Opera poświęcona Elżbiecie I zatytułowana jest dość przewrotnie "Roberto Devereux". To historia nieszczęśliwego trójkąta Elżbiety, Roberta i Sary. W tle rozgrywają się wydarzenia historyczne, przede wszystkim kampania irlandzka w ramach wojny dziewięcioletniej. Historyczny Robert został po powrocie z tej kampanii oskarżony o zdradę stanu, osądzony i skazany. Mimo że był faworytem królowej, wyrok wykonano 25 lutego 1601 roku. Devereux był ostatnią osobą straconą w Tower.

Te historyczne wydarzenia są wiernie opowiedziane w operze, a wątek miłości oraz zazdrości został dodany przede wszystkim po to, by dać kompozytorowi okazję do głębokiej charakterystyki muzycznej postaci. "Roberto Devereux" to jedno z najlepszych dzieł Donizettiego, o znakomitej dramaturgii, doskonale oddanych emocjach postaci i świetnych partiach wokalnych. Sukces opery w ogromnym stopniu zależy od sopranu - wykonawczyni partii królowej. W sobotę usłyszymy w tej roli Edytę Gruberovą, która od lat święci triumfy jako Elżbieta I. Tym razem proponujemy przedstawienie Wiedeńskiej Opery Państwowej.

Zaprasza Aleksander Laskowski.

Program

Gaetano Donizetti Roberto Devereux

Wyk. Edita Gruberova – sopran, Ejiro Kai – baryton, Nadia Krasteva – mezzosopran, Jose Bros – tenor, Chór i Orkiestra Wiedeńskiej Opery Państwowej, Evelino Pidò - dyrygent

(Wiedeń, 26.05.2012)

9 czerwca (sobota), godz. 19:00

Tą wschodzącą gwiazdą jest dwuletnia koza imieniem Zuza. Niewielka rola w najnowszej produkcji teatru – operze Gaetana Donizettiego „Napój miłosny” – to jej sceniczny debiut. Zwierzątko z miejsca porywa uwagę publiczności i pozbawia należnych braw nie tylko właściwych bohaterów wieczoru, ale nawet… inne grające na scenie zwierzęta: indyczkę, gołębie i kury.

Żeby Zuza mogła wziąć udział w spektaklu, zespół Opery musiał zebrać stos dokumentów. Jak bowiem informuje gazeta, zwierzęta kopytne,  w przeciwieństwie do innych, nie mają prawa występować bez papierów.

 -  Dokumenty są… ale na artystycznej drodze kózki i w ogóle zwierzaków pojawiły się inne przeszkody – mówi dyrektor Opery Krakowskiej, Bogusław Nowak. Jak wyjaśnia, niektórzy śpiewacy po prostu nie mają ochoty dzielić sceny ze zwierzętami.

Za życia mistrza romantycznego bel canta ta opera nie doczekała się zbyt wielu wystawień. Dopiero w w latach 80. XX wieku, po odkryciu rękopisu "Marii Stuart" w Szwecji, to dzieło zaczęło wchodzić do współczesnego kanonu. Nic w tym dziwnego: historia starcia dwóch słynnych rywalek - tytułowej królowej Szkotów oraz Elżbiety I - przekształcona muzycznie w wirtuozowski pojedynek wokalny to gratka nie tylko dla współczesnych miłośników gatunku, ale też dla odbiorców współczesnych Donizettiemu.

Najnowsza historia Anglii budziła zresztą wówczas bardzo silne emocje w Europie kontynentalnej, co związane było nie tylko z jej wymiarem politycznym, lecz także religijnym. No właśnie: Maria Stuart we własnej ojczyźnie nazywana była "Krwawą Mary" za bezwzględna próbę przywrócenia katolicyzmu. Diametralnie odmienny pogląd na tę sprawę mieli wierni Watykanowi mieszkańcy kontynentu, dla których to Elżbieta I była zwyczajną heretyczką.

>>Zobacz pełen program Metropolitan Opera<<

Poruszanie tak drażliwych kwestii mogło stać się źródłem sukcesu opery Donizettiego lub przyczynkiem do jej porażki. Niestety stało się to drugie. Król Neapolu odwołał premierę dzieła w ostatniej chwili, bowiem jego małżonka była bezpośrednią potomkinią Marii Stuart. Poza tym królowa nazywająca inną królową "podłym bękartem" to było "zbyt wiele dla neapolitańskiej wrażliwości".

Donizetti sięgnął więc po zupełnie inne libretto, a muzyka z "Marii Stuart" trafiła do opery "Buondelmonte". Późniejsze wystawienia oryginalnego dzieła - po licznych ingerencjach cenzora - zakończyły się porażką. 

Na szczęście dziś arcydzieło romantycznej opery możemy już podziwiać bez ciężaru polityczno-religijnego kontekstu. I w najlepszym wykonaniu:

Gaetano Donizetti Maria Stuarda, opera w trzech aktach

Wyk. Joyce DiDonato – sopran, Elza van den Heever – sopran, Maria Zifchak – mezzosopran,  Matthew Polenzani – tenor, Joshua Hopkins – baryton, Matthew Rose – bas, Chór i Orkiestra Metropolitan Opera, dyr. Maurizio Benini

Transmisja z Metropolitan Opera w Nowym Jorku w sobotę, 19 stycznia o godz. 19.00. 

Zaprasza Aleksander Laskowski.

prawa do transmitowanych treści ma Metropolitan Opera

Stali słuchacze naszej sobotniej audycji mieli już okazję wysłuchać dzieło Gaetano Donizettiego w grudniu ubiegło roku, kiedy to nadaliśmy jego transmisję z Opery Królewskiej Covent Garden w Londynie. Wtedy w rolę pięknej Adiny wcieliła się Aleksandra Kurzak. Tym razem tej zabawnej komedii pomyłek posłuchamy w wersji zespołu Metropolitan Opera. W spektaklu zabrzmi baryton Mariusza Kwietnia, który wcieli się w rolę pyszałkowatego sierżanta Belcore

"Napój miłosny" to pierwszy wielki sukces włoskiego kompozytora z pierwszej połowy XIX wieku. Wystawiona po raz pierwszy w roku 1832 na deskach mediolańskiego Teatro della Canobbiana, opera cieszyła się niezykłą popularnością, ze względu nie tylko na swoje komiczne walory, ale też refleksje o ludzkich słabościach i paradoksach stosunków damsko-męskich.

>>Zobacz pełen program Metropolitan Opera<<

Libretto pióra Felice Romaniego opowiada historię biednego chłopaka, Nemorina zakochanego w lokalnej piękności, Adinie. Ta zmienna i kapryśna dziewczyna nie jest zainteresowana względami poczciwego kochanka. O wiele bardziej miłe są jej zaloty Belcore, dowódcy przebywającego we wsi oddziału. Arogancki i pewny siebie żołnierz szybko zyskuje przychylność dziewczyny. Zrozpaczony Nemorino chwyta się ostatniej deski ratunku i nabywa od przejezdnego handlarza napój, który ma go uczynić atrakcyjnym w oczach Adiny. Chłopiec nie wie, że ten kosztujący fortunę napitek to zwykłe wino...

Obsada: Anna Netrebko - sopran, Matthew Polenzani - tenor, Mariusz Kwiecień - baryton,  Erwin Schrott - bas, Anne-Carolyn Bird - sopran, Chór i Orkiestra Metropolitan Opera, dyr. Maurizio Benini

"Wieczór operowy" w Dwójce poprowadzi Aleksander Laskowski.

9 lutego (sobota), godz. 19.00

Prawa do transmitowanych treści ma Metropolitan Opera.