Połączyć mikroświaty. Tajniki twórczości Stanisława Lema

  • Facebook
  • Twitter
  • Wykop
  • Mail
Połączyć mikroświaty. Tajniki twórczości Stanisława Lema
Przedstawienie Teatru Biuro Podróży na podstawie prozy Stanisława Lema "Planeta Lem". Warszawa, 07.07.2012 r.Foto: Slawomir Olzacki / Forum

"Jestem rozpalony ideą poznania. Przejawia się to u mnie jako fascynacja granicami możliwości ludzkiego rozumu poznającego. Cała moja literatura jest o tym" – mówił w jednym z wywiadów Stanisław Lem. Jaka jest jego twórczość?

Stanisław Lem jest literackim patronem roku 2021. Na całym świecie trwają przygotowania do wydarzeń poświęconych jego pamięci. Pisarz uznawany jest za czołowego przedstawiciela fantastyki naukowej. Uchodzi za najczęściej tłumaczonego i czytanego polskiego twórcę na świecie. Jak jego dzieła wpływają na czytelników? Jakie znaczenie ma jego twórczość? 

Posłuchaj

52:03
Tajniki twórczości Stanisława Lema (Trójka literacka)
+
Dodaj do playlisty
+

 

Twórczość, która pobudza umysły

– Lem wpłynął na mnie w sposób kluczowy. Wydaje się, że był moją główną inspiracją. Pobudzała mnie przede wszystkim jego wyobraźnia. Fantastyka naukowa często ożywczo wpływa na umysły młodych ludzi. Do mnie Lem również dotarł w sposób uderzeniowy. Pamiętam, jak czytałem "Niezwyciężonego" na ławce w parku, głośno się przy tym zaśmiewając. Lem jest ojcem polskiej fantastyki. Przynajmniej tej nowoczesnej, stworzonej po latach 40. i 50. Nieraz podejmowałem jego tematy, poważnie traktując zaproponowaną przez niego koncepcję przyszłości i futurystyczne wyobrażenia na temat tego, co będzie się działo z ludzką cywilizacją. Zafascynował mnie techniką. Dzięki niemu nadal śledzę współczesne dokonania. Lem uczynił ze mnie kogoś, kto uznaje ideę postępu za wiarygodną. Nie wiemy, czy postęp cywilizacyjny dokonuje się także w sferze moralnej. Pewne jest, że powiększanie ludzkich możliwości dokonuje się dzięki technice, a to zdaniem Lema prowadzi w jednoznacznie dobrym kierunku. Rozwój technologii jest nieunikniony. Nie znamy jego celu. Wiemy natomiast, że kształtuje naszą wyobraźnię. Cały czas uważam literaturę fantastyczno-naukową, za jeden z głównych rodzajów wypowiedzi literackiej – mówił prof. Marek Pąkciński, pisarz, tłumacz fantastyki i literaturoznawca.

rok_Lema_Shutterstock_1200.jpg
Mikroświaty Lema. Najcenniejsze aspekty twórczości
"

Kiedy w 2004 roku na jednej z konferencji prasowych w Krakowie zapytano Stanisława Lema "Mistrzu to jak będzie?", Lem...

Opublikowany przez Instytut Lema Czwartek, 25 lutego 2021

Wpływ doświadczeń na literaturę

– Doświadczenie życiowe Lema to jeden z ciekawszych aspektów jego biografii. Lem długo milczał w temacie swojego pochodzenia. Próbował nie mówić o tym, co przeżył we Lwowie. Każde wspomnienie prowadziło do rodziny i zmuszało do odkrycia kart. Należy pamiętać, że opowiadanie o żydowskich pogromach nie spotykało się ze zrozumieniem w czasach PRL. To był temat tabu. Dopiero w 1966 roku ukazał się "Wysoki zamek", proza wspomnieniowa Lema, w której wracał do czasów przedwojennego dzieciństwa we Lwowie. To jedna z pierwszych prac, które ukazały się oficjalnie i traktowały o mieście, które po wojnie przestało należeć do Polski. Książka wyznaczała pewien rodzaj sentymentu za Polską przedwojenną. To wyjątkowa pozycja. Lem jak ognia unika w niej wszystkiego, co mogłoby naprowadzić czytelnika do jego przedwojennych doświadczeń. Pisze o swoim dzieciństwie spędzonym nie wśród ludzi, a w otoczeniu rzeczy. Opisuje zabawki i konstruowane przez sobie aparaty i maszyny. W tym wszystkim widać jego przyszłe fascynacje inżynierskie i pisarskie. Zamiast mówić o rzeczach, które były dla niego bolesne, skupia się na tych, które stworzyły jego wspaniałą baśń – opowiadał prof. Jacek Kopciński, historyk literatury, krytyk teatralny, kierownik Ośrodka Badań nad Polskim Dramatem Współczesnym w Instytucie Badań Literackich. 

lem rok lema plakat 1200.png
"Widziałem przyszłość" – Rok Stanisława Lema. Wydarzenia obchodzone są na całym świecie

 

"

Kraków tak świętuje Rok Lema. Zachęcamy do tego innych włodarzy. A świat rozszerzajmy. Ale nie róbmy tego za wszelką cenę.

Opublikowany przez Instytut Lema Środa, 10 lutego 2021

Przypomnijmy, że trwa Rok Stanisława Lema. Wydarzenia zwieńczone hasłem "Widziałem przyszłość" mają upamiętniać dorobek pisarza w setną rocznicę jego urodzin. W programie znalazły się dziesiątki propozycji, które oglądać będzie można zarówno w kraju jak i poza jego granicami.  

***

Tytuł audycji: Trójka literacka
Prowadzi: Magdalena Piejko
Goście: prof. Jacek Kopciński (historyk literatury, krytyk teatralny, redaktor naczelny miesięcznika "Teatr", kierownik Ośrodka Badań nad Polskim Dramatem Współczesnym w Instytucie Badań Literackich), prof. Marek Pąkciński (pisarz, tłumacz fantastyki, literaturoznawca), prof. Mikołaj Sokołowski (dyrektor Instytutu Badań Literackich Polskiej Akademii Nauk)
Data emisji: 14.03.2021, 11.04.2021
Godzina emisji: 12.06, 11.06

zch/mk

Polecane