Z tegorocznych badań, które przeprowadziła Biblioteka Narodowa, wynika, że czytelnictwo w ostatnim roku utrzymało się na dotychczasowym poziomie. - To jest bardzo duży sukces. W ostatnim czasie weszły atrakcyjne platformy filmowe, które nie prezentują tylko prostej rozrywki, ale pokazują świetne scenariusze, znakomitą reżyserię i są przeznaczone dla osób, które wcześniej czytały powieści. Baliśmy się, że kiedy wejdą, to spadnie o kilka procent czytelnictwo właśnie przez tę grupę intensywnych czytelników czytających powieści. Okazało się, że nie ma spadku, więc ta grupa ogląda seriale czy filmy na tych serwisach, ale nadal czyta książki - twierdzi dr Tomasz Makowski.

- Nieczytający dobierają sobie znajomych nieczytających, a czytający czytających. Tylko 5 proc. nieczytających ma czytających znajomych. To są dwie zupełnie różne grupy ludzi - uważa gość Jedynki.

Pierwsza książka

Dr Tomasz Makowski do dzisiaj pamięta pierwszą "grubą" książkę, którą przeczytał. Były to "Dzieci z Bullerbyn" szwedzkiej pisarki Astrid Lindgren. - Była napisana dużą czcionką, miała wiele ilustracji. Oprawa była twarda. Do tego miałem egzemplarz wielokrotnie naprawiany, więc jeszcze był grubszy poprzez falce, które były pomiędzy kartkami. Do dziś pamiętam swoje zadowolenie i endorfiny, które uwolniły się po zamknięciu ostatniej kartki. To było bardzo przyjemne, jak wejście na wysoką górę. Myślę, że każdy potrzebuje takiego momentu inicjacji czytelniczej - słyszymy.

- Zawsze czytałem bardzo dużo. Wychowywałem się w czasach bardzo ograniczonej telewizji, bez internetu i gdzie książki odgrywały ogromną rolę. Stan wojenny i wszystko to, co przynosiła ciemna noc, było korzyścią dla osób, które wzrastały i dużo czytały. Właściwie nie było innych pokus i wtedy tylko książki oraz sport były interesujące - dodaje dr Tomasz Makowski.

Zaczynał jako młodszy bibliotekarz

Dr Tomasz Makowski w bibliotece pracuje już ponad 25 lat na etacie.

- Wcześniej jeszcze pracowałem na umowę zlecenie. Przeszedłem drogę od młodszego bibliotekarza do dyrektora (…). Właściwie realizuję marzenia, które miałem, będąc pracownikiem - przyznaje.

Ile książek czyta rocznie dyrektor najważniejszej biblioteki w Polsce? Jakie cechy według naszego gościa powinna posiadać dobra książka? Czy Biblioteka Narodowa jest skarbcem?

Zapraszamy do wysłuchania całej rozmowy.

***

Tytuł audycji: Nieznani Znani

Prowadzi: Małgorzata Raczyńska-Weinsberg

Gość: dr Tomasz Makowski (dyrektor Biblioteki Narodowej)

Data emisji: 29.12.2019 

Godzina emisji: 15.08

DS

„Mamy powody do ostrożnego optymizmu. W ciągu roku zanotowaliśmy 3-procentowy wzrost czytelnictwa w Polsce, w skali dwóch lat to jest 5 procent. Możemy zatem powiedzieć, że negatywny, spadkowy trend czytelnictwa w Polsce się zatrzymał” - podkreśla dyrektor Biblioteki Narodowej Tomasz Makowski. Raport wskazuje też na duży wzrost książek kupowanych przez Polaków na prezenty.

„To oznacza, że książka wróciła na listę prestiżowych prezentów: uważamy, że książka jest czymś, co możemy podarować innym, sami otrzymujemy i coraz częściej czytamy właśnie książki, które sami otrzymaliśmy” - mówi Tomasz Makowski.

Według raportu, czytanie książek częściej i chętniej praktykuje się w formie papierowej niż cyfrowej. Jako podstawowe źródła pozyskiwania książek czytelnicy wskazali: zakup (45%, wzrost o 4%), pożyczenie od znajomego (32%, spadek o 3%) i prezent (34%, wzrost o 3%). Na następnych pozycjach znalazło się wypożyczenie z bibliotek (23%) i własny księgozbiór (20%).

Zauważalny jest relatywnie wysoki odsetek czytelników korzystających z książek udostępnianych w formie streamingu w ramach opłaty abonamentowej (28%). Najczęściej czytana jest tak zwana "literatura sensacyjno-kryminalna", popularna, ale też biografie, wspomnienia i książki historyczne dotyczące XX wieku. Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu na swojej stronie podkreśla, że wspieranie rozwoju czytelnictwa jest jednym z priorytetów resortu.

Wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, profesor Piotr Gliński zwrócił uwagę, że rozbudzanie zainteresowań czytelniczych jest ważne już od najmłodszych lat. Temu służy między innymi realizowany od kilku lat projekt "Mała książka - wielki człowiek”, który przybliżają najmłodszym bogactwo i piękno literatury, wspierając ich rozwój intelektualny, emocjonalny i społeczny.

Na Narodowy Program Rozwoju Czytelnictwa na lata 2021-2025 z budżetu państwa ma zostać przekazane o 180 mln więcej w stosunku do poprzedniej odsłony. "Rozbudowujemy i modernizujemy biblioteki, wspieramy wydawanie wartościowych pozycji literackich - polskich i tłumaczeń. Te wszystkie działania przyczyniają się do tego, że mamy dziś powody do ostrożnego optymizmu" - mówił Piotr Gliński. Zwrócił uwagę, że nie oznacza to jednak, iż można spocząć na laurach. "Wręcz przeciwnie, widzimy wyraźnie, ile jeszcze pracy nas czeka w obszarze promowania czytelnictwa, rozbudzania mody na czytanie. Natomiast te wyniki wskazują, że nasze działania mają sens i przynoszą efekty” - podkreślił wicepremier, minister kultury, dziedzictwa narodowego i sportu, profesor Piotr Gliński.

Dodaje, że w ciągu ostatnich sześciu lat MKDNiS uratowało przed likwidacją dwa bardzo ważne polskie wydawnictwa - Państwowy Instytut Wydawniczy oraz Polskie Wydawnictwo Muzyczne, które zostały przekształcone w państwowe instytucje kultury.

W 2019 roku minister kultury powołał Instytut Literatury, którego zadaniem jest wspieranie twórców literatury niekomercyjnej i który wydaje pozycje z zakresu wysoko artystycznej prozy i poezji polskiej i światowej.

IAR/PP