"Kroków siedem do końca". Rozbicie Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość przez UB
2020-10-19, 09:55
- Moja książka opowiada o tym, jak UB doprowadziło do ostatecznego rozbicia pierwszego powojennego podziemia antykomunistycznego - mówił na antenie Polskiego Radia 24 Piotr Lipiński, autor książki "Kroków siedem do końca".
Tytuł "Kroków siedem do końca" jest cytatem z wiersza jednego z żołnierzy Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość. - Osadzony w więzieniu zaczął układać wiersze. Bez papieru i ołówka powtarzał je w pamięci - tłumaczył Piotr Lipiński.
Pierwsze cztery Zarządy Główne Zrzeszenia WiN, zwane komendami, zostały rozpracowane i błyskawicznie zlikwidowane. Ich członków stalinowskie sądy skazywały na kary śmierci i dożywocia. W 1948 roku powstała V Komenda, której udało się przetrwać do roku 1952. Skonsolidowała podziemie, wydelegowała na Zachód kurierów, którzy mieli zostać przeszkoleni przez CIA, a następnie wrócić do Polski, by przygotowywać kolejnych żołnierzy na wypadek wybuchu III wojny światowej. Ale V Komenda okazała się prowokacją UB. Jej dowództwo stanowili pracownicy służb bezpieczeństwa i tajni współpracownicy. Udało się im wyprowadzić w pole zachodnie wywiady i doprowadzić do aresztowań ostatnich członków podziemia.
Zdaniem gościa Polskiego Radia 24 niesamowite jest to, jak UB wciągnął w operację zachodnie wywiady. - Do końca nie wiemy, co wiedzieli Amerykanie. Być może wynikało to z tego, że niezbyt poważnie traktowali Polskę. Dodatkowo wywiad USA w tym czasie budował się na nowo. Niewykluczone, że bardzo chciano uwierzyć w to, że w Polsce wciąż działa podziemie. Nie rozumiem jednak, jak można wierzyć, że po czterech wpadkach rozwija się kolejna komenda WiN - powiedział Piotr Lipiński.
Posłuchaj
Historia V Komendy to szpiegowska opowieść szkatułkowa i każdy nowy bohater, każdy wątek prowadzi do kolejnego. Rozwiązanie zagadki ubeckiej prowokacji zajęło długie lata. Piotr Lipiński zainteresował się tym tematem już na początku lat dziewięćdziesiątych.
Więcej w nagraniu.
***
Audycja: "Poczytnik"
Prowadzący: Tomasz Zapert i Krzysztof Masłoń
Gość: Piotr Lipiński (autor książki "Kroków siedem do końca")
Data emisji: 18.10.2020
Godzina: 22.06