Epidemia koronawirusa. E-lekcje historii z Polskim Radiem. Materiały dla uczniów i nauczycieli. Starożytność i średniowiecze

Przedstawiamy wybór artykułów i serwisów historycznych, które urozmaicą zdobywaną przez uczniów wiedzę, wzbogacą e-lekcje o najciekawsze audycje historyczne, infografiki i materiały interaktywne oraz pozwolą najbardziej zainteresowanym wsłuchać się w opinie najwybitniejszych historyków. Materiały przygotowane przez portal PolskieRadio24.pl bazują także na bogatych zbiorach nagrań z 95-letniej historii Polskiego Radia. Użytkownicy mają więc możliwość wsłuchać się w głosy wybitnych postaci, o których do tej pory jedynie czytali w podręcznikach.

W pierwszym artykule z cyklu prezentujemy propozycje dotyczące starożytności i średniowiecza. Wybór oparliśmy o podstawę programową (zalecenia dla poziomu podstawowego i rozszerzonego) dla liceów i techników.

STAROŻYTNOŚĆ

III Świat starożytnych Greków. 

Uczeń: opisuje różne formy ekspansji w świecie greckim (kolonizację grecką i fenicką, wojny grecko-perskie i ekspansję Aleksandra Macedońskiego).

Nasze propozycje:

• Tekst o bitwie pod Maratonem (w którym nakreślone są też przyczyny konfliktu grecko-perskiego) 
• Artykuł o bitwie pod Termopilami  (z tego tekstu uczeń dowie się też wiele na temat spartańskiego modelu wychowania). 
• Z postacią i dokonaniami Aleksandra Wielkiego można zapoznać się TUTAJ.

IV Społeczeństwo, życie polityczne i kultura starożytnego Rzymu. 

Uczeń:1) charakteryzuje przemiany ustrojowe i społeczne (w tym problem niewolnictwa) w państwie rzymskim doby republiki oraz cesarstwa, z uwzględnieniem roli Juliusza Cezara i Oktawiana Augusta; 2) omawia charakter ekspansji rzymskiej i wyjaśnia ideę imperium rzymskiego;(...) wyjaśnia wewnętrzne i zewnętrzne przyczyny upadku państwa rzymskiego;

REKLAMA

Nasze propozycje:

• Przemiany schyłkowego okresu republiki rzymskiej oraz walkę Juliusza Cezara o władzę przedstawiliśmy tekście, który wyjaśnia także genezę słów "kości zostały rzucone".
• Przybliżamy także sylwetki Cezara i jego następcy - Oktawiana Augusta.
• Artykuł wyjaśniający przyczyny upadku imperium rzymskiego można znaleźć w tekście "Dzień, w którym zdarzyło się wszystko i nic". 

ŚREDNIOWIECZE

V Bizancjum i świat islamu. 

Uczeń:lokalizuje w czasie i przestrzeni cesarstwo bizantyjskie i charakteryzuje jego osiągnięcia w zakresie kultury;

Nasze propozycje:

• Postacie Konstantyna Wielkiego i Teodozjusza Wielkiego.
• Dzieje Cesarstwa Wschodniego przypominamy też w tekście poświęconym Justynianowi Wielkiemu.
• O przyczynach upadku Konstantynopola uczeń dowiedzieć się może z TEGO TEKSTU. 

Uczeń:wyjaśnia genezę islamu i charakteryzuje główne zasady tej religii; 3) przedstawia główne kierunki ekspansji arabskiej; 

Nasze propozycje:

REKLAMA

• Artykuł poświęcony działalności Mahometa,
• tekst o bitwie pod Poitiers, która zahamowała ekspansję islamu w Europie. 

VI Europa wczesnego średniowiecza. 

Uczeń:1) opisuje zasięg terytorialny, organizację władzy, gospodarkę i kulturę państwa Franków, ze szczególnym uwzględnieniem polityki Karola Wielkiego; 2)charakteryzuje ideę cesarstwa karolińskiego i porównuje ją z ideą cesarstwa Ottonów;

• Artykuły poświęcone postaci króla Franków Chlodwiga i cesarza Karola Wielkiego.
• Świt cesarstwa Ottonów przedstawiamy w TYM tekście,
• Wyjaśnienie idei uniwersalistycznej Europy Ottona III uczeń poznać może dzięki artykułowi "Otton III i marzenia o zjednoczonej Europie".

VII Europa w okresie krucjat. 

Uczeń:wyjaśnia ideowe i polityczne przyczyny, a także charakter rywalizacji papiestwa z cesarstwem o zwierzchnictwo nad średniowieczną Europą;

Nasze propozycje:

• "Spór o inwestyturę – o przywództwo w chrześcijańskiej Europie"

Uczeń:charakteryzuje polityczne, społeczno-gospodarcze i religijne uwarunkowania wypraw krzyżowych do Ziemi Świętej i rekonkwisty oraz przedstawia ich skutki;

Nasze propozycje:

• Wyjaśnienia początków i przyczyn wypraw krzyżowych znaleźć można w TYM tekście, zaś przebieg I wyprawy krzyżowej znaleźć można TUTAJ.
• Sylwetka Saladyna,
• Czym była i na czym polegała rekonkwista?

Uczeń: wyjaśnia przyczyny rozłamu w Kościele w XI w.;

REKLAMA

Nasze propozycje:

• Przyczyny wielkiej schizmy wschodniej. 

Uczeń: charakteryzuje i ocenia rolę zakonów w średniowiecznej Europie;

Nasze propozycje:

• Tajemnica poliszynela i wielkie pieniądze w tle - jak doszło do kasaty templariuszy - tego uczeń dowie się z TEGO tekstu, 
• Kim byli joannici i jak trafili na Maltę? Odpowiedź TUTAJ,
• Historia Krzyżaków od Jerozolimy, przez Węgry, aż do sprowadzenia do Polski,

Uczeń: opisuje kierunki, charakter oraz konsekwencje najazdów mongolskich dla Europy.

Nasze propozycje:

• Czyngis-Chan – wielki zdobywca czy tyran?
• Charakter wyprawy Batu-chana i jego wpływ na rozwój Europy Środkowej został omówiony artykule "Wyprawa Batu-chana - średniowieczny blitzkrieg", 
• Bitwa pod Legnicą jako najważniejszy epizod mongolskiej inwazji,
• Kim są polscy Tatarzy?

VIII Polska w okresie wczesnopiastowskim.

Uczeń:wyjaśnia uwarunkowania narodzin państwa polskiego i jego chrystianizacji, z uwzględnieniem roli Mieszka I i Bolesława Chrobrego;

REKLAMA

Nasze propozycje:

• Postać Mieszka I 
• Omówienie znaczenia chrystianizacji dla dziejów Polski znaleźć można TUTAJ,
• Postać Bolesława Chrobrego,
• Artykuł wyjaśniający znacznie zjazdu gnieźnieńskiego w kontekście proeuropejskich aspiracji Chrobrego znaleźć można TUTAJ,
• Konflikt polsko-niemiecki po śmierci Ottona III.

Uczeń: rozpoznaje tendencje centralistyczne i decentralistyczne w życiu politycznym państwa polskiego w X–XII w.;

Nasze propozycje:

• Tragiczny los Mieszka II
• Sylwetka Kazimierza Odnowiciela

Uczeń: charakteryzuje spór Bolesława Śmiałego z biskupem Stanisławem.

Nasze propozycje:

• Bolesław Śmiały - od potęgi do upadku,
• Omówienie konfliktu między królem i biskupem Stanisławem ze Szczepanowa znaleźć można TUTAJ.

IX Polska w okresie rozbicia dzielnicowego. 

Uczeń: wyjaśnia przyczyny polityczne i społeczno-gospodarcze oraz następstwa rozbicia dzielnicowego; charakteryzuje proces przezwyciężenia rozbicia politycznego ziem polskich, ze wskazaniem na rolę władców i Kościoła; 

Nasze propozycje:

• Sylwetka Bolesława Krzywoustego i kwestia jego "testamentu",
• Historię Przemysła II - zamordowanego króla Polski - w kontekście prób zjednoczeniowych przedstawiamy TUTAJ,
• W kontekście roli Kościoła w procesie zjednoczeniowym przedstawiamy postać Jakuba Świnki,
• Sylwetkę i ocenę postaci Władysława Łokietka można znaleźć pod TYM adresem.

X Europa późnego średniowiecza. 

Uczeń:charakteryzuje następstwa upadku cesarstwa bizantyjskiego i ekspansji tureckiej dla Europy.

REKLAMA

Nasze propozycje:

• "Upadek Konstantynopola - koniec Cesarstwa Wschodniego"
• Sylwetkę Sulejmana Wspaniałego i jego związków z Polską przedstawiamy TUTAJ.

XII. Polska w XIV–XV w. 

Uczeń: opisuje proces zjednoczeniowy i rozwój terytorialny państwa polskiego w XIV–XV w.; charakteryzuje rozwój monarchii stanowej w Polsce, uwzględniając strukturę społeczeństwa polskiego w późnym średniowieczu i rozwój przywilejów szlacheckich; wyjaśnia międzynarodowe i wewnętrzne uwarunkowania związków Polski z Węgrami i Litwą w XIV–XV w.;

Nasze propozycje:

• Ocena postaci Kazimierza Wielkiego,
• Sylwetka Ludwika Andegaweńskiego,
• Okoliczności wprowadzenia i postanowienia przywileju koszyckiego,
• Postać Jadwigi Andegaweńskiej, niezwykłego króla Polski,
• Unia w Krewie i jej znaczenie dla dziejów polsko-litewskich,
• "Jadwiga i Jagiełło - ślub, który łączył dwa kraje"
• Sylwetka i ocena postaci Władysława Jagiełły.

Uczeń: opisuje rolę uniwersytetów i ich organizację oraz wyjaśnia przyczyny trwałości idei uniwersyteckiej;

Nasze propozycje:

• Dzieje Akademii Krakowskiej.