"Socjalizm albo barbarzyństwo". Utopie Róży Luksemburg

Ostatnia aktualizacja: 27.10.2021 12:00
- Napisała w wieku kilkunastu lat list, że marzy jej się świat bez przemocy, świat pokoju, bez nienawiści. Była bardzo skoncentrowana na tych aspektach - mówił o pierwszych ideałach Róży Luksemburg dr Damian Winczewski, filozof, autor pracy "Filozofia społeczna Róży Luksemburg", poświęconej poglądom jednej z ikonicznych postaci marksizmu.
Fragment okładki książki Leninizm czy marksizm z 1935 roku
Fragment okładki książki "Leninizm czy marksizm" z 1935 roku Foto: Polona.pl

Posłuchaj
29:49 Skarbiec nauki polskiej 26 październik 2021 21_48_44.mp3 Dr Damian Winczewski o Róży Luksemburg (Skarbiec nauki polskiej/Dwójka)

 

Róża Luksemburg - jedna z pierwszych Polek z tytułem doktora - była ekonomistką i najważniejszą kontynuatorką rozważań autora "Kapitału". Urodzona w Zamościu, wychowana w Warszawie, wykształcona w Zurychu, osiadła ostatecznie w Berlinie, gdzie włączyła się w prace Socjaldemokratycznej Partii Niemiec. Zginęła, zamordowana przez żołnierzy Freikorps (nacjonalistycznej formacji paramilitarnej) w styczniu 1919 roku w wieku 48 lat.


Anna Tomaszewicz 1200.jpg
"Anna Tomaszewicz otworzyła szpital dla biednych kobiet"

Autor monografii rekonstruuje filozofię społeczną Róży Luksemburg i weryfikuje wiele z dawnych mitów na temat jej poglądów. Zestawia też myśli Luksemburg z pracami Marksa oraz z teorią i praktyką innych najważniejszych przedstawicieli marksizmu, takich jak Karl Kautsky czy Włodzimierz Lenin.

W okresie PRL zaliczano Różę Luksemburg do bohaterów klasy robotniczej, a jej imieniem nazywano zakłady przemysłowe, była również patronką ulic. Jednak jej teoretyczne rozważania mijają się z ludowymi realiami, stąd  jak zaznaczył nasz gość  potrzeba refleksji nad myślą teoretyczną ekonomistki. - Najsłynniejszą pracą Róży Luksemburg była "Akumulacja kapitału". Tam przeanalizowała całą XIX-wieczną historię podbojów krajów, które uważane są za rozwijające się, i pokazała mechanizmy tzw. akumulacji pierwotnej, czyli na czym polegał ówczesny wyzysk - tłumaczył filozof.

Czytaj także:

- Państwa w optyce Luksemburg tzw. imperialistyczne, aby się rozwijać, żeby kapitalizm jako system się nie załamał, potrzebowały zewnętrznych źródeł, rynków zbytu - zaznaczył Damian Winczewski. - A one były w krajach zacofanych ówcześnie, opartych na gospodarce naturalnej. Róża Luksemburg opisała, w jaki sposób kapitaliści, zwłaszcza ci z Zachodu, z Anglii, ze Stanów Zjednoczonych, z Niemiec, podbijali, kolonizowali te tereny, jak dokonywali ogromnych mordów.

Głównym zarzutem przeciwko Róży Luksemburg jest jej opowiedzenie się przeciwko wskrzeszeniu Polski ze względów ekonomicznych.

***

Tytuł audycji: Skarbiec Nauki Polskiej

Prowadziła: Katarzyna Kobylecka

Gość: dr Damian Winczewski (filozof, Instytut Filozofii UMCS w Lublinie)

Data emisji: 26.10.2021

Godzina emisji: 21.45

Czytaj także

Róża Luksemburg w Polsce

Ostatnia aktualizacja: 12.02.2009 17:24
Czy Polskę uda się oczyścić z reliktów komunizmu? Najprawdopodobniej trzeba będzie na to jeszcze poczekać…
rozwiń zwiń
Czytaj także

Marcin Kasprzak – męczennik ruchu robotniczego

Ostatnia aktualizacja: 02.11.2014 07:00
Historia Kasprzaka jest jak gotowy scenariusz filmowy. Idealista, bojownik o sprawę robotniczą, który igrał z władzami pruskimi i rosyjskimi. Zabrakło tylko szczęśliwego zakończenia.
rozwiń zwiń