Od 12 lipca ostrzejsze przepisy w sprawie ważnych dokumentów. Zobacz, co się zmieni
2019-07-11, 17:30
Zwalczanie fałszowania dokumentów oraz wykorzystywania ich potem np. do wyłudzania kredytów - to jeden z celów ustawy o dokumentach publicznych, która wchodzi w życie w piątek 12 lipca 2019 roku. Ustawą objęte zostaną m.in. dowody osobiste, paszporty, prawa jazdy i legitymacje studenckie. Przepisy powstały w resorcie spraw wewnętrznych i administracji.
Nowe rozwiązania przewidują m.in. stworzenie rejestru dokumentów publicznych, prowadzonego przez ministra spraw wewnętrznych i administracji. Dzięki temu każdy obywatel ma mieć dostęp online do wzorów obowiązujących dokumentów publicznych z ich opisem oraz opisem podstawowych zabezpieczeń i sposobu weryfikacji ich autentyczności.
Dotychczas przepisy dotyczące dokumentów były rozproszone w blisko 400 aktach prawnych. Brakowało również jednolitych standardów zabezpieczeń przed fałszowaniem.
Zgodnie z ustawą wszystkie blankiety dokumentów publicznych najważniejszych ze względu na bezpieczeństwo państwa będą wytwarzane przez jednoosobową spółkę Skarbu Państwa, której przedmiotem działalności jest wytwarzanie blankietów dokumentów i druków zabezpieczonych.
Kiedy można kserować?
Ustawa nie wprowadza, wbrew niektórym doniesieniom medialnym, kary za wykonywanie kserokopii dokumentów np. w banku. Ważne jest jednak odróżnienie przeciwdziałania fałszerstwom dokumentów publicznych poprzez zakaz tworzenia ich replik od kopiowania zawartych w dokumentach danych osobowych.
Najczęstsze przestępstwa związane z wykorzystaniem fałszywych dokumentów to wyłudzenia kredytów i towarów, przestępstwa związane z obrotem z zagranicą, a także sprzedaż kradzionych samochodów.
Rocznie według danych Związku Banków Polskich jest udaremnianych około 6 tys. prób wyłudzeń kredytów na podstawie sfałszowanych dokumentów. W pierwszych trzech miesiącach tego roku były próby wyłudzenia kredytów na kwotę 63,3 mln zł.
Trzy kategorie dokumentów
Ustawa wprowadza trzy kategorie dokumentów publicznych. Do pierwszej zaliczono dokumenty najważniejsze z punktu widzenia bezpieczeństwa państwa, czyli m.in. dowód osobisty, paszport, dokumenty wydawane przez urzędy stanu cywilnego, niektóre dokumenty wydawane cudzoziemcom, tytuły wykonawcze wydawane przez sądy i referendarzy sądowych, Kartę Polaka, prawo jazdy, legitymacje służbowe m.in. Policji, Straży Granicznej, Służby Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Centralnego Biura Antykorupcyjnego, Agencji Wywiadu, Służby Kontrwywiadu Wojskowego, Służby Wywiadu Wojskowego, Inspekcji Transportu Drogowego i Żandarmerii Wojskowej.
W drugiej kategorii znalazły się dokumenty ważne ze względu na bezpieczeństwo państwa, bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i prawnego, w tym m.in. dotyczące broni, międzynarodowego przewozu towarów niebezpiecznych, potwierdzające wykształcenie wyższe i specjalistyczne oraz świadectwa dojrzałości.
Trzecią kategorią objęto dokumenty mające wpływ na bezpieczeństwo obrotu gospodarczego i prawnego, w tym koncesje, pozwolenia, licencje, zaświadczenia, świadectwa i certyfikaty związane z bezpieczeństwem transportu, dokumenty potwierdzające kwalifikacje zawodowe, świadectwa ukończenia szkoły, legitymacje szkolne i studenckie oraz dokumenty uprawniające do różnych ulg.
Definicja repliki
Nowy akt prawny wprowadza definicję repliki dokumentu publicznego oraz przewiduje kary za ich wytwarzanie, oferowanie, sprzedaż lub przechowywanie w celu sprzedaży. Ten przepis karny powstał między innymi w reakcji na zjawisko oferowania tzw. dokumentów kolekcjonerskich.
UODO, MSWiA, akg