Krystyna Hoduń wspominała, że w jej domu od zawsze śpiew był obecny, jej mama miała kilka sióstr i śpiewały w chórze kościelnym. Pamięta starodawne wesela. Sama była pięć razy starościną i zajmowała się prowadzeniem uroczystości. Przyśpiewywała orkiestrze, muzykantom, państwu młodym. Opowiadała też o specjalnym cieście – korowaju – który przygotowywano z tej okazji, było to duże ciasto drożdżowe, ozdabiane cukiereczkami. Był zwyczaj, że przynosiła go na wesele starościna – "paradnie, żeby każdy widział”. Później przyszły torty weselne i korowal odszedł w zapomnienie.

Jakie pieśni śpiewa się w województwie lubelskim? Wiele z nich jest powolnych, tęsknych. Sama pani Krystyna przyznała, że na początku niezbyt jej się podobały, ale później się w nich zakochała i gorzej czuje się w utworach szybszych, weselszych. Wiele pieśni nauczyła się od mamy, część poznała od starych pieśniarek. Siadała na rower, brała magnetofon do ręki i jechała dokumentować ich twórczość. W ten sposób, niczym Oskar Kolberg, uzbierała obszerny katalog dzieł.

Krystyna Hoduń prowadzi swój zespół już od ponad trzydziestu lat, udało im się wydać płytę z ponad 70 piosenkami. Pozostaje o wiele więcej do nagrania, ale niestety brakuje na to środków.

Audycję prowadziła Anna Szewczuk.

pp

Już niedługo odbędzie się kolejny festiwal w Kazimierzu, na którym będzie można posłuchać zmagań różnych muzyków ludowych z całej Polski. W "Źródłach" rozmawialiśmy z kierownikiem męskiej grupy śpiewaczej z Czarni, Witoldem Kuczyńskim. Kurpie na festiwalu zdobyli w latach poprzednich wyróżnienie. Grupa istnieje od 1935 roku.

Najstarszy z muzyków z Czarni ma 97 lat, śpiewa i tańczy;  najmłodszy ma lat 7 i gra na harmonii pedałowej. W Czarni mało jest rodzin, które nie należą do zespołu. - Na wsi, w głębi Puszczy Kurpiowskiej nie ma nic poza tym, co mamy w sobie. Wystarczy się zejść, posłuchać starszych ludzi i ich opowieści oraz śpiewów. Potem samemu próbować - mówił Kuczyński w Dwójce.

Ludziom bardzo zależy na przekazaniu tradycji. To im wychodzi. W Czarni powstała ostatnio szkoła muzykantów ludowych. - Skupiliśmy stare instrumenty z okolic i wyremontowaliśmy je. Poprosiliśmy starszych ludzi, żeby nauczyli młodzież na tym grać - mówił Kuczyński. Na harmonii pedałowej, skrzypcach, instrumentach dętych podarowanych przez rozwiązywane orkiestry strażackie gra obecnie kilkadziesiąt osób.

- Ja od małości taką zdolność miałem. Po chrzcinach, po weselach, po zabawach chodziłem bardzo dużo, całą Polskę już objechałem. Te melodie wszystkie znam, mam do tego zdolność i pewnie z tym umrę - mówił w archiwalnym nagraniu skrzypek Stanisław Klejnas z Raducza. Klejnas na Festiwalu w Kazimierzu uwielbiał scenę, ale grał tam też na ulicach. Zawsze w otoczeniu młodych muzyków.

W "Magazynie Źródła" przypominaliśmy muzykę i słowa starych mistrzów: śpiewaczek Anny Malec, Karoliny Lagowskiej i skrzypka Stanisława Klejnasa, przy okazji zbliżającego się Festiwalu Kapel i Śpiewaków Ludowych w Kazimierzu. Tegoroczny 47. Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych rozpocznie się już 27 czerwca. W jego trakcie nie zabraknie wspomnień o muzykantach, którzy już odeszli.
- Konkretni ludzie odchodzą i to są wielkie straty, to tak, jakby całe światy znikały. Ale co roku proklamuje się odejście tego ostatniego wiejskiego muzykanta, a on w następnym roku się odradza - mówił w "Źródłach" Remigiusz Mazur-Hanaj, muzyk ludowy i juror Festiwalu w Kazimierzu.
Dla muzyków Festiwal Kapel i Śpiewaków Ludowych jest świętem. Przygotowują się do niego cały rok. Istniała potrzeba stworzenia miejsca, gdzie mogliby spotkać się z publicznością poza przesłuchaniami konkursowymi. Remigiusz Mazur-Hanaj prowadzi w Kazimierzu rozmowy muzyków z publicznością.
- Muzykant poza przesłuchaniami nie miał tam czasu, żeby zagrać do tańca, a przecież na tym mu najbardziej zależy. System wartości, pozycja społeczna skrzypków budowała się na tym, że grali do tańca. W Kazimierzu tego wcześniej brakowało - opowiadał Mazur-Hanaj.

Program Drugi Polskiego Radia jest patronem festiwalu.

Audycję przygotowała Maria Baliszewska.