Oryginał Konstytucji 3 maja: w jakim jest stanie?

  • Facebook
  • Twitter
  • Wykop
  • Mail
Oryginał Konstytucji 3 maja: w jakim jest stanie?
W ocenie Fudakowskiego, podpisanie Konstytucji 3 Maja było środkiem, by uratować RzeczpospolitąFoto: Domena publiczna / Polona.pl

3 maja 1791 roku Sejm Rzeczypospolitej uchwalił Ustawę Rządową, nazwaną później Konstytucją 3 maja. To pierwsza taka ustawa w Europie i drugą na świecie. W jakim stanie jest dzisiaj jej oryginał? Jak bardzo język, którym ją napisano, różni się od dzisiejszego? Czy jest on zrozumiały dla współczesnych Polaków? 


Oświecenie 1200 Wiki.jpg
Konstytucja 3 maja. Pierwsza w Europie i druga na świecie. Czy na pewno?

Księga zawierająca rękopis Konstytucji 3 maja ma wymiary 25 na 40 cm, oprawiona jest w czerwony safian, na przedniej i tylnej okładce zdobiony geometrycznymi wzorami. Dokumenty sejmowe były spisane na oddzielnych kartkach i zebrane w księdze mającej 852 strony, z czego sama Konstytucja liczy 11 stron.


Posłuchaj

4:09
Jakim językiem napisano Konstytucję 3 Maja? (Trójka do trzeciej)
+
Dodaj do playlisty
+

Trzy unikatowe, oryginalne egzemplarze Konstytucji 3 maja znajdują się w warszawskim Archiwum Głównym Akt Dawnych. Tam naukowcy mogą się im przyjrzeć i je zbadać. Jak się okazuje, mimo upływu blisko dwóch wieków dokumenty zachowały się w doskonałym stanie.

– Są w stanie zaskakująco dobrym: żadnych śladów zawilgocenia, żadnych śladów uszkodzeń o charakterze mechanicznym, niewielkie ślady brudu – wylicza dr Michał Kulecki z Archiwum Głównego Akt Dawnych. – Jednak od początku o nie dbano, poddawano zabiegom konserwatorskim, były czyszczone. Stan ich należy określić jako autentycznie dobry – ocenia.


src=" //static.prsa.pl/b5b00b07-81c4-4345-a770-a45fe6df6726.file"


Koniec XVIII w. to był także ważny czas dla rozwoju języka polskiego: Oświecenie przyniosło nową stylistykę i świadomość języka ojczystego. – Jeżeli przeczytamy Konstytucję 3 maja, to zauważymy np. że tam są bardzo, bardzo długie zdania, zauważalna jest także inwersja – wskazuje prof. Monika Kresa z Zakładu Języka Polskiego i Dialektologii UW. – To typowe dla XVIII wieku wyrzucanie czasowników na koniec zdań – tłumaczy.


Konstytucja 3 maja – historia prosto z Zamku/YouTube Zamek Królewski w Warszawie – muzeum


Obecnie oryginał Konstytucji 3 maja można także obejrzeć w internecie, w ramach wirtualnej wystawy "230 lat Konstytucji 3 maja".

Prezentacja oryginału Konstytucji 3 maja/YouTube agad archiwa


***

Tytuł audycji: Trójka do trzeciej
Prowadzi: Piotr Łodej
Autorka materiału reporterskiego: Monika Suszek
Data emisji: 03.05.2021
Godzina emisji: 11.18

pr

Polecane