Jacek Hawryluk, wicedyrektor Programu 2 Polskiego Radia Krzysztof Penderecki: to jeden z patronów polskiej muzyki współczesnej (Dzień z Trójką w domu)
Odszedł Krzysztof Penderecki. Pożegnanie Mistrza
2020-03-29, 15:03 | aktualizacja 2020-03-30, 17:03
W niedzielę rano zmarł Krzysztof Penderecki, jeden z najwybitniejszych polskich kompozytorów. Był profesorem i rektorem Akademii Muzycznej w Krakowie. Jego ostatnią kompozycją była "Fanfara dla Niepodległej" napisana z okazji 100-lecia odzyskania przez Polskę niepodległości.
Posłuchaj
Dodaj do playlisty
Krzysztof Penderecki w Polskim Radiu. Serwis specjalny
Krzysztof Penderecki, światowej sławy kompozytor, dyrygent i pedagog, należy do grona najwybitniejszych i najbardziej cenionych osobowości muzyki, a także kultury i sztuki współczesnej. Od ponad pół wieku jego utwory znajdują się w repertuarze największych orkiestr i chórów i filharmonii. Jako dyrygent prowadził zespoły symfoniczne w kraju i za granicą. Jest kawalerem Orderu Orła Białego.
>>> Krzysztof Penderecki: jestem jednak artystą światła <<<
Jacek Hawryluk Był całkowicie niezależny w tym i zawsze robił to z niezwykłą świadomością, a jednocześnie był otwarty na wszelkiego rodzaju nowości, na młodych ludzi
Uznawany za wybitnego przedstawiciela polskiej awangardy, Krzysztof Penderecki tworzył koncerty, monumentalne dzieła oratoryjne, opery, jak również utwory kameralne i wokalne. Najgłośniejsze z nich to: "Pasja św. Łukasza", "Tren Ofiarom Hiroszimy", za który otrzymał nagrodę UNESCO, "Dies Irae", czyli "Oratorium Oświęcimskie", a ponadto opery "Diabły z Loudun" i "Raj utracony". Do jego najbardziej znanych kompozycji należą też symfonia-oratorium "Siedem bram Jerozolimy", "Polskie Requiem", utwór "Te Deum" napisany na cześć nowo wybranego papieża Polaka Jana Pawła II. Penderecki komponował również muzykę wykorzystywaną w filmach, między innymi w obrazach "Odyseja kosmiczna" i "Lśnienie" Stanleya Kubricka, "Katyń" Andrzeja Wajdy, czy "Wyspa tajemnic" Martina Scorsese. Na przełomie lat 50. i 60. współpracował ze Studiem Eksperymentalnym Polskiego Radia w Warszawie, tworząc takie dzieła, jak "Psalmus", "Brygada śmierci", "Ekechejria".
Filip Berkowicz Krzysztof Penderecki wielokrotnie mi powtarzał przy naszych licznych spotkaniach w ostatnich latach, przy projektach m.in. z Jonnym Greenwoodem z Radiohead, że cały czas może czuć się buntownikiem, czuć się młody
>>> Krzysztof Penderecki: Może tracę czas, ciągle pisząc muzykę?<<<
Krzysztof Penderecki jako profesor Akademii Muzycznej w Krakowie oraz jej wieloletni rektor, aktywnie angażował się w pracę pedagogiczną. W gronie jego studentów są między innymi Abel Korzeniowski, Antoni Wit, Joanna Wnuk-Nazarowa. Krzysztof Penderecki jest laureatem wielu prestiżowych wyróżnień, w tym pięciokrotnie nagrody fonograficznej Grammy. W 2000 roku na Międzynarodowych Targach Muzycznych MIDEM w Cannes otrzymał nagrodę dla "Najwybitniejszego Żyjącego Kompozytora Roku" uważaną za muzyczny odpowiednik Oscara. Został też uhonorowany Złotym Medalem Zasłużony Kulturze Gloria Artis. W 2015 roku Papieska Rada do spraw Kultury odznaczyła go Medalem Per Artem ad Deum. Polskie Radio przyznało kompozytorowi Diamentowy Mikrofon. Jest doktorem honoris causa kilkudziesięciu uniwersytetów, członkiem honorowym najważniejszych akademii artystycznych i naukowych, a także honorowym profesorem wielu prestiżowych uczelni artystycznych.
Mariusz Gradowski Krzysztof Penderecki nie bardzo chciał pisać do filmu, ale kiedy już się na to decydował, robił to genialnie
>>> Penderecki: gdybym nie wybrał drogi kompozytora, zapewne zostałbym ogrodnikiem <<<
Krzysztof Penderecki poza tym, że był wybitnym kompozytorem, który wywarł wpływ na muzykę całego świata, był też uroczym człowiekiem - powiedział dyrygent, wieloletni dyrektor artystyczny Filharmonii Narodowej i NOSPR Antoni Wit. –Śmierć Krzysztofa Pendereckiego to bardzo smutne i znaczące wydarzenie, bo przecież od ponad 60 lat był on czołową postacią w polskim życiu muzycznym, a później też w światowym - dodał. Jak zaznaczył wspaniała twórczość Pendereckiego - począwszy od pierwszych awangardowych utworów jak "Tren - Ofiarom Hiroszimy", "Polymorphia", przez późniejszy zwrot stylistyczny - symfonie, koncerty, opery - była przyjmowana z entuzjazmem w całym świecie. Przypomniał, że kompozytor "równocześnie od lat 70. prowadził też działalność dyrygencką i był dyrygentem wybitnym". – Jego interpretacje utworów np. Sibeliusa, Szostakowicza były bardzo znaczące - ocenił Antoni Wit.
Joanna Wnuk-Nazarowa Krzysztof Penderecki był wielkim polskim patriotą, ale nie lubił pompatyczności. Nie lubił, gdy ktoś podkreślał jego religijność, a przecież był największym polskim twórcą religijnym, jednocześnie te dzieła obrazowały w jakiś sposób historię Polski
>>>Mucharski o Pendereckim: komponuje na serio, śmiertelnie na serio <<<
Krzysztof Penderecki był niezwykle uwrażliwiony na doświadczenia kraju i narodu - powiedział dyrektor Teatru Wielkiego - Opery Narodowej Waldemar Dąbrowski. – Odszedł wielki człowiek. To, że był wybitnym kompozytorem, i że wpisał się złotą zgłoską w historię muzyki światowej, nie ulega najmniejszej wątpliwości, ale to był także myśliciel, wielki pedagog, człowiek czynu, niezwykle uwrażliwiony na doświadczenia kraju i narodu - mówił Dąbrowski.
Zwrócił uwagę, że Penderecki "wpisywał się zawsze w te momenty dziejowe, które miały charakter węzłowy dla rzeczywistości polskiej powojennej". Przypomniał, że w 1959 r. Penderecki zdobył trzy pierwsze miejsca na Konkursie Młodych Kompozytorów Związku Kompozytorów Polskich. Zdaniem Dąbrowskiego, "to był głos pokolenia, to było zagospodarowanie tego momentu wolności, które on uczynił punktem wyjścia do swojej wielkiej światowej kariery".
– Cztery opery, osiem symfonii, niezliczona ilość utworów kameralnych, wybitna twórczość w dziedzinie muzyki religijnej - to wszystko razem tworzy jakiś wolumen, który pozwala powiedzieć Chopin-Szymanowski-Lutosławski-Górecki-Penderecki - to jest ta główna linia kultury muzycznej polskiej - podkreślił.
PAP/IAR/gs