Lasowiacy. Dzika muzyka z Puszczy Sandomierskiej

W czasie Wielkiego Postu zakazane było spożywanie mięsa. Emilia Adamczyk ze wsi Mazury podkreśliła, że podstawową potrawą był żur. - Kisiło się go na zakwasie z mąki żytniej. Codziennie się go gotowało, rano się zlało to do garnka, mlekiem się zabieliło, mama dosypywała kilka łyżek mąki żytniej i to stało w ciepłym miejscu na zapiecku, i na drugi dzień było ukiszone. I tak cały Wielki Post. Poza tym jadło się dużo kaszy, jagły. Kapusta była w dużej beczce.

Z kolei mieszkanki wsi Niwiska opowiadały, że u nich postną zupą był tzw. zalewacz. - To były ziemniaki, marchewka, jarzyna, bite barszczem, trochę oleju, bez jajka, grzybek na zapach. Jadło się to z chlebem bez masła.

Postnej diecie towarzyszył nastrój refleksji i zadumy. Zakazane były zabawy i śpiewy. Niektórzy zasłaniali lustra i wyłączali radia. - Wielki Post przypominał atmosferą okres ciężkiej choroby w domu. Miało być cicho i spokojnie.

Bohaterki audycji dodały, że był jeden dzień, kiedy można było odstąpić od tej poważnej atmosfery, a nawet wziąć wtedy ślub. Wspominały też przysmak, jakim były "chipsy" domowej roboty, oraz najważniejsze obrzędy religijne.

***

Tytuł audycji: Źródła

Rozmawiała: Magdalena Tejchma

Goście: mieszkanki wsi Niwiska i Mazury

Data emisji: 5.03.2018

Godzina emisji: 15.00

bch/jp

Jan Cebula urodził się w 1937 roku w Nowej Wsi koło Kolbuszowej, Na weselach grywał już jako dziecko. W czasie służby wojskowej grał na trąbce w orkiestrze dętej. Był także członkiem orkiestry dętej przy Miejskim Domu Kultury w Kolbuszowej. Po przejściu na emeryturę objął kierownictwo kapeli Lasowiacy, a w 1992 roku założył rodzinną kapelę Lesiacy. W 2017 roku otrzymał Nagrodę im. Oskara Kolberga.

- Należał do odchodzącej grupy muzykantów, których już nie ma wielu. Był wyjątkowy, muzyka była całym jego życiem. Uczył się od Stanisława Białka, pierwsze skrzypce otrzymał od starszego brata - mówił Wiesław Sitko, dyrektor Domu Kultury w Kolbuszowej. - Ciekawostką jest, że przy wydaniu płyty „Muzykanci z Puszczy Sandomierskiej” Jan Cebula uznał, że należy wstrzymać jej wydanie. Nie chciał, aby jego przepiękne oberki stały się zbyt powszechne. Obecnie wielu muzyków sięga po jego repertuar.

Był samoukiem. Posiadał w swoim repertuarze wiele melodii ludowych, które zapamiętał z czasów swojego dzieciństwa. Grał oberki, polki, galopki, walczyki i chodzone. Jego gra wyróżniała się prostotą i dzikością. Miała indywidualny, niepowtarzalny styl, który jednocześnie odnosił się do dziedzictwa ziemi kolbuszowskiej, lasowiackiej i Puszczy Sandomierskiej. Grał z najwybitniejszymi, nieżyjącymi już, muzykami ludowymi m.in z Władysławem Pogodą i Janem Książkiem.

- Jan Cebula należał do najstarszych muzykantów regionu, często przyjeżdżał do Rzeszowa nagrywać swoją muzykę. Wychował się w środowisku muzycznym, jego stryj i brat muzykowali. Grał na wielu instrumentach, np. na kornecie i saksofonie i klarnecie - wspominała Jolanta Danak, dziennikarka Polskiego Radia Rzeszów. - Kochał instrumenty dęte. Nawet swoją żonę nauczył gry na trąbce, która potem grała z nim w kapeli.

Artysta był nie tylko muzykiem, ale także rzeźbiarzem. Zapraszamy do odsłuchania nagrania audycji.

***

Tytuł audycji: Źródła 

Prowadził: Piotr Kędziorek

Goście: Jolanta Danak (dziennikarka Polskiego Radia Rzeszów), Jolanta Dragan (etnografka), Wiesław Sitko (dyrektor Domu Kultury w Kolbuszowej), Jarosław Mazur (Kapela Kocirba).

Data emisji: 8.11.2019

Godzina emisji: 15.15

at/gs