"Straty historyczne są ogromne". Służby konserwatorskie o pożarze w Nowej Białej

Inspektorzy Urzędu w niedzielę od rana sprawdzali na miejscu, co z zabytkowej zabudowy strawił ogień.

Powiązany Artykuł

Prezydent: emocje piłkarskie nikną wobec pożaru w Nowej Białej na Podhalu

Specyficzna zabudowa wsi

W Nowej Białej domy stoją tuż obok siebie, bardzo często bezpośrednio stykają się ze sobą ścianami, a dalej w oficynie za nimi znajdują się pomieszczenia gospodarcze m.in. stajnie. Za nimi w oddaleniu budowane były stodoły, nierzadko także przylegające ścianami do siebie - to wszystko w przypadku pożaru miało tragiczne konsekwencje.

- Często te historyczne budynki gospodarcze był przerabiane zgodnie z codziennymi potrzebami, na przykład na letnie kuchnie lub garaże - powiedział Paweł Dziuban. - To były budynki wykonane z lokalnego kamienia - wapienia, a dziś mamy nagie ściany, bo wszystkie elementy drewniane zostały spalone - dodał.

Podobną zabudowę z przełomu XIX i XX wieku można oglądać we wszystkich wsiach w polskiej części Spisza, ale najbardziej charakterystycznym przykładem takiego układu przestrzennego jest Stara Wieś Spiska na Słowacji.

Czytaj również:

• Rzecznik WOT: Terytorialsi są już w Nowej Białej, pomagają w usuwaniu skutków pożaru
• Pożar w Nowej Białej: PZU wyda decyzję i wypłaci odszkodowania w 24 godziny, pomoc oferują władze lokalne

Ochrona zabytków

Powiązany Artykuł

Premier: dziś znów pokazujemy solidarność, mieszkańcy Nowej Białej nie pozostaną sami

Najstarsza, historyczna zabudowa w Nowej Białej jest objęta dwoma formami ochrony prawnej: jest wpisana do miejscowego planu zagospodarowania przestrzennego jako strefa ochrony konserwatorskiej, co oznacza, że właściciele budynków powinni uzgadniać wszelkie zmiany ze służbami konserwatorskimi; część z tych budynków jest także wpisana do gminnej ewidencji zabytków.

Premier Mateusz Morawiecki, który odwiedził w niedzielę Nową Białą, mówił, że potrzebna będzie bardzo szybka ścieżka związana z pozwoleniami na budowę, ponieważ zabudowa Nowej Białej jest objęta procedurami wojewódzkiego konserwatora zabytków i zapowiedział wydanie rozporządzenia Rady Ministrów, które umożliwi szybką odbudowę domów i zabudowań gospodarczych. Zapewnił, że pomocą objęci będą wszyscy poszkodowani mieszkańcy wsi – niezależnie, czy deklarują się jako Polacy czy mniejszość słowacka. - Wszystkim będziemy pomagać - powiedział Mateusz Morawiecki.

To nie pierwszy pożar w Nowej Białej, choć ze względu na skalę największy od 30 lat. W maju 2009 r. spłonęło dziewięć stodół, we wrześniu 2010 r. ogień objął kilka zabudowań gospodarczych, a w styczniu 2018 r. pożar pochłonął sześć drewnianych zabudowań gospodarczych.

Posłuchaj

Śledztwo ws. pożaru w Nowej Białej. Relacja Pawła Pawlicy (IAR) 0:59

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

• Wielki pożar w Nowej Białej. Jest śledztwo prokuratury
• "Nie zostawimy mieszkańców samych". Premier po pożarze w Nowej Białej

Historia wsi sięga XIV wieku

Historia Nowej Białej sięga połowy XIV w., kiedy ród węgierski Berzewiczych rozpoczął kolonizację tej części Zamagórza Spiskiego. Jest to jedyna wieś spiska położona na lewym brzegu Białki. W XVII i XVIII wieku była ważnym punktem na szlaku handlowym pomiędzy Węgrami i Polską. Wieś należała do Węgier aż do pierwszej wojny światowej. Znajdujące się w tej miejscowości kościół parafialny św. Katarzyny i kaplica św. Marii Magdaleny są wpisane do rejestru zabytków woj. małopolskiego.

Powiązany Artykuł

Archidiecezja Krakowska ogłosiła zbiórkę na rzecz pogorzelców z Nowej Białej

Pożar wybuchł w Nowej Białej w sobotę po godzinie 18.00. Ogień uszkodził 25 domów, w których mieszkało 27 rodzin - ok. 110 osób. W gaszeniu pożaru uczestniczyło 107 zastępów, 400 strażaków państwowej i ochotniczej straży pożarnej z dziewięciu powiatów. Poszkodowanych zostało dziewięć osób, które zostały przewiezione do szpitali w Zakopanem i Nowym Targu. Pod opieką lekarzy wciąż pozostaje jedna osoba.

jmo