Decyzją Dwójkowego jury - Anna Radziejewska, Wojciech Michniewski, Kacper Miklaszewski - najlepszym nagraniem III Symfonii Szymanowskiego jest:

Steve Davislim - tenor, Singverein der Gesellschaft der Musikfreunde Wien, Wiener Philharmoniker, dyr. Pierre Boulez (Wiedeń 3/2010, DG 2010)

Album ten pokonał następujące wydawnictwa:

- Ben Johnson - tenor (Stephen Bryant - skrzypce solo), BBC Symphony Chorus, BBC Symphony Orchestra, dyr. Edward Gardner (2014, Croydon, Londyn; Chandos 2014)

- Jon Garrison - tenor (Peter Thomas – skrzypce solo), City of Birmingham Symphony Chorus, City of Birmingham Symphony Orchestra, dyr. Sir Simon Rattle (1993, Birmingham, EMI 1994/2008)

- Wiesław Ochman - tenor, Chór Polskiego Radia w Krakowie, WOSPR w Katowicach, dyr. Jerzy Semkow (1979, Katowice; EMI 3LP 1982/CD EMI "Gemini - The EMI Treasures 2003")

- Rafał Bartmiński - tenor (Andreas Röhn - skrzypce solo), Chor und Symphonieorchester des Bayerischen Rundfunks, dyr. Mariss Jansons (live, grudzień 2008 Filharmonia w Monachium; BR Klassik 2011)

- Dmitry Korchak - tenor, Chór FN, Orkiestra Symfoniczna FN, dyr. Jacek Kaspszyk (czerwiec 2015, Filharmonia Narodowa w Warszawie; Warner Classics 2017)

Plan przesłuchań wyglądał następująco:

I runda
Moderato assai (nr 1 - 13)

II runda
Allegretto tranquillo (nr 27 - 38)

Finał
Largo (w całości)

Pierwsze szkice III Symfonii powstały latem i jesienią 1914 roku w Tymoszówce. Po dwóch latach pracy, latem 1916 roku, Karol Szymanowski wreszcie ukończył III Symfonię "Pieśń o nocy" op. 27 na tenor solo, chór mieszany i orkiestrę. Wybór tekstu do utworu nie był przypadkowy. Autorem poematu "Pieśń o nocy" był XIII-wieczny perski poeta i mistyk Dżalaluddin Rumi. Polski przekład tekstu, pióra Tadeusza Micińskiego (na podstawie niemieckiego tłumaczenia), ukazał się w warszawskim miesięczniku "Chimera" w roku 1905.
Pełna, kompletna prezentacja III Symfonii odbyła się 3 lutego 1928 roku we Lwowie w interpretacji Stanisławy-Korwin Szymanowskiej oraz chóru i orkiestry pod batutą Adama Sołtysa.

Karol Szymanowski - w liście do pianisty i dyrygenta, Aleksandra Silotiego - pisał tak: "Symfonia trwa 20-22 m. i można by ją nazwać poematem symfonicznym. (Ma ona drugi tytuł 'Chant de la Nuit' [...]). Ale ponieważ żywię organiczny wstręt do poematów symfonicznych (jako tytułu) - niech lepiej pozostanie symfonia (w kolejności trzecia). [...] Tenorowe solo w symf. ma bardzo duże znaczenie i trwa trochę mniej niż połowę czasu wykonania całej symfonii. Wydaje mi się, że jest to bardzo wdzięczny materiał dla śpiewaka; jest ono bardziej melodyjne niż deklamacyjne i wymaga dość dużego i wdzięcznego głosu o barwie lirycznej. Chór - z wyjątkiem partii początkowej, w której ma bardzo ważną rolę - raczej epizodyczny; styl raczej harmoniczny niż polifoniczny; w kilku miejscach bez tekstu słownego".

***

Tytuł audycji: Kto słucha, nie błądzi, czyli Płytowy Trybunał Dwójki

Prowadzi: Jacek Hawryluk

Goście: Anna Radziejewska, Kacper Miklaszewski, Wojciech Michniewski

Data emisji: 18.03.2017

Godzina emisji: 17.00

bch/mz/jsz

Decyzją Dwójkowego jury - Kacper Miklaszewski, Karol Radziwonowicz i Andrzej Sułek - zwyciężyło wykonanie:

Vanessa Benelli Mosel – fortepian, London Philharmonic Orchestra, dyr. Kirill Karabitis (Londyn, Henry Wood Hall, 6-7 grudnia 2015; Decca 2017)

***

Album ten pokonał następujące wydawnictwa:

Światosław Richter – fortepian, Orkiestra Symfoniczna Filharmonii Narodowej, dyr. Stanisław Wisłocki (Warszawa, Filharmonia Narodowa; 26 kwietnia – 2 maja 1959 roku; LP DG 1960/CD 1985)

Byron Janis – fortepian, Minneapolis Symphony Orchestra, dyr. Antal Dorati (Minneapolis 17-18 kwietnia 1960, USA; LP Mercury Living Presence 1969/CD 2012)

Krystian Zimerman – fortepian, Boston Symphony Orchestra, dyr. Seiji Ozawa (Boston, Symphony Hall, grudzień 2000; DG 2003)

Lang Lang – fortepian, Orkiestra Teatru Maryjskiego, dyr. Walery Gergiew (live, Mikkeli, Finlandia, lipiec 2004; DG 2005)

Katia Buniatishvilli – fortepian, Orkiestra Czeskiej Filharmonii, dyr. Paavo Järvi (Praga, Sala im. Dworzaka, Rudolfinum, listopad 11/12 2016; Sony 2017)

***

II Koncert fortepianowy Sergiusza Rachmaninowa to jedno z najpopularniejszych dzieł tego kompozytora i jeden z najczęściej dziś wykonywanych koncertów na fortepian i orkiestrę. Utwór został skomponowany na początku XX wieku, między jesienią roku 1900 a kwietniem roku 1901. Najpierw kompozytor, świetny notabene pianista, prawykonał dwie części – drugą i trzecią. W całości Koncert zabrzmiał w Moskwie jesienią 1901 roku. Grał oczywiście Rachmaninow, dyrygował Aleksander Siloti. Utwór zadedykowany został Mikołajowi Dalowi, terapeucie, który pomógł kompozytorowi w przezwyciężeniu kilkuletniej depresji.

***

A plan słuchania wyglądał tak:

I runda
Moderato (fragment)

II runda
Adagio sostenuto (fragment)

Finał
Allegro scherzando (całość)

***

Tytuł audycji: Kto słucha, nie błądzi, czyli Płytowy Trybunał Dwójki

Prowadzi: Jacek Hawryluk

Goście: Kacper Miklaszewski, Karol Radziwonowicz i Andrzej Sułek

Data emisji: 1.04.2017

Godzina emisji: 17.00

Trybunał ocenił Mahlerowskie "Pieśni wędrującego czeladnika"

"Das Lied von Erde" ("Pieśń o ziemi") powstała po "VIII Symfonii", ale jej premiera odbyła się już po śmierci kompozytora – 20 listopada 1911 roku w Monachium. Orkiestrę prowadził przyjaciel Gustava Mahlera Bruno Walter. Śpiewali Amerykanie: Sara Cahier i William Miller.

Mahler w podtytule określił swoje dzieło jako symfonię na alt, tenor i orkiestrę. Jeżeli alt nie mógłby zaśpiewać, kompozytor dopuszczał baryton. De facto mamy tutaj do czynienia z cyklem sześciu pieśni. Teksty zaczerpnął Mahler ze zbioru "Fletnia chińska", wydanego w 1908 roku, zawierającego poezję chińską z VIII i IX wieku p.n.e. w przekładzie Hansa Bethgego.

Jury Płytowego Trybunału Dwójki - w składzie Dorota Kozińska, Adam Kruszewski i Wojciech Michniewski - zdecydowało, że najlepszym nagraniem arcydzieła Gustava Mahlera jest:

Violetta Urmana – mezzosopran, Michael Schade – tenor, Wiener Philharmoniker, dyr. Pierre Boulez (Wiedeń, Musikverein 10/1999; DG 2001)

Pozostałe nagrania:

• Kathleen Ferrier – kontralt, Svet Svanholm – tenor, New York Philharmonic Orchestra, dyr. Bruno Walter (live Carnegie Hall, Nowy Jork 18.01.1948; CD Naxos 1999)
• Maureen Forrester – kontralt, Richard Lewis – tenor, Chicago Symphony Orchestra, dyr. Fritz Reiner (Chicago 1959, LP RCA 1960)
• Christa Ludwig – mezzosopran, Fritz Wunderlich – tenor, Philharmonia Orchestra, New Philharmonia Orchestra, dyr. Otto Klemperer (1964 Kingsway Hall, Londyn; 1964/1966 Studio no 1, Abbey Road, Londyn – LP EMI 1967/CD 1998 “Great Recordings of The Century”)
• Jadwiga Rappé – alt, Piotr Kusiewicz – tenor, Wielka Orkiestra Symfoniczna Polskiego Radia i Telewizji w Katowicach, dyr. Michael Zilm (live Sala Koncertowa im. G. Fitelberga w Centrum Kultury w Katowicach, 10.11.1989; nagranie z archiwum Polskiego Radia, CD DUX 2011)
• Jonas Kaufmann – tenor, Wiener Philharmoniker, dyr. Jonathan Nott (Wiedeń, Musikverein 6/2016; CD Sony Classical 2017)

Kolejność słuchania:

I RUNDA
(1) Das Trinklied vom Jammer der Erde (Pieśń biesiadna o ziemskiej biedzie)

II RUNDA
(2) Der Einsame im Herbst (Samotny jesienią)

III RUNDA
(3) Von der Jugend (O młodości)

FINAŁ
(4) Von der Schönheit (O piękności)

***

Tytuł audycji: Kto słucha, nie błądzi, czyli Płytowy Trybunał Dwójki

Prowadzi: Jacek Hawryluk

Goście: Dorota Kozińska, Adam Kruszewski i Wojciech Michniewski

Data emisji: 27.05.2017

Godzina emisji: 17.00

mc

Jury w składzie Lilianna Stawarz, Dorota Kozińska i Piotr Kamiński odstąpiło od wybrania najlepszego nagrania, w zamian umieściło dwa nagrania na drugim schodku podium, a są to następujące wykonania:

• Emanuela Galli (Muzyka, Eurydyka), Mirko Guadagnini (Orfeusz), Marina De Liso (Posłanka), Ensemble La Venexiana, dyr. Claudio Cavina (luty 2006 Modena; CD Glossa 2007/2017)
• Monica Piccinini (Muzyka), Furio Zanasi (Orfeusz), Anna Simboli (Eurydyka), Sara Mingardo (Posłanka), Concerto Italiano, dyr. Rinaldo Alessandrini (luty 2007, Accademia di Santa Cecilia, Rzym; CD Naïve 2007)

Pozostałe nagrania, które zabrzmiały w audycji:

• Lynne Dawson (Muzyka), Juliana Baird (Eurydyka), Anthony Rolfe Johnson (Orfeusz), Anne Sofie von Otter (Posłanka), His Majesties Sagbutts & Cornetts, The Monteverdi Choir, The English Baroque Soloists, dyr. John Eliot Gardiner (12/1985, Londyn, Abbey Road Studios, CD Archiv 1987) 
• Efrat Ben-Nun (Muzyka, Eurydyka), Laurence Dale (Orfeusz), Jennifer Larmore (Posłanka), Concerto Vocale, dyr. René Jacobs (1995 Kolonia, CD Harmonia Mundi 1995)
• Montserrat Figueras (Muzyka), Arianna Savall (Eurydyka), Furio Zanasi (Orfeusz), Sara Mingardo (Posłanka), La Capella Reial de Catalunya, Le Concert des Nations, dyr. Jordi Savall (live 31 stycznia 2002 Gran Teatre del Liceu, Barcelona; CD Alia Vox 2015)
• Natalie Dessay (Muzyka), Ian Bostridge (Orfeusz), Patrizia Ciofi (Eurydyka), Alice Coote (Posłanka), European Voices – Les Sacqueboutiers, Le Concert d’Astrée, dyr. Emmanuelle Haïm (Paryż 2003; CD Virgin Veritas 2004/Erato 2016)

W audycji ramach sekcji "Konwent seniorów" słuchaliśmy także fragmentów "Orfeusza" z następujących płyt:

A - Patricia Brinton (Muzyka), Gino Sinimberghi (Orfeusz), Uta Graf (Eurydyka), Die Wiener Singakademie, Zespół Instrumentów Historycznych, dyr. Paul Hindemith (w składzie Nikolaus Harnoncourt). Nagranie: 4 czerwca 1954, Konzerthaus, Wiedeń, Wiener Festwochen (CD ORF Alte Musik 2009). Pierwsze wykonanie „Orfeusza” na dawnych instrumentach.

B - Eva Fleischer (Muzyka), Max Meili (Orfeusz), Elfriede Trötschel (Eurydyka, Posłanka), Soliści Chóru Radia Berlińskiego, Kammerorchester Berlin, dyr. Helmuth Koch (Berlin 1949, Eterna/CD Edel Classics 2007)

C - Rotraud Hansmann (Muzyka, Eurydyka), Lajos Kozma (Orfeusz), Cathy Berberian (Posłanka), Capella Antiqua München (Konrad Ruhland), Concentus Musicus Wien, dyr. Nikolaus Harnoncourt (LP Teldec “Das Alte Werk” 1969/CD 1985)

D - Emila Petrescu (Muzyka, Eurydyka), Nigel Rogers (Orfeusz), Monteverdi-Chor Hamburg, Camerata Accademica Hamburg, Hamburger Bläserkreis für Alet Musik, dyr. Jürgen Jürgens (Hamburg, Centrum Kongresowe 11/1973; LP Archiv/DG 1974; CD Archiv 2016)

***

Rys historyczny:

Nie będziemy spierać się, kto był w operze pierwszy - Jacopo Peri czy Gulio Cacccini. Bowiem pierwszym arcydziełem teatru operowym jest właśnie "Orfeusz" Claudia Monteverdiego, wystawiony w Pałacu Książęcym w Mantui 24 lutego 1607 roku z okazji inauguracji Karnawału. Libretto napisał Alessandro Striggio, tzw. Młodszy, syn kompozytora Alessandra także.

Monteverdi i Striggio sięgnęli po ten sami mit, który wykorzystali twórcy Cameraty florenckiej. Sam temat ponoć bardzo ujął Monteverdiego, którego żona Claudia, poważnie chorowała i ostatecznie zmarła w roku premiery dzieła.

Pierwszym Orfeuszem był tenor Francesco Rasi, uczeń Gulio Cacciniego. Sukces premiery był tak ogromny, że kilka dni później utwór powtórzono. "Orfeusza" wydano dwa razy: w 1609 i 1615 roku.
Współczesna historia dzieła Monteverdiego rozpoczęła się u progu XX wieku, kiedy to Vincent d’Indy wystawił w Paryżu jego skróconą wersję.

***

Plan słuchania wyglądał następująco:

I runda
(Akt I, Prolog) Dal mio Permesso amante (Muzyka) + Rosa del ciel (Orfeusz)

II runda
chóry: (Akt I) Lasciate i monti (z ritornellem) + (Akt II) Ahi, caso acerbo

III runda
(Akt II) Ma io, ch'in questo lingua (Posłanka)

Finał
(Akt III) Possente spirto (Orfeusz)

"Orfeusz" Monteverdiego zamyka kolejny sezon Trybunałów w Dwójce. Do usłyszenia (i do zobaczenia na nagraniach) we wrześniu!

***

Tytuł audycji: Kto słucha, nie błądzi, czyli Płytowy Trybunał Dwójki

Prowadzi: Jacek Hawryluk

Goście: Dorota Kozińska, Lilianna Stawarz i Piotr Kamiński

Data emisji: 10.06.2017

Godzina emisji: 17.00

bch