Podwójny Nobel dla Olgi Tokarczuk i Petera Handke (Trójka pod Księżycem)
Podwójny Nobel literacki
2019-10-11, 02:10 | aktualizacja 2019-10-13, 19:10
Dwa nazwiska laureatów Literackiej Nagrody Nobla poznajemy w tym roku, czyli: za ubiegły i za ten rok.
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
Szwedzka Akademia, wybierająca noblistów w tej dziedzinie, słynie ze swojego przywiązania do tradycji, niemniej zdarza się jej odstępować od swoich zasad. W tym roku, po raz pierwszy od kilkudziesięciu lat, literacki Nobel ogłaszany jest po dwuletniej przerwie, spowodowanej, jak to określa się, skandalem w Szwedzkiej Akademii. W jego wyniku kilkoro akademików opuściło grono przyznające Nobla, pojawiły się nowe nazwiska, także, co symptomatyczne, jest nowy tzw. stały sekretarz Szwedzkiej Akademii. I to właśnie "debiutantowi" na tym stanowisku przypada rola ogłoszenia dwóch nazwisk noblistów. Miejsce, z którego informacja wędruje w świat, jest już tradycyjne (budynek Starej Giełdy), tradycyjna jest godzina (13.00) oraz dzień (październikowy czwartek, choć nie pierwszy).
Wypada przypomnieć, że podwójny literacki Nobel przyznawany był do tej pory czterokrotnie i że w latach 1914, 1918, 1935 oraz że w latach 1940-43 nagrody tej nie przyznano.
Olga Tokarczuk laureatką literackiej Nagrody Nobla
Narodziła się wreszcie pewna tradycja typowania nazwisk, czyli obstawiania, kto w danym roku Nobla może otrzymać. Przy okazji spekuluje się, jaki język ma szansę, który z gatunków literackich czy płeć laureata. Kto – istotnie – jest nominowany, stanowi tajemnicę, a odtajnienie możliwe jest po 50 latach. Osobną grupę stanowią mistrzowie spekulacji, śledzący, jakie tytuły są popularne w Bibliotece Noblowskiej w danym roku.
Podobno np. w Stanach Zjednoczonych nikt w takim stopniu nie interesuje się literackim Noblem, w jakim my jesteśmy zainteresowani. Do naszej tradycji należy bowiem z kolei obstawianie nazwisk polskich pisarzy, którzy, naszym zdaniem do Nobla są nominowani. Eksponowanie ich nazwisk przez media musi być dla nich wyjątkowo niekomfortowe. Czy taka medialna presja jest konieczna? Z drugiej strony wysoka jest cena znalezienia się w literackim, światowym parnasie. Wisława Szymborska nie miała ochoty jej płacić. To, jak wiemy, stało się poza nią, jak co roku o tej porze wypoczywała w górach. Inny, zagraniczny, noblista przeoczył datę ogłoszenia i spokojnie spożywał obiad z rodziną w restauracji.
Ogłoszenie literackiej Nagrodą Nobla za lata 2018 i 2019. O przyznaniu nagrody poinformował sekretarz Królewskiej Szwedzkiej Akademii Mats Malm, fot. PAP/EPA/Anders Wiklund My, z okazji ćwierćwiecza Nobla, w nowożytnej Trójce (kiedy Czesław Miłosz otrzymywał nagrodę, byliśmy jeszcze gdzie indziej) staramy się zachować równowagę psychiczną (ze zmiennym szczęściem) i wieczorem, częściej w TPK, nie udajemy, że jesteśmy na każdy wybór Szwedzkiej Akademii przygotowani i podczas spotkania w kilkanaście godzin po – koncentrujemy się na samym zdarzeniu. Łączymy się też od lat ze Sztokholmem, zakłócając normalny rytm życia Marcie Prochwicz – świetnej przewodniczce po Sztokholmie i naszej – po literackim Noblu.
Kogo, poza tym, uda nam się usłyszeć tym razem? Gośćmi audycji będą także dr Tadeusz Iwanowski, Jacek Stanisław Buras – tłumacz i literaturoznawca oraz Paweł Sztarbowski – o inscenizacjach sztuk Petera Handkego w polskim teatrze. Usłyszymy też fragmenty archiwalnych wywiadów z Olgą Tokarczuk.
***
Tytuł audycji: Trójka pod Księżycem
Prowadzi: Barbara Marcinik
Wydawca: Wojciech Dorosz
Data emisji: 11.10.2019
Godzina emisji: 0.05