Jak wywiad PRL infiltrował Watykan? (Białe Plamy/Trójka)
Wywiad PRL na kierunku watykańskim
2019-09-19, 00:09 | aktualizacja 2019-09-19, 13:09
"Ile dywizji ma papież" – spytał kiedyś kpiąco Józef Stalin. Walka światowych mocarstw toczyła się swoim torem, jednak rola państw takich, jak Stolica Apostolska była nie bez znaczenia. Watykan nie posiadał wojska, ale miał istotny wpływ na umysły katolików.
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
"Wywiad PRL a Watykan 1962-1978" – Źródeł do badań nad wywiadem mamy bardzo wiele. Te, które są po służbach PRL są przechowywane w archiwum IPN, głównie w Warszawie, bo centrale wywiadów cywilnego i wojskowego mieściły się w tym mieście. Przechowujemy dokumenty po Departamencie 1 MSW i po Zarządzie 2 Sztabu Generalnego LWP – mówi historyk Witold Bagiński.
– Jeżeli można mówić o bazie źródłowej, to jest to na pewno dokumentacja przechowywana w archiwum IPN, ale nie tylko. Kontekst różnych spraw można było próbować śledzić w dokumentacji przechowywanej w różnych archiwach na terenie Polski, gdzie znajdują się bardzo ciekawe informacje, często wytworzone przez tych samych twórców. Starałem się, w miarę możliwości, docierać do dokumentacji drugiej strony, poczynając od dokumentacji watykańskiej – dodaje Władysław Bułhak, autor książki "Wywiad PRL a Watykan 1962-1978".
Czy w latach pontyfikatów papieży Jana XXIII i Pawła VI wywiadowi PRL udało się skutecznie spenetrować struktury Stolicy Apostolskiej? Czy jako narzędzie tej infiltracji udało się podstępnie wykorzystać przedstawicieli polskiego Kościoła? Czy w Moskwie i w Warszawie prawidłowo rozumiano założenia watykańskiej polityki wschodniej? Czy zdołano przewidzieć wybór Jana Pawła II i skutki tego wydarzenia dla Polski i świata?
Władysław Bułhak próbuje odpowiedzieć na powyższe pytania. W książce porusza zagadnienie pracy z różnymi kategoriami osobowych źródeł informacji, problematykę inspiracji i dezinformacji, sprawę kooperacji multilateralnej i bilateralnej w ramach ponadnarodowych wspólnot wywiadowczych, wreszcie opisuje działalność analityczno-informacyjną i prognostyczno-ostrzegawczą. Zajmuje się też metodami zarządzania i polityką kadrową w wywiadzie MSW. Zastanawia się, jaki wpływ na aktywność operacyjną i skuteczność pracy informacyjnej tej służby miały przyjęte rozwiązania organizacyjne, praktyki działania, wreszcie poziom merytoryczny kadr.
Kluczowy element rozważań stanowi szczegółowa analiza skuteczności "metody agenturalnej", uznawanej za specjalność służb zbudowanych na wzorcach sowieckich. Autor bazuje na mikroanalitycznych studiach przypadku odnoszących się do kilkudziesięciu osobowych źródeł informacji wykorzystywanych przez wywiad MSW. Próbuje też ocenić kompetencje analityków tej służby, stykających się na szeroką skalę z działaniami inspiracyjnymi i dezinformacją ze strony zachodnich służb specjalnych. Porusza także zagadnienie prognostycznej roli wywiadu MSW na przykładzie jego wyobrażeń i analiz odnoszących się do kariery kard. Karola Wojtyły.
Czy wywiad PRL działał w Watykanie na własną rękę, czy na rozkaz Kremla? Zapraszamy do wysłuchania dołączonego nagrania rozmowy.
***
Tytuł audycji: Białe plamy
Prowadzi: Mirosław Biełaszko
Goście: Władysław Bułhak (historyk, specjalista w zakresie historii polskiego wywiadu, pracownik Biura Edukacji Publicznej IPN), Witold Bagiński (historyk)
Data emisji: 18.09.2019
Godzina emisji: 23.08
mat. prasowe/ml