• Wikliniarstwo ma długą historię, a polska wiklina już od dawna jest sławna i ceniona w świecie.
• Energochłonność upraw, stosowanie standardowych maszyn do sadzenia czy zbioru i wysokie plony - to sprawia, że produkty z wikliny są bezpieczne dla środowiska.
• Kasia Nejman i jej siostra Anna Borecka są fankami plecionkarstwa.
• Jako Siostry Plotą kultywują rodzinna tradycję i uczą innych, jak wyplatać przedmioty z wikliny.

Siostry Plotą to inicjatywa dwóch sióstr - fanek plecionkarstwa. Kasia Nejman i jej siostra Anna Borecka plotą - kosze, meble, ozdoby, ramy luster i osłonki na doniczki. Umiejętności wikliniarskich uczyły się od ojca i dziadka – wyplatanie jest ich rodzinną tradycją.

Siostry Plotą... po dziadku

- Moim zdaniem nie ma polskiego domu bez plecionek i myślę, że każdy z nas, gdyby przestudiował drzewo genealogiczne, to znalazłby tam plecionkarza - uważa gość Czwórki. - Niestety jest to umiejętność, o której powoli zapominamy. A my z siostrą mamy misję, żeby nie dać jej odejść w niepamięć.

Siostry "wychowały" się w sklepie wikliniarskim swojego dziadka na warszawskiej Pradze. - Wszystkie nasze "pierwsze" akcesoria domowe były wykonane z wikliny. Przez lata nie doceniałyśmy wartości tego materiału, bo wydawał nam się taki oczywisty - wspomina Kasia Nejman. - Kiedy dziadek przeszedł na emeryturę i postanowił zamknąć sklep, wkroczyłyśmy do akcji i zamknięcie okazało się nowym otwarciem. Tak powstał koncept Siostry Plotą.

Jak przygotować wiklinę?

Wiklina to wierzbowa witka wyplatana z jednorocznego przyrostu. Ta niesamowita właściwość tej rośliny, która sprawia, że materiał jest ekologiczny. Zanim zaczniemy ją wyplatać, musimy wiklinę odpowiednio przygotować. - Godzinę przed wyplataniem należy ją namoczyć, żeby stała się miękka - wyjaśnia rozmówczyni Kamila Jasieńskiego. - Jeśli mamy wiklinę z korą (kolor ciemnobrązowy) to ten czas moczenia wydłuża się do tygodnia. Ale możemy też wyplatać ze świeżo ściętej wikliny i wtedy nie musimy jej poddawać żadnym zabiegom, bo takie gałązki mają własną wilgotność.

Historia wikliniarstwa sięga starożytności. Wówczas to tworzenie koszy z wikliny odbywało się w każdym domostwie. (zdj. ilustracyjne)

Z czego można wyplatać koszyki? 

Oprócz wikliny w plecionkarstwie wykorzystuje się także inne materiały. - W Polsce tradycyjnie wyplataliśmy jeszcze z rogożyny, czyli z pałki wodnej. A także ze słomy, z leszczyny i z korzeni drzew - wymienia gość Czwórki. -  Niestety te materiały i umiejętność wyplatania z nich rzeczy są jeszcze trudniejsze w uczeniu się i w praktykowaniu niż wiklina. Są także coraz rzadsze. Natomiast to, co możemy spotkać w domach, a co pochodzi z importu, to głównie ratan, hiacynt wodny i trawy morskie.

Sprawdź też:

• "Grody, garnki i uczeni". Skarby wykopane z ziemi
• "Zysk nie wyzysk" - haftowanie w słusznej sprawie

Plecionkarstwo a etyka

To bardzo trwały materiał, który może służyć przez pokolenia - tak jak przedmioty z wikliny wyplecione przez pradziadka Natalii, które nadal służą w jej domu. - Plecionkarstwo to także praca ludzkich rąk, bo nie ma żadnej maszyny, która zrobiłaby to za nas. Więc wszystko pleciemy ręcznie - dodaje Kasia Nejman. - Ludzie to dziś doceniają, ale nie zastanawiają się nad etycznym aspektem tej sztuki. Tymczasem wiele rzeczy sprowadzanych na przykład z Azji powstaje z wyzysku.

Przedmioty wykonane z wikliny ładnie wyglądają, ale największą radość sprawiają, kiedy samemu się je wyplecie. A tego można się nauczyć na warsztatach Siostry Plotą oraz z ich książki "Wiklina. Piękne rzeczy, które wypleciesz sam(a)".

***

Tytuł audycji: Pierwsze słyszę

• Martyna Brzozowska pomaga odkryć kobietom pasję dziergania szydełkiem i na drutach.
• Jak przekonuje, jest to pasja dla każdego.
• Gość Czwórki organizuje też bezpłatne warsztaty szydełkowania dla początkujących.
• Podczas dwóch tygodni można nauczyć się szydełkować i wydziergać swoje pierwsze dzieła: podkładki ze sznurka i swoją pierwszą szydełkową maskotkę - zapewnia Martyna Brzozowska.

Psychologia dziergania

W nauce robienia na drutach czy na szydełku liczy się cierpliwość, tutaj nie da się czegoś opuścić czy przeskoczyć. I to nie jest żadne odkrycie. - Ale jeśli przełożymy to na życie codzienne, działania, okaże się, że łatwiej nam będzie poradzić sobie z realizacją zadań. Praca "krok po kroku" daje lepsze efekty niż "wszystko naraz" - mówi gość Czwórki. - Cierpliwość, staranność i dokładność sprawdza się na wielu płaszczyznach.

Martyna Brzozowska - pani od szydełkowania

Martyna Brzozowska prowadzi też bezpłatne warsztaty szydełkowania dla początkujących. W ubiegłym roku uczestniczyło w nich 10 tysięcy kobiet. - Dzierganie jest naprawdę proste i absolutnie każdy może się tego nauczyć. Co więcej, kiedy połknie się bakcyla, to nie ma dnia bez myślenia o szydełkowaniu - śmieje się rozmówczyni Marty Hoppe. - U mnie zaczęło się od szydełkowych maskotek, które zaczęłam robić dla swoich dzieci.  

Warsztaty trwają dwa tygodnie. Spotkania odbywają się na zamkniętej grupie na Facebooku, ale tutoriale są dostępne dla wszystkich uczestniczek przez całą dobę.

Jak nauczyć się szydełkowania? Zacznij od opaski

- To są konkretne ruchy dłońmi, które trzeba opanować. Dostępne są też wzory, czyli dokładne instrukcje, gdzie i ile oczek zrobić, żeby zrobić sobie na przykład czapkę. To jest droga do tworzenia własnych projektów. Długa, ale warto w nią wyruszyć - przekonuje Martyna Brzozowska. - Na początek polecam zrobienie opaski, bo tutaj szybko widać efekty naszej pracy. Potem możemy wydziergać szalik, ale nie za długi, żeby się szybko nie zniechęcić.

Zobacz także:

• Koszyk w każdym polskim domu. Jak wyplatać z wikliny?
• Dama z Wiertarką. O majsterkowaniu dla początkujących

Ile kosztuje sweter z wełny?

- Namawiam, żeby do dziergania używać włóczek o dobrym składzie, przyjaznym dla skóry. Niestety one kosztują dużo więcej niż akryl, dlatego zrobienie takiego swetra nie zawsze jest tańsze od zakupów w sklepie. Natomiast na pewno da dużo większą satysfakcję - podkreśla twórczyni "Zrób mi mamo". 

***

Tytuł audycji: Czwórka do piątej

Prowadzi: Marta Hoppe

Gość: Martyna Brzozowska (założycielka strony "Zrób mi mamo", prowadząca warsztaty szydełkowania)

Data emisji: 31.01.2024

Godzina emisji: 15.20

kul/wmkor