Zbigniew Ziobro: są afery większe niż Amber Gold. Wydałem jasne wytyczne

- Są afery większe niż Amber Gold, zarówno, gdy jako podstawę oceny przyjmujemy liczbę pokrzywdzonych, jak i sumy ukradzionych pieniędzy - podkreślił minister sprawiedliwości prokurator generalny.

- Przykładowo w aferze Skarbca oszukano ponad 70 tys. ludzi - w Amber Gold ok. 20 tys. Natomiast kwoty szkód w aferze SKOK Wołomin to ponad 2 mld zł, a w sprawie Spółdzielczego Banku w Wołominie to ponad 1,5 mld zł, zaś w Amber Gold to 650 mln zł - wyliczył.

- W większości tych afer - w ostatnich latach - prokuratura i inne organy ścigania zawiodły na całej linii - stwierdził Zbigniew Ziobro.

"Ostatnie lata rajem dla oszustów"

- Ostatnie lata były rajem, by nie rzec zieloną wyspą, dla oszustów. Straty można liczyć już nie w setkach milionów, a miliardach złotych. Liczba przestępstw o charakterze finansowym była zatrważająca. Ich skalę odkrywamy - oznajmił Ziobo.

Minister przyznał, że istotą wolnego rynku jest zaufanie. - By jednak istniało, konieczne są jasne reguły gry rynkowej. A państwo nie może być teoretyczne, lecz musi reagować szybko i zdecydowanie - wskazał.

- Strażnikiem uczciwych reguł gry, chroniącym Polaków przed nadużyciami, powinna być m.in. prokuratura. W ostatnich latach, za rządów koalicji PO-PSL, z tej roli zupełnie się nie wywiązywała. Przykładem właśnie afera Amber Gold, lecz także SKOK Wołomin - dodał.

"Wydałem jasne wytyczne"

- Żeby nigdy więcej nie dochodziło do takich nieprawidłowości, wydałem dla prokuratorów jasne wytyczne - wskazania - dotyczące ścigania przestępstw o charakterze finansowym - przekazał prokurator generalny.

Jak wyjaśnił "to rodzaj podręcznika czy też instrukcji obsługi, jak radzić sobie z tego rodzaju przestępstwami". - Są one wyjątkowo perfidne, ponieważ oszuści - wykorzystując niewiedzę albo brak doświadczenia pokrzywdzonych - pozbawiają ich często dorobku całego życia - wytłumaczył Ziobro.

Najważniejsze - zdaniem ministra - żeby prokuratorzy już po pierwszych zawiadomieniach o przestępstwie zajęli się energicznie ustalaniem skali przestępczego procederu, w tym liczby pokrzywdzonych, aby przestępstwo jak najszybciej przerwać.

Dlatego o każdym zawiadomieniu mają być informowani koordynatorzy w Prokuraturach Regionalnych lub w Prokuraturze Krajowej. Jeśli się okaże, że w grę wchodzi proceder na szeroką skalę, pojedyncze postępowania prowadzone w prokuraturach w całej Polsce mają być łączone.

Dzięki powołaniu koordynatorów w Prokuraturach Regionalnych i w Prokuraturze Krajowej uda się także - zdaniem prokuratora - skoordynować działania innych instytucji odpowiedzialnych za zwalczanie przestępstw finansowych.

Chodzi o organy skarbowe, Komisję Nadzoru Finansowego, a także Generalnego Inspektora Informacji Finansowej, który ma możliwość szybkiego dostępu do informacji objętych tajemnicą bankową. W ramach koordynacji w sprawy mają być angażowane wyspecjalizowane jednostki policji i Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego.

Wspólne działania różnych instytucji mają pomóc w szybkim zabezpieczeniu pieniędzy pochodzących z przestępstwa, a także w blokowaniu ich transferu za granicę.

Konieczne jest też - jak wskazują wytyczne - szybkie ustalenie osób faktycznie odpowiedzialnych za dokonywane oszustwa.

"Warunkiem skutecznego ścigania tego rodzaju przestępstw jest pociągnięcie do odpowiedzialności osób odgrywających wiodącą rolę w przestępczym procederze, a nie wyłącznie osób o rolach drugoplanowych, zatrudnianych przez osoby organizujące ten proceder" - głosi podpisany przez Ziobrę dokument.

Minister zaznaczył, że celem wytycznych jest także zdopingowanie prokuratorów, by żądali surowych kar za przestępstwa finansowe, sięgające górnej granicy zagrożenia kodeksowego. Ich sprawcy - w opinii szefa resortu sprawiedliwości - kalkulują opłacalność działań, dlatego surowe sankcje mają ich odstraszać przez łamaniem prawa. 

Wytyczne będą miały zastosowanie nie tylko w przypadku piramid finansowych, jak Amber Gold, lecz także w przypadku polisolokat i wszystkich instrumentów finansowych, które są wykorzystywane do oszukiwania klientów.

"Utrata majątku prowadzi do dramatów"

Ziobro poinformował, że jego resort pracuje też nad projektem wprowadzenia do Kodeksu karnego nowego typu przestępstwa polegającego na spowodowaniu wielkiej afery gospodarczej.

- Według planów, które chcemy przedstawić rządowi, byłaby to zbrodnia zagrożona karą do 25 lat pozbawienia wolności - powiedział minister.

- Krzywda ludzka w takiej sprawie może być nawet większa, jak ta, której można doznać np. przy ciężkim pobiciu. Utrata majątku całego życia prowadzi do samobójstw i innych dramatów - wyjaśnił.

Powołał się na przykład z USA, gdzie finansista Bernard Madoff za stworzenie piramidy finansowej został skazany na 150 lat więzienia.

Wiele zmian, które planuje ministerstwo, oprócz odstraszania przestępców ma na celu - jak wytłumaczył Ziobro - skłonienie ich do współpracy z wymiarem sprawiedliwości.

Tak, by w obawie przed wysoką karą i licząc na jej złagodzenie, byli skłonni "sypać" wspólników przestępstwa i wskazywać miejsce przetrzymywania pieniędzy, które zdobyli kosztem pokrzywdzonych.

PAP, kk