Kropla drąży skałę. Protesty w Chicago, które były początkiem zmiany sytuacji robotników (Zapraszamy na weekend)
Historia Święta Pracy. Od wyzysku do sprawiedliwości?
2021-05-01, 08:05 | aktualizacja 2021-05-01, 14:05
Korzenie ustanowienia Święta Pracy sięgają maja 1886. Chicago było wówczas prężnie rozwijającym się miastem, w którym powstawały kolejne zakłady przemysłowe, a te istniejące już decydowały się na wprowadzenie nowatorskich, jak na owe czasy rozwiązań i unowocześnienie pracy robotników.
Plakat Polskiej Partii Socjalistycznej z 1906 roku, polona.pl
– McCormick Harvesting, która produkowała wówczas najbardziej innowacyjny sprzęt rolniczy – żniwiarki. Potrzebowała wysoko wykwalifikowanych robotników. Właściciel, chcąc wprowadzić dalsze innowacje, postanowił zwolnić większość pracowników. Innowacja oznaczała automatyzację produkcji, czyli potrzebę zatrudnienia mniejszej liczby ludzi – mówi, rysując tło wydarzeń, które doprowadziły do ustanowienia Święta Pracy adwokat Marek Karczmarzyk, ekspert Wyższej Szkoły Bankowej w Gdańsku.
Posłuchaj
2:43
Dodaj do playlisty
– W tej sytuacji działacze związkowi podęli decyzję, aby 1 maja zorganizować wielką demonstrację w mieście, po pierwsze, by żądać przywrócenia do pracy zwolnionych robotników, a po drugie, by walczyć o wprowadzenie ośmiogodzinnego dnia pracy. Musimy pamiętać, że w tym okresie zwyczajowy dzień pracy w fabryce trwał 14 godzin z przerwami na posiłki. To pokazuje, w jak trudnym materialnym i egzystencjalnym położeniu znajdowali się ówcześni robotnicy – dodaje Łukasz Sobechowicz z Muzeum Historii Polski.
NBC News Learn/Haymarket Strike
1 maja 1886 roku doszło do pierwszej ulicznej demonstracji. Pracownicy wyszli na ulice i zaprotestowali. Nie wypłynęło to jednak w żadnym stopniu na decyzje i postępowanie właścicieli fabryki. Kolejne dni przyniosły jednak kolejne protesty w trakcie, których zginęli ludzi. – Interweniowała policja, zginęło 6 robotników. Kolejnego dnia, 4 maja doszło do kolejnego wiecu poparcia dla sprawy robotniczej. W jego trakcie doszło do eksplozji bomby, policja zaatakowała, rozbiła wiec, aresztowała jego organizatorów. Zostali oni szybko postawieni przed sądem i skazani na karę śmierci – opowiada, rozmówca Moniki Suszek.
Na terenie Polski po raz pierwszy Święto Pracy obchodzono jeszcze w XIX wieku. – W zaborze austriackim i pruskim działalność partii socjalistycznym była dozwolona, o tyle w zaborze rosyjskim wszelka działalność związana z ruchem socjalistycznym była ona surowo tępiona, co jednak nie przeszkadzało w organizowaniu wieców i demonstracji – zaznacza Łukasz Sobechowicz.
Polona.pl ***
Tytuł audycji: Zapraszamy na weekend
Prowadzi: Piotr Firan
Autor materiału reporterskiego: Monika Suszek
Data emisji: 01.05.2021
Godziny emisji: 08.20
gs