Ciekawie o historii. Sztuka "Prorok" o kardynale Stefanie Wyszyńskim

Posłuchaj

51:11

Ciekawie o historii. "Prorok" (Trzy gramy Redbada/Trójka)

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Teatralne początki 

– Moja pierwsza bytność w teatrze musiała być sytuacją bardzo wczesną. Chodziłam do teatru już w podstawówce. W liceum, po zobaczeniu "Trzech sióstr" w Teatrze Pomorze, obudziła się we mnie myśl, że też chciałabym w takich światach wyimaginowanych i wykreowanych uczestniczyć. Potem już konsekwentnie dążyłam do tego, by ten cel zrealizować – wspominała Marta Gzowska-Sawicka.

 – Pochodzę z Bydgoszczy. Przychodzą mi na myśl dwa spektakle, które zdecydowanie zapamiętałem i które coś we mnie poruszyły. Były to autonomiczne wyjścia do teatru. Moje decyzje, niezwiązane ze szkołą czy jakąkolwiek inną organizowaną wyprawą. Pierwszy to "Teatr to świątynia". Był to gościnny występ teatru z Torunia. Wrażenia z tego spektaklu, które we mnie pozostały, to konotacje z kinem, które bardzo mnie wtedy interesowało – opowiadał Rafał Sawicki. 

– Drugi spektakl to adaptacja "Mistrza i Małgorzaty" w reżyserii Andrzeja Marii Marczewskiego. Świat wykreowany w sztuce porwał mnie tak bardzo, że zaczęła we mnie kiełkować myśl, by w przyszłości kierować się w stronę aktorstwa – dodał. 

"Prorok"

W piątek miało miejsce pierwsze przedstawienie sztuki "Prorok", poświęconej pamięci kardynała Stefana Wyszyńskiego. – Projekt powstał w ramach grantów ministerialnych. Dwa lata temu przystępowaliśmy do pisania sztuki, która została wyprodukowana pod auspicjami Związku Rodowego Dzieduszyckich – powiedział aktor.

– Prezes związku zadzwonił z propozycją, żeby zrobić coś ciekawego. Chodziło o spektakl teatralny poświęcony bardzo poważnej osobie, kardynałowi Stefanowi Wyszyńskiemu. To był rok 2019, przed pandemią. W perspektywie mieliśmy rok 2020, w który miała odbyć się beatyfikacja. Najwyraźniejszym argumentem było to, że w Zarzeczu znajduje się pałac, który wybudowała hrabina Morska z Dzieduszyckich. Do dziś jest posiadłość rodowa. Co roku organizowane są tam spotkania oraz konferencje i tętni życie rodzinne. Mało kto wie, że w 1942 roku przez dwa lub trzy miesiące ukrywał się tam przed hitlerowcami ksiądz Wyszyński. Związki te spowodowały, że pierwszym pomysłem było opowiedzenie tego prawie nieznanego faktu – opowiedział gość audycji. 

– Po pierwszych rozmowach okazało się, że tego paliwa na scenariusz było jednak trochę za mało. Postanowiliśmy więc rozszerzyć temat – powiedział. 

Kardynał Wyszyński 

– Temat jest dosyć trudny i niewdzięczny, jeśli chodzi o scenę teatralną. Obserwując to, co się dzieje, albo zwalane są masowo pomniki, albo malowane laurki. By odpowiednio podejść do tematu, trzeba było się trochę nagimnastykować. Postanowiliśmy dobrać się do zagadnienia od strony długiej, ponad trzydziestoletniej inwigilacji kardynała przez aparat bezpieczeństwa PRL-u. Okazało się, że ten materiał jest bardzo bogaty. Pisząc scenariusz, czerpałam z raportów i biografii przeróżnych postaci związanych z aparatem. W kontekście tego, w czym prymas był mocny, chcieliśmy zrobić spektakl o wierze jako zjawisku właściwym dla człowieka, które go determinuje i określa – podkreśliła Marta Gzowska-Sawicka. 

Spektakl o błogosławionym Stefanie Wyszyńskim to przedstawienie postaci, widzianej oczyma otaczających go ludzi, nierzadko tajnych współpracowników komunistycznego aparatu bezpieczeństwa. To historia Prymasa Tysiąclecia, widziana "od zaplecza". Historia krzyżuje się z czasami PRL-u i interesującym ciągiem dalszym, widzianym już z perspektywy współczesnych nam czasów.

Spektakl można oglądać do 25 października. 

***

Tytuł audycji: Trzy gramy Redbada
Prowadzi: Redbad Klynstra-Komarnicki
Goście: Marta Gzowska-Sawicka i Rafał Sawicki (aktorzy, twórcy teatralni)
Data emisji: 23.10.2021
Godzina emisji: 12.07

zch