27 marca, w dniu obchodów Międzynarodowego Dnia Teatru, uruchomiony został wortal poświęcony Jerzemu Grotowskiemu. Dostępny jest pod adresem grotowski.net.

Dariusz Kosińsk, który był gościem Trójkowej audycji Radiowy Dom Kultury wyjaśnił, że wortal zbudowany jest z czterech działów: Encyklopedia, Mediateka, Narzędziownia i Performer.

Encyklopedia to wyczerpująca skarbnica wiedzy na temat biografii i dorobku artystycznego Jerzego Grotowskiego. Znajdą się w niej również informacje na temat współpracowników legendarnego twórcy teatru, jego poprzedników i kontynuatorów. Część ta ma być sukcesywnie rozszerzana.

W dziale Mediateka zostały udostępnione zdjęcia, pliki audio i wideo oraz teksty odnoszące się do działalności Jerzego Grotowskiego i Teatru Laboratorium, którego współzałożycielem był Grotowski.

Zgodnie ze swoją nazwą, "Narzędziownia" gromadzi materiały pomocne w prowadzeniu własnych badań dotyczących Jerzego Grotowskiego, a także związanych z korzystaniem z zasobów Archiwum i Czytelni Instytutu im. Jerzego Grotowskiego.  

 Na wortalu będzie również zamieszczone pismo naukowe "Performer". Na jego łamach będą publikowane materiały źródłowe i opracowania dotyczące Grotowskiego i jego współpracowników oraz teksty na temat teatru.

Dariusz Kosiński podsumowuje, że dookoła Grotowskiego wytworzyła się dziwna atmosfera wtajemniczenia. Wortal jest czymś, co ma to zmienić.

Aby dowiedzieć się więcej, wystarczy kliknąć w ikonę dźwięku, która znajduje się w boksie "Posłuchaj" po prawej stronie artykułu. 

Jerzy Grotowski uważany jest za jednego z największych polskich reformatorów teatru.  Pedagog skupił się na pracy z aktorem, formując ideę "aktu całkowitego", o którym mówił: "Jest to akt ogołocenia, zdarcia codziennej maski, eksterioryzacji. Ale nie po to, aby "się pokazać", bo zmieniłoby się to w ekshibicjonizm. Jest to poważny akt ujawnienia się". Założenia te znalazły pełna realizację we współpracy z Ryszardem Cieślakiem nad "Księciem Niezłomnym" oraz w drugim przedstawieniu dzięki, któremu zyskał światowy rozgłos czyli "Apocalypsis cum figuris".

Grotowski stawiał też konkretne wymagania przed reżyserem. Zgodnie z jego zamysłem tekst, który wybiera powinien być dla niego tylko tematem, na podstawie którego buduje coś nowego. Grotowski bronił swojego prawa do ingerencji w tekst, dlatego jego realizacje zazwyczaj znacznie odbiegały od tradycyjnej fabuły. Mówił: "Jeśli chodzi o stosunek do tekstu dramaturgicznego, uważam, że powinien on być dla reżysera tylko tematem, na którego osnowie buduje on nowe dzieło sztuki, jakim jest spektakl". Zgodnie z tym założeniem, każdy jego spektakl był niepowtarzanym widowiskiem.

(mz)

Jerzy Grotowski nie miał rodziny i jej nie uznawał, wszystko poświęcał teatrowi. W 1959 roku obejmuje kierownictwo opolskiego teatru Trzynastu rzędów. Jest to sala nie zbyt duża: w formie dużego mieszkania. Później teatr zmienia nazwę na Laboratorium.

Oczywiście jego aktorzy pozbyli się wszystkiego; mają nieograniczony czas i cały czas są do dyspozycji. Na przełomie lat siedemdziesiątych Grotowski nie zajmuje się już przedstawieniami. Wtedy powstaje nowy jego program polegający na uczestniczeniu. Zaciera się podział na widzów i na aktorów. Jeśli nie było widzów, wtedy musiano grać nawet dla jednej osoby. Grotowski siedział na widowni i zapisywał wszelkie uwagi.

Dla teatru - był gotów poświecić wszystko.

Gośćmi Andrzeja Matula byli: Malgorzata Dziewulska - autorka filmu "Grotowski - Flaszen" oraz prof. Barbara Osterloff i Konrad Szczebiot.

Kim jest Paweł Głowacki? Recenzentem teatralnym z Krakowa? Krytykiem teatralnym? Jak zaznacza, jego pisanie o teatrze nie mieści się w słownikowych definicjach terminu "recenzja", "teatralna krytyka". - Staram się trzymać jak najbliżej takiej kategorii, jak felieton, a to dlatego, że formalnie jak i tematycznie jest to kategoria nieokreślona - mówił Paweł Głowacki w "Poranku Dwójki", zapowiadając swój cykl "Odpowiedzi".

Co tydzień, w każdy wtorek, na stronie Dwójki będą się ukazywały kolejne felietony teatralne, teksty – jak podkreślał ich autor – inspirowane teatrem, słowa, dla których teatr jest pretekstem. Pre-tekstem. – Moje pisanie będzie odpowiedzią na to, co mi się będzie zdarzać w szeroko pojętym temacie teatru – mówił Paweł Głowacki, przywołując Kantora, według którego sztuka nie jest obrazem rzeczywistości, ale na tą rzeczywistość odpowiedzią.

Zapraszamy do lektury pierwszego felietonu z cyklu "Odpowiedzi"

- To tekst bardzo trudny i karkołomy, ale też wyjątkowo mi bliski - mówił gość Jacka Wakara o "Ja, Feuerbach" Tankreda Dorsta. - Główny bohater to stary aktor, który nie znajduje dla siebie miejsca w "nowym teatrze".  Ja też należę do "starego teatru". Uważam, że najważniejsze jest słowo, które trzeba wypowiedzieć, aby je zrozumieć...

Szczególnego znaczenie nabierają w tym kontekście medialne sugestie Piotra Fronczewskiego, że nowy spektkal w Teatrze Ateneum może okazać się jego ostatnim. - Nie przepadam za współczesnym światem - przyznaje wybitny aktor. - Nigdy zresztą nie płynąłem z głównym nurtem wydarzeń - dodaje. Te słowa zaskakiwać mogą słuchaczy wychowanych w latach 80., kiedy Fronczewski święcił spektakularne sukcesy w kinie, telewizji oraz... na scenie polskiej muzyki disco. Choć wtedy na dobre zagościł on w masowej wyobraźni, najważniejsze dla jego kariery były chyba wcześniejsze lata.

Zwłaszcza okres pracy w Teatrze Dramatycznym, w okresie największej być może świetności tej sceny, gdy kierował nią Gustaw Holoubek. - Gdy jako nastolatek zacząłem chodzić na spektakle, to miałem okazje podziwiać wielu wybitnych aktorów. Ale to właśnie "Gucio" sprawił, że do teatru przylgnąłem - mówi Fronczewski. - Nie przypuszczałem, że będę miał kiedyś zaszczyt stanąć koło niego na scenie.

Jak przyznał aktor w rozmowie z Jackiem Wakarem, to właśnie za sprawą Gustawa Holoubka zrozumiał nadrzędną rolę słowa w teatrze. Ogromny wpływ wywarli na niego także Erwin Axer (jako dyrektor stołecznego Teatru Współczesnego) oraz Tadeusz Łomnicki, z którym relacje nie układały się już tak gładko... Z kolei Jerzy Jarocki w słynnej inscenizacji "Ślubu" Gombrowicza chciał zaprosić do roli Henryka zupełnie innego aktora, a do Fronczewskiego przekonał go dopiero Holoubek. Potem Jarocki bywał naprawdę zaskoczony kreacją młodego aktora...

- Miałem wyjątkowe szczęście do mistrzów - potwierdził Piotr Fronczewski, który w rozmowie z Jackiem Wakarem opowiadał także o pozostałych "nauczycielach", introwertycznej naturze oraz znaczeniu Tadeusza Łomnickiego i Polskiego Radia dla jego debiutu reżyserskiego. Zachęcamy do wysłuchania całego wywiadu.