Do księgarń trafiła niedawno bardzo ciekawa pozycja autorstwa Elżbiety Baniewicz. "Gajos" to biografia jednego z najwybitniejszych aktorów w historii rodzimego kina.
- Moje pierwsze skojarzenie z Januszem Gajosem to "Ucieczka z kina Wolność" i rola cenzora - mówi na antenie "Kontrkultury" Michał Burszta, krytyk filmowy. - Ta kreacja niesamowicie zapadła mi w pamięć. Z ostatniego okresu lubię bardzo "Żółty szalik" i jego wspaniałą rolę alkoholika.

Zobacz także Premiery filmowe w Czwórce<<<
Wydaje się jednak, że dla większości Polaków, aktor ten nieodłącznie kojarzy się z rolą Janka Kosa w kultowym serialu "Czterej pancerni i pies". To właśnie od tego czasu rozpoczęła się wielka kariera Gajosa. - Mi się jednak wydaje, że w jego przypadku nie ma takiego jednego skojarzenia - punktuje Burszta. - To jest jego niesamowita siła i atut. Gajosa nie sposób jednoznacznie sklasyfikować. Niektórych określa się jako wyśmienitych aktorów komediowych, dramatycznych, serialowych, a on doskonale pasuje do każdej kategorii czy szufladki.

Okładka książki "Gajos"

Kariera Gajosa, bardzo dobrze i ciekawie opisana przez Elżbietę Baniewicz, na samym początku nie była jednak wcale usłana różami. Wręcz przeciwnie, droga do sławy była mocno wyboista. - Janusz Gajos aż czterokrotnie zdawał do szkoły filmowej w Łodzi. To zarazem był bardzo trudny okres dla młodych osób stawiających swoje pierwsze kroki, bo też czas obfitował we wspaniałe premiery, wybitnych reżyserów, operatorów, którzy zyskali z miejsca ogromną sławę. Aktorom było trudniej, ich miało się brać do małych etiud, bo nic z nich ciekawego nie będzie. On jednak sobie poradził, był bardzo dobrym studentem i szkończył szkołę z wyróżnieniem - Burszta przybliża postać Gajosa.
Gajos zapisał na koncie bardzo dużo wybitnych ról, za które, co zrozumiałe zebrał całą masę nagród. Już w 1974 roku otrzymał Złoty Krzyż Zasługi, w 2002 roku Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski, pięć lat później Złoty Medal "Zasłużony Kulturze Gloria Artis", a w 2011 roku z rąk prezydenta Bronisława Komorowskiego Krzyż Komandorski z Gwiazdą Orderu Odrodzenia Polski.
- Takich ludzi w polskiej kulturze jest coraz mniej - sumuje Burszta. - To jeden z ostatnich aktorów starej daty, który jest wciąż aktywny i nie rozdrabnia się, nie rozmienia swojej klasy na drobne. Ostatni z wielkich. Wciąż jest bardzo skoncentrowany na tym, co robi i nawet, gdy gra małe rzeczy, wkłada w to sto procent siebie. To jest aktor, który nie funkcjonuje w obiegu celebryckim, a i tak wszyscy go znają.
(ac)

Nikodem Pałasz skończył Uniwersytet Warszawski, pracował m.in. w administracji publicznej i w amerykańskich korporacjach, od pięciu lat działa na własną rękę i prowadzi firmę, zajmującą się marketingiem sportowym. Zdobyte w ten sposób doświadczenia połączył z literacką fikcją i tak oto powstała "Brudna gra", debiutancka powieść rozmówcy Kuby Kukli. - Na co dzień  zarządzam karierami sportowców, buduje ich wizerunki, tworzę strategie marketingowe. To pozwoliło mi poczynić wiele obserwacji. Dzieki temu "Brudna gra" jest bardzo wiarygodna - opowiada autor. - Ale wszystkie opisane w książce postacie i sytuacje są wymyślone, więc raczej nie ma szans na to, żeby ktoś się w tej historii rozpoznał.

Punktem wyjścia dla "Brudnej gry" jest śmierć gwiazdy światowego sportu, Artura Malewicza, który wygrywa w mistrzowskim stylu ostatni turniej sezonu – World Championships w Londynie, a dzień później zostaje zamordowany w swoim ekskluzywnym mieszkaniu.

- Według mnie tenis najlepiej pokazuje to, na czym w dzisiejszych czasach opiera się sport - tłumaczy gość "Stacji Kultura". - Chodzi tutaj o wielkie pieniądze i sukces, za który sportowcy są gotowi zapłacić każdą cenę. Pojęcie "fair play" już dawno przestało się liczyć, natomiast obowiązującą normą jest to, że cel uświęca środki.

Powieść Pałasza zawiera w sobie intrygującą zagadkę, rozbudowaną, wielowątkową fabułę i precyzyjną analizę pracy policji. Soczysty język, dokładnie skonstruowane postaci oraz nadzwyczajna wrażliwość na szczegóły to cechy wyróżniające tę pozycję wśród kryminalnych debiutów. Recenzenci nie mają wątpliowści, że pierwszy polski kryminał dziejący się w świecie profesjonalnego sportu jest propozycją dla koneserów gatunku.

- Dla mnie "Brudna gra" to podręcznik dla sportowców, którzy chcą dowiedzieć się jak nie należy się zachowywać i w jaki sposób nie kierować swoją karierą - mówi Pałasz. - Mam nadzieję, że po lekturze tej książki kilka osób przejrzy na oczy i być może zmieni podejście do pewnych spraw czy zjawisk we współczesnym sporcie.

Książka ukaże się nakładem wydawnictwa MUZA 15 stycznia 2014 roku.

(kul)

- Kapuściński miał ogromną samoświadomość warsztatową. Konsekwentnie, przez wiele lat, zajmował się reportażem i osiągnął w tej dziedzinie mistrzostwo świata - opowiada pomysłodawca filmu, Marek Miller. - Kiedy bywałem w jego pracowni, to czułem się jak w szafie z osobliwościami.

Po śmierci pisarza to miejsce nie zostało zmienione w ani jednym calu. W dokumencie Millera oprowadza po żona twórcy, Alicja Kapuścińska.

- O tym niezwykłym pokoju na poddaszu pisali już Mariusz Szczygieł i Teresa Torańska, ale nikt go jak dotąd nie pokazał - mówi Miller. - Ja znalazłem najlepszego przewodnika. Ala Kapuścińska zna każdą tajemnice tej pracowni i wie wszystko o jej właścicielu. Wybór bohaterki filmu był więc oczywisty.

Film "Ryszard Kapuściński wyjechał..." przynosi odpowiedź nie tylko na pytanie dlaczego słynny reportażysta nie lubił psów, ale także m. in. jakie miał kulinarne upodobania. Dokument według scenariusza i pomysłu Marka Millera zrealizował Michał Bukojemski, a film wyprodukowała Fundacja Laboratorium Reportażu. Partnerami projektu są: Biblioteka Narodowa i Centrum Badań i Edukacji im. Ryszarda Kapuścińskiego.

(kul)