycznego – "tonacja c-moll stała się symbolem jego artystycznego charakteru".

III Koncert fortepianowy c-moll op. 37 zaczął powstawać między późną jesienią 1799 i wiosną roku 1800, a wykrystalizował się ostatecznie dopiero przed wydaniem drukiem – w 1804 roku. Oficjalna premiera dzieła zaplanowana została na 2 kwietnia 1800 roku w Hofburgu, ale Beethoven nie zdążył (miał ukończoną prawie część pierwszą i ledwie naszkicowane pomysły drugiej). Wrócił do III Koncertu w roku 1802, przed następną planowaną prezentacją, ale także i wtedy nie udało się ukończyć utworu. Dopiero 5 kwietnia 1803 roku Koncert c-moll usłyszała wiedeńska publiczności. Ale dzieło wcale nie było wtedy ukończone! Beethoven grał partię solową z własnego rękopisu. Kartki przewracał mu Ignaz von Seyfried i wspominał później: "Nie widziałem prawie nic oprócz pustych stron; co najwyżej, na jednej lub kilku kartach zostało zapisanych zupełnie niezrozumiałych dla mnie kilka egipskich hieroglifów, by służyć mu jako wskazówki; ponieważ grał prawie całą partię solową z pamięci; jak to często bywa, nie miał czasu, by wszystko zapisać na papierze".

O fascynujących perypetiach III Koncertu c-moll op. 37, który obok II Symfonii D-dur op. 36, jest najważniejszą orkiestrową kompozycją z samego początku XIX wieku oraz o Pieśniach op. 48 toczyła się opowieść w audycji z cyklu "Beethoven 2020".

Zapraszał Marcin Majchrowski.

***

Data emisji: 28.09.2020

Godzina emisji: 22.00

Rok 1803 to przecież i Sonata "Kreutzerowska" i wielka "Waldsteinowska", to II Symfonia op. 36 i początek pracy nad Eroiką. W tym roku pojawia się niezrealizowany do końca projekt opery dla Schikanedera i jedyne oratorium Chrystus na Górze Oliwnej. Ale to także dziesiątki drobniejszych dzieł, wiele z nich należy do tej części nieopusowanej i wreszcie – kilka opracowań własnych, wcześniejszych utworów kameralnych na inne składy. Do tej grupy zalicza się Trio Es-dur op. 38 – aranżacja na klasyczny skład fortepianu, skrzypiec i wiolonczeli – Septetu Es-dur op. 20 z roku 1799. Wydany pod własną liczbą opusową utwór – był przyjacielskim podarunkiem dla lekarza, chirurga – doktora Johanna Antona Schmidta, któremu Beethoven bardzo wiele zawdzięczał. Jak to zwykle bywało w tamtych czasach – nową wersją utworu szybko zainteresowali się wydawcy, ponieważ takie "nowe wcielenie" obsadowe zapewniało szerszy odbiór dzieła i można było sprzedać więcej kopii wysztychowanych nut.

Meccore String Quartet - czas uczcić Beethovena [WIDEO]

Czy w tym kontekście można się dziwić popularności tego utworu? Podkreślał jego popularność i walory w cytowanym już kiedyś przeze mnie piątym Liście o muzyce Ogiński. Ta popularność Tria Es-dur op. 38 zaowocowała również innymi – pirackimi powiedzielibyśmy dzisiaj – opracowaniami, od których Beethoven się odżegnywał. Nie był z nich zadowolony, tym bardziej że całość uważał raczej za marginalium w swoim dorobku kompozytorskim.

***

Tytuł audycji: "Beethoven 2020" 

Prowadził: Marcin Majchrowski

Data emisji: 5.10.2020

Godzina emisji: 22.00