Bob Dylan laureatem literackiej nagrody Nobla
2016-10-13, 13:25
Amerykański piosenkarz, kompozytor, autor tekstów, pisarz i poeta został wyróżniony przez Szwedzką Akademię za "tworzenie nowych form poetyckiej ekspresji w ramach wielkiej tradycji amerykańskiej pieśni".
Posłuchaj
Bob Dylan urodził się jako Robert Allen Zimmerman 24 maja 1941 roku w Duluth w stanie Minnesota.
Będąc jeszcze dzieckiem nauczył się grać na gitarze i harmonijce ustnej, a w szkole średniej założył swój pierwszy zespół. Kształcił się na University of Minnesota, jednak studiów nie ukończył.
Dużo koncertował, w 1961 roku otwierał występy legendy bluesa Johna Lee Hookera. Debiutancką płytę wydał w marcu 1962 roku. Wypełniły ją standardy bluesowe i folkowe oraz kompozycje autorskie.
Kolejne utwory Dylana znalazły się na albumie "The Times They Are a-Changin" (1964). Teksty inspirowane były poezją Arthura Rimbauda i Johna Keatsa. Wtedy też Dylan zaczął dodawać do swoich kompozycji elementy bluesa i rhythm and bluesa.
Następna płyta została zatytułowana "Another Side of Bob Dylan". W 1965 roku napisał piosenkę "Mr. Tambourine Man", która jest jednym z najbardziej znanych utworów muzyka. Wykonywał go między innymi zespół The Byrds.
W 1965 roku piosenka artysty "Like a Rolling Stone" znalazła się na drugim miejscu listy przebojów. Do wiosny 1966 roku muzyk miał na koncie ponad 10 mln sprzedanych płyt.
W 1970 roku Dylan napisał muzykę do filmu Sama Peckinpaha "Pat Garrett and Billy the Kid". Na ścieżce dźwiękowej znalazła się piosenka "Knockin' on Heaven's Door", jeden z największych jego przebojów.
Dylan występował też w zespole Traveling Wilburys, obok George'a Harrisona, Jeffa Lynne'a, Toma Petty'ego, Roy'a Orbisona. Nagrał z nim dwie płyty, z których większym powodzeniem cieszyła się "Traveling Wilburys Vol. 1".
W latach 90. artysta wiele koncertował i wydawał kolejne albumy. Najważniejszy z nich to "Time Out of Mind", który przyniósł mu trzy nagrody Grammy.
Dylan zajmuje się również rysunkiem. W 1994 roku opublikował serię szkiców węglem i ołówkiem "Drawn Blank". Jest też autorem cykli "The Brazil Series", "The Asia Series i 30 kolaży "Revisionist Art". W 2013 roku National Portrait Gallery w Londynie pokazała 13 pastelowych portretów jego autorstwa.
***
W 2015 roku literacką nagrodę Nobla otrzymała Białorusinka Swietłana Aleksijewicz.
Kandydatów do literackiego Nobla zgłaszają poprzedni laureaci, członkowie podobnych akademii w innych państwach, profesorowie literatury i historii literatury z uczelni akademickich, przewodniczący związków pisarzy, PEN klubów z całego świata oraz sami członkowie Szwedzkiej Akademii.
Kandydatury można zgłaszać do końca stycznia. Jest ich zazwyczaj ok. 500, po pierwszej selekcji zostaje 150-200 nazwisk. W marcu lista zawęża się do 10-20 nazwisk, przed wakacjami obejmuje maksymalnie 5-8 propozycji. We wrześniu dyskutuje się przeważnie już tylko nad dwiema kandydaturami.
Głosowanie odbywa się następująco: sekretarz Akademii obchodzi stół ze srebrną tacą, a akademicy składają na niej karteczki z wybranym nazwiskiem. Obowiązuje absolutna większość głosów - jeżeli nie uda się za pierwszym razem, głosowanie odbywa się ponownie.
W historii nagrody dwa razy przyznano ją pośmiertnie. Cztery razy wyróżniono nią dwie osoby jednocześnie, a siedem razy w ogóle nie wyłoniono laureata. Wśród 112 nagrodzonych pisarzy znalazło się 14 kobiet. Literackiego Nobla najczęściej dostawali pisarze i poeci z obszaru języka angielskiego - aż 27 razy.
Najmłodszym literackim noblistą był Rudyard Kipling, który w 1907 roku, gdy przyznano mu nagrodę miał zaledwie 42 lata, najstarszą laureatką była Doris Lessing, która w 2007 roku, gdy przyznano jej nagrodę, skończyła 88 lat.
Dwóch pisarzy nie przyjęło nagrody - Jean Paul Sartre (argumentował, że "pisarz nie powinien dać się przekształcić w instytucję") i Borys Pasternak (któremu przyjęcia nagrody zakazały władze radzieckie).
IAR, PAP, kk