Ograniczona liczba lektur obowiązkowych, a dobra - zdaniem Piotra Pacewicza - i długa lista pozycji książkowych, pozwala na takie przygotowanie programu nauczania, by czytanie stało się pasją, a nie przykrym obowiązkiem. - To raczej konserwatyzm nauczycieli sprawia, że zadają te same lektury, które sami przerabiali, nawet jeśli są nudne i nieaktualne - podkreśla gość Jedynki.

Publicysta zaangażowany w kampanię "Szkoła z Klasą" uważa, że włączenie rodziców, nauczycieli innych niż język polski przedmiotów, a przede wszystkim samych uczniów w proces wyboru i pracę nad książką, może uczynić z czytania fascynującą przygodę. - Bardzo fajne rzeczy dzieją się w szkołach podczas "Tygodni czytania" - mówi i opowiada o grach, flash mobach, a nawet nocnych akcjach, które porywają młodych czytelników.

Szkolne lektury. Głosami uczniów zwycięża "Harry Potter" >>>

***

Tytuł audycji: Kultura w Jedynce
Prowadziła: Anna Stempniak
Gość: Piotr Pacewicz (aktywista Centrum Edukacji Obywatelskiej, publicysta "Gazety Wyborczej")
Data emisji: 29.03.2015
Godzina emisji:20.14

asz/tj

Gościem audycji "Spotkanie autorskie" była Joanna Bator, której ostatnia książka "Purezento" jest hołdem dla kultury Japonii.

- Dla mnie ta książka jest najdziwniejszym, najmniej spodziewanym efektem procesu twórczego. Po takim okresie czerni Joanna Bator wyskakuje z książką, która jest opowieścią w duchu wręcz bożonarodzeniowym. Sama siebie zaskoczyłam – powiedziała pisarka dodając, że "Purezento" powstała przez przypadek, od słowa zasłyszanego na lotnisku.

Co to jest haiku? Jak manifestuje się wpływ estetyki japońskiej w prozie pisarki? Co można znaleźć nawet w najciemniejszych jej historiach? Czy pisarz może z góry założyć, że napisze książkę pozytywną? Dlaczego pisanie przypomina trochę latanie, a trochę robienie kotletów mielonych? O tym w nagraniu audycji.

***

Tytuł audycji: Spotkanie autorskie 

Prowadzi: Katarzyna Nowak

Gość: Joanna Bator (pisarka)

Data emisji: 27.01.2018

Godzina emisji: 12.30

mko/bch

Telewizja – polski wynalazek z dziewiętnastego wieku

"Telefon wygnał na bruk panny pracowite. Jutro telefon bez drutu zgruchoce automat telefoniczny, a potem Lucyfer wymyśli taką maszynę, którą będziemy nosili w kieszonce kamizelki. Kupiec z Gęsiej naciśnie ją, a kupiec z ulicy Piotrkowskiej w Łodzi odpowie: No co jest?"

Tak w jednym z felietonów z 1936 roku Kornel Makuszyński żegnał się z odchodzącym do lamusa fachem pracownicy łącznicy telefonicznej, a zarazem trafnie przewidywał rozwój technologicznych wypadków.

Rzeczy wesołe

Jeden z najpopularniejszych polskich pisarzy dwudziestolecia międzywojennego przyszedł na świat 8 stycznia 1884 roku w Stryju. Był piewcą Zakopanego, zagorzałym kibicem i sympatykiem sekcji narciarskiej "Wisły", wytrawnym brydżystą i niezrównanym stylistą. Zadebiutował w 1908 roku i przez następne 40 lat wydał kilkadziesiąt książek, głównie powieści, lecz w jego dorobku znajdziemy także m.in. wiersze, opowiadania i felietony. A to nie wszystko.

Wbrew powierzchownemu sądowi Kornel Makuszyński był autorem nie tylko "Awantury o Basię", "Przygód Koziołka Matołka" i "Szatana z siódmej klasy". Jego humoreski z tomu "Rzeczy wesołe" do dziś wywołują uśmiech poprzez ironiczne potraktowanie w wielu opowiadaniach postępowania jego bohaterów. Nie dziwi zatem fakt, że aktorzy jeszcze w latach 70. chętnie interpretowali te miniaturki przed mikrofonem - i Kazimierz Rudzki w "Kwadransie dla poważnych" i Irena Kwiatkowska w programach "Dziewiątki".

Propaganda dla dzieci?

– Makuszyńskiemu przyszyto łatkę pisarza dla dzieci po to, żeby go pozbawić żądła – zauważył krytyk literacki i edytor Jan Gondowicz.

Gość Iwony Malinowskiej zwrócił uwagę, że publicystyczne zacięcie pisarza da się wypatrzeć choćby w utworach dla najmłodszych. 

– Jakże ta twórczość dla dzieci jest podbudowana ówczesną propagandą. W "Przygodach Koziołka Matołka" na środku pustyni ląduje polski lotnik, ponieważ polskie lotnictwo podbija świat. W powieści "Wielka brama" historia emancypacji młodego chłopaka rozgrywa się na tle budowy portu w Gdyni. Z kolei w powieści "Skrzydlaty chłopiec" pojawia się znowu wątek potęgi polskiego lotnictwa – powiedział.

Z taką interpretacją dzieł Makuszyńskiego nie do końca zgodził się prof. Grzegorz Leszczyński, znawca literatury dziecięco-młodzieżowej. – Te obrazy Polski, które Makuszyński buduje, wiążą się nie do końca z propagandą, ale z jego filozofią aprobaty dla życia. Ten świat, w którym żyje młody człowiek, był po prostu światem pięknym. On go tworzył takim, żeby chciało się w nim zamieszkać – tłumaczył.

bch/mc

"Digitalizacja na życzenie" - nowa usługa Biblioteki Narodowej

Polska Izba Książki została zawiązana w 1990 roku, tuż po przemianach ustrojowych, aby reprezentować branżę wydawniczą w trakcie tworzenia się nowych podstaw prawnych w Polsce. Jednak ostatni rok jest trudnym czasem dla księgarń, które walczą o przetrwanie w pandemii. Z badań, które opublikował Instytut Książki, wynika bowiem, że od początku roku aż 120 placówek księgarń niezależnych zostało zamkniętych. Zdaniem Soni Dragi, dane te będą wciąż wzrastać.

- Możemy się spodziewać, że po zakończeniu tego roku kolejne podmioty będą musiały się zamknąć, ponieważ te ostatnie tygodnie znów nie mogły być normalne dla księgarń, a zwłaszcza klubokawiarni, które teraz muszą utrzymywać się wyłącznie ze sprzedaży książek. A trzeba podkreślić, że walczą ciężko i przegrywają z nieuczciwą konkurencją ze strony internetu. Tam podmioty sprzedające książki mają znacznie niższe koszty utrzymania i są w stanie zaoferować książki po bardzo niskich cenach. Małe księgarnie potrzebują tej marży detalicznej, by móc normalnie funkcjonować i zapewniać dodatkowy serwis czytelnikom - podkreśliła prezes Polskiej Izby Książki.

Czytaj też:

• Czy istnieje kanon literatury?
• Jarema Piekutowski: nie przywykliśmy płacić za kulturę

Joanna Roszak: poezja pozwala wydobywać głos wtedy, kiedy jest to trudne

Jak zaznaczyła wydawczyni, księgarnie nie są wyłącznie miejscem sprzedaży. Są bowiem również polem do spotkań z kulturą i jej twórcami. - Niestety, w czasach pandemii te spotkania zostały ograniczone, jedynie na początku roku mieliśmy możliwość ich realizacji, a później w czasie wakacji odbyło się kilka imprez targowych w plenerze. Natomiast w pozostałej części roku wszelkie spotkania musiały przejść do formy online - mówiła.

Polska Izba Książki walczy jednak nieprzerwanie o uchronienie małych polskich księgarń przed zniknięciem z rynku. Jednym z takich działań jest dążenie do wprowadzenia ustawy, która ujednoliciłaby ceny książek. - Ta ustawa chroniłabym cenę wydrukowaną na książce w okresie do 12 miesięcy. Polegałoby to na tym, że książka nie podlegałaby rabatom w okresie ochronnym. W efekcie końcowym to jest czynnik, który ma na celu ochronę księgarń.

Czytaj też:

• Muzyka w bibliotece, czyli Archiwum Jazzu Polskiego
• "Prosta sprawa". Wojciech Chmielarz: wydrukowaliśmy kawałek internetu

- Musimy wprowadzić narzędzia, które pozwolą zachować właściwe proporcje pomiędzy podmiotami, bo gdy stracimy księgarnie - co nam grozi w perspektywie paru lat - to pamiętajmy, że na rynku pojawi się wkrótce duży podmiot zagraniczny, który odprowadza podatki za granicą i ma świetnie rozbudowane narzędzia sprzedaży, a więc nie ochronimy także polskich miejsc pracy i polskiego biznesu - podkreśliła Sonia Draga.

Sonia Draga mówiła również m.in. o planach i priorytetach Polskiej Izby Książki na kolejny rok, w tym pakietach dla księgarń niezależnych i szkoleniach dla księgarzy.

***

Tytuł audycji: Poranek Dwójki

Prowadził: Paweł Siwek

Gość: Sonia Draga (wydawca, bizneswoman, działaczka społeczna, prezes Polskiej Izby Książki)

Data emisji: 2.12.2020

Godzina emisji: 9.30

Wystawy, przedstawienia i koncerty online to tylko niektóre z dobrych zmian, jakie nas spotkały. Oczywiście, czekamy wszyscy na to, aby pójść wreszcie ze spokojem do kina, teatru, czy filharmonii. Ale gdyby nie pandemia, to czy rozwinęłyby się wydarzenia kulturalne w internecie? Na pewno nie w takim tempie. A jak ma się do tego rozwój literatury w minionym roku?

Książek czytaliśmy wiele. Może nawet więcej, bo zamknięci często w swoich domach szukaliśmy wytchnienia w innym, lepszym świecie. Świecie dobrej literatury. A było z czego wybierać. O tym, które książki były największym zaskoczeniem, które porażką, kto był najchętniej czytanym autorem, a kto odszedł już w zapomnienie opowiadaliśmy w specjalnym wydaniu audycji, podsumowującym literackie wydarzenia w 2020 roku.

96 perełek literatury

W 2020 roku omówiliśmy w "Czytelni" 96 książek, z czego 32 tytuły polskie, 16 tytułów tłumaczonych z języka angielskiego, 10 z czeskiego.

"Halny" i "Cudze słowa". Kraków w powieści i opowiadaniach

- W 2020 roku wydarzył się cud. Wiem, że niestosownie jest szukać jakichkolwiek pozytywnych stron roku pandemicznego, ale, proszę państwa, czytelnictwo wzrosło! To jest coś niesłychanego zupełnie. Okazuje się, że żebyśmy więcej czytali, to wystarczy nas zamknąć w czterech ścianach i jak już oczy przestaną nam łzawić od oglądania seriali, jak już upieczemy te wszystkie chleby i ciasta, jak już się wystarczająco pokłócimy z mężem, z żonami, psami i z dziećmi to myślimy: a może po te książki sięgnąć? Może to nie jest taka zła rzecz? Naprawdę wzrosła liczba czytanych i kupowanych przez Polaków książek. Także ja się z tego cieszę - podsumowała Magdalena Mikołajczuk. 

- Ja myślę, że zmienił się też sposób dotarcia do książek. Ludzie częściej zamawiają ebooki i też zmawiają je przez internet, a nie w księgarni. Więc o ile czytelnictwo wzrasta, to sam rynek księgarski jest nieco trudny dla tych, którzy takie biznesy prowadzą - dodała Iwona Rusek.

Najlepsze polskie książki

Jako najciekawsze książki 2020 roku Magdalena Mikołajczuk wymieniła m.in. powieść Julii Fiedorczuk "Pod słońcem", jako świetny debiut powieściowy poetki; zbiór opowiadań Pawła Huelle "Talita" i "Pustostany" Doroty Kotas, młodej pisarki, która otrzymała w zeszłym roku nagrody literackie za debiut. 

"Talita" i "Portrecista psów". Podobne tylko z okładki

Iwona Rusek z kolei zwróciła m.in. uwagę na książkę "Bez matek" Miry Marcinów, jako bolesną, ale mądrą; debiut "Portrecista psów" Wojciecha Chamiera-Gliszczyńskiego, czy "Baśka" Wojtka Friedmanna, jako "krótka, zgrabna, ale zapadająca w pamięć". 

Piotr Kofta również wymienił m.in. "Baśkę" Wojtka Friedmanna, ale przypomniał także o "Halnym" Igora Jarka, czy o "Cudzych słowach" Wita Szostaka, jako bardzo ciekawej powieści filozoficznej. 

Goście wymienili także swoje literackie fascynacje wśród tytułów zagranicznych z 2020 roku. 

I te... nie najlepsze 

- "Dwa psy przeżyły" Piotra Schmidta miała być rozliczeniem i okazała się bardzo niedobra. Główny bohater chce popełnić samobójstwo i jako czytelnicy wyrażamy pragnienie, aby zrobił to jak najprędzej - mówił Piotr Kofta.

Iwona Rusek zwróciła uwagę, że oprócz książki "Dwa psy przeżyły" także "System Sulta" Macieja Miłkowskiego to również bardzo zła książka. A Małgorzata Szymankiewicz skreśliła książkę Ediny Szvoren "Nie ma i lepiej, żeby nie było".

Rok 2020 był niewątpliwie wyjątkowy. Nie tylko ze względu na pandemię, ale też na zmiany, które te okoliczności wywołały. I jak się okazuje, dla kultury i sztuki, w tym literatury, nie był to wcale czas stracony. 

***

Tytuł audycji: Czytelnia

Prowadziła: Małgorzata Szymankiewicz

Goście: Magdalena Mikołajczuk, Iwona Rusek, Piotr Kofta

Data emisji: 3.01.2021

Godzina emisji: 12.30