Jak bronić się przed niekorzystną zmianą umowy przez bank? Zobacz, co radzi Federacja Konsumentów

Zawieramy wiele umów, w których warunki i zasady narzucane są z góry. Do tego dochodzą regulaminy, taryfy opłat i prowizji, ogólne warunki umów i wiele innych dokumentów, w których spisane są zasady świadczenia usług, prawa i obowiązki wiążące strony – przedsiębiorcę i konsumenta. I niestety z tych zapisów umownych wynika, że jesteśmy słabszą stroną umowy. Dlaczego? Dlatego, że konsumentowi narzucany jest gotowy wzorzec umowy, regulaminu czy tabela opłat i prowizji.

Możemy albo taki wzorzec podpisać, albo nie. Niezwykle rzadko mamy możliwość negocjacji umowy. Co gorsza, często w trakcie trwania umowy przedsiębiorca przesyła, lub nawet nie, zmianę regulaminu czy nowe taryfy opłat. Szczególnie często takich zmian dokonują banki.

Powiązany Artykuł

1,5 mld zł do zwrotu dla kredytobiorców. UOKiK namawia do składania reklamacji

Kluczowe jest doręczenie dokumentów

Otóż konsument ma kilka możliwości. Po pierwsze, zarówno sam wzorzec umowy, regulaminu czy taryfy opłat i prowizji, jak i jego zmiana powinny nam być doręczone przed zawarciem umowy lub przed terminem wprowadzenia zmian. Posłużmy się przykładem umowy rachunku bankowego. Aby umowa ta i dołączony do niej regulamin prowadzenia rachunku bankowego oraz taryfa opłat i prowizji bankowych były dla konsumenta wiążące, powinny zostać mu doręczone przed zawarciem umowy w taki sposób, by mógł zapoznać się z ich treścią. Jeżeli jakiś dokument nie zostanie doręczony konsumentowi, wtedy jego warunki konsumenta nie wiążą. Kluczowe jest zatem wykazanie doręczenia konsumentowi dokumentów. Banki zabezpieczają się tutaj na dwa sposoby. Często w treści umowy dopisują zapis brzmiący mniej więcej tak: integralną częścią umowy jest: (…) – i tutaj zamieszczają całą listę załączników, w tym regulamin i taryfa opłat i prowizji.

Z drugiej strony w większości przypadków bank każe nam się podpisać na każdym załączniku do umowy. Czy je potem dostaniemy do ręki, to już zupełnie inna sprawa. Dlatego niezmiernie ważne jest, aby konsument dokładnie czytał i sprawdzał, na jakim dokumencie składa podpis i żądał wydania każdego dokumentu, na którym się podpisał.

Powiązany Artykuł

Bierzemy mniej kredytów mieszkaniowych, gotówkowych i kart kredytowych. Nowe dane BIK

Co umyka naszej uwadze

Z doręczeniem zmiany regulaminu już tak prosto nie jest. Dość powszechnie banki przesyłają zmiany regulaminów i taryf listem zwykłym. Z dowodowego punktu widzenia takie doręczenie może być niewystarczające. Trudno będzie bankowi wykazać, nawet jeżeli prowadzi dokładny wykaz przesyłek nierejestrowanych, że list zwykły dotarł do konkretnej osoby, ponieważ nie będzie informacji zwrotnej, kto i w jakim czasie przesyłkę otrzymał. Poza tym ciężko wykazać, co w takim liście się znajdowało. Często banki przesyłają zmiany regulaminów i taryf przy okazji wysyłania wyciągu z rachunku bankowego, co umyka naszej uwadze.

Dość powszechnie konsumenci korzystają obecnie z usług bankowości elektronicznej. I tu też trzeba mieć się na baczności. Wzorzec w postaci elektronicznej również powinien zostać doręczony w taki sposób, żeby konsument mógł się zapoznać z jego treścią, ale również tak, aby było możliwe jego zachowanie i potem wielokrotne odtwarzanie. Podobnie ze zmianą tego wzorca. W bankowości elektronicznej wykorzystywane są w tym celu komunikaty i wiadomości przesyłane w systemie. Co więcej, systemy bankowości elektronicznej odnotowują każdą naszą operację wykonaną w systemie. Jeżeli więc po zalogowaniu się do naszego rachunku bankowego, klikniemy na komunikat lub ikonkę nowej wiadomości, w której będzie informacja o zmianie regulaminu, system to odnotuje, a co gorsza, będzie uznane, że zapoznaliśmy się z jej treścią.

Zbyt ogólne zapisy są niedozwolone

W ramach drugiej opcji – szczególnie w przypadku usług bankowych – przyjmuje się, że wzorce umów powinny zawierać zapisy, w jakich przypadkach może dojść do zmiany umowy, regulaminu czy taryfy opłat. Co ważne, opis sytuacji prowadzących do zmian nie powinien mieć zbyt ogólnego charakteru, musi wskazywać konkretnie, w jakich przypadkach może dojść do zmian.

Zbyt ogólne zapisy chętnie są przez Sąd Ochrony Konkurencji i Konsumentów uznawane za niedozwolone postanowienia umowne. Warto o tym pamiętać, gdy bank zechce zmienić nam regulamin lub taryfę. Trzeba wtedy sprawdzić, czy zapis uprawniający do wprowadzenia zmian nie jest zbyt ogólny albo czy nie jest podobny do niedozwolonego postanowienia umownego już wpisanego do rejestru prowadzonego przez Prezesa Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów.

Konsument ma prawo wypowiedzieć umowę

Po trzecie, jeżeli bank prawidłowo doręczy konsumentowi zmianę wzorca, na przykład zmieniony regulamin, a podpisana przez konsumenta umowa czy regulamin określa prawidłowo i konkretnie przypadki, w których może dojść do zmiany, konsument ma czas na podjęcie decyzji, czy chce zmienione warunki przyjąć, czy też umowę wypowiedzieć.

Zgodnie z prawem, jeżeli konsument nie zgadza się z zaproponowanymi zmianami, ma prawo wypowiedzieć umowę, której dotyczy zmieniany wzorzec, w najbliższym terminie wypowiedzenia. Termin wypowiedzenia powinna określać umowa. Może być to na przykład 30 dni. Wtedy konsument ma 30 dni od otrzymania informacji o zmianach na wypowiedzenie umowy. Najlepiej zrobić to pisemnie i przesłać bankowi listem poleconym. Co ważne, w przypadku wypowiedzenia umowy przez konsumenta z powodu zmiany wzorca bank nie ma prawa naliczyć żadnej opłaty lub kary związanej z wypowiedzeniem.

Wypowiedzenie umowy w przypadku zmiany wzorca jest prawem konsumenta, z którego powinniśmy korzystać. Na rynku rządzi prawo konkurencji i to my – konsumenci decydujemy, z kim będziemy zawierać umowy. Jeżeli więc przedsiębiorca postępuje z nami niezbyt uczciwie, powinniśmy poszukać lepszego.

Kwestionujemy naliczenie "nowych opłat"

A co w przypadku, kiedy nie otrzymaliśmy zawiadomienia o zmianie wzorca, nie doręczono nam nowej jego treści i nagle spostrzegamy, że naliczają nam jakieś dodatkowe opłaty. Innymi słowy, bank stosuje zmieniony wzorzec, ale do nas informacja o zmianie nie dotarła. W takiej sytuacji powinniśmy złożyć do banku reklamację, w której kwestionujemy naliczenie "nowych opłat", żądamy ich zwrotu oraz oświadczamy, że nie otrzymaliśmy zawiadomienia o zmianach.

Oczywiście rzadko bank przyzna nam rację, kajając się przy tym, co nie oznacza, że nie warto w takiej sytuacji powalczyć. Jeżeli bank rozpatrzy negatywnie reklamację, stwierdzając, że zawiadomienie o zmianach doręczył, powinniśmy zażądać udowodnienia tego faktu. Jeżeli nadal nie uda nam się dojść z bankiem do porozumienia, warto skorzystać z pomocy organizacji konsumenckiej lub rzecznika konsumentów. Jeżeli i to nie pomoże, warto rozważyć złożenie wniosku o wydanie w tej sprawie orzeczenia do Arbitra Bankowego, jeżeli kwota naszego żądania nie przekracza 8 tys. zł. Ostatecznie zawsze możemy pójść do sądu.

Powiązany Artykuł

Ważna decyzja UOKiK dla kredytobiorców, którzy wcześniej spłacili pożyczkę

Warto skorzystać z fachowej pomocy

Na koniec trzeba jeszcze powiedzieć, że nie wszystkie wzorce umowne, regulaminy i taryfy mogą być zmieniane. Zamiany mogą pojawić się tylko we wzorcach, które dotyczą zobowiązań o charakterze ciągłym. Wzorcem o charakterze ciągłym będzie umowa rachunku bankowego ROR, ale nie będzie nim umowa trzymiesięcznej lokaty, w której bank zobowiązuje się do wypłaty oprocentowania w określonej wysokości po upływie określonego w umowie czasu.

Zdarza się niestety, że przedsiębiorcy stosują nieuczciwe praktyki. Zmieniane się zasady lokat terminowych albo regulaminy rachunku bankowego, na który zgodnie z umową kredytu hipotecznego spłacamy kredyt. W takich wypadkach na pewno warto skorzystać z fachowej pomocy. Rozwiązanie umowy kredytu przez konsumenta wiąże się bowiem z dotkliwymi dla niego konsekwencjami. Przeanalizowanie, jaki wpływ na całą umowę kredytu hipotecznego ma zmiana zasad naliczania opłat na rachunku bankowym przeznaczonym do spłaty kredytu, nie jest poste i wymaga podjęcia wyważonych działań prawnych. 

 

PolskieRadio24.pl/federacja-konsumentow.org.pl/DoS