Powstanie Warszawskie - serwis specjalny

Pierwszą pamiątką po warszawskich powstańcach był pomnik Gloria Victis, który stanął na Cmentarzu Powązkowskim. Jednak wciąż marzono o czymś większym, co mogłoby pojawić się w przestrzeni miasta, na co władze komunistycznej Polski przez wiele lat nie chciały się zgodzić. - Sugerowano, że pomnik wśród brzozowych krzyży powstańczych to jest najlepsze upamiętnienie. Ale była świadomość, że musi powstać muzeum. W latach 50., kiedy powstało Muzeum Warszawy mówiono, że musi powstać albo wystawa, albo osobne muzeum poświęcone pamięci o Powstaniu Warszawskim - wspominał Jan Ołdakowski.

Sytuacja zmieniła się wraz z Solidarnością. Wówczas powstał Społeczny Komitet Budowy Muzeum Powstania Warszawskiego, którym kierował dyrektor Zamku Królewskiego, Aleksander Gieysztor. Komitet rozpoczął zbiórkę pamiątek na rzecz przyszłego muzeum, jednak po wprowadzeniu stano wojennego oddano je do Muzeum Historycznego. - W ten sposób starano się uchronić zebrane rzeczy przed konfiskatą ze strony Służby Bezpieczeństwa - podkreślał dyrektor muzeum.

Kiedy wróciła debata o stworzeniu Muzeum Powstania Warszawskiego? Gdzie miała się mieścić jego siedziba? O tym w nagraniu audycji.

***

Tytuł audycji: Zapiski ze współczesności

Przygotowała: Aleksandra Łapkiewicz

Data emisji: 5.08-9.08.2019

Godzina emisji: 12.45

am/pg

"Nos Kleopatry" o pamięci września 1939. Jak interesująco mówić o polskiej historii?

Kilkaset stron oryginalnych dokumentów i prasy z okresu konspiracji, odnalezionych niedawno w skrytce konspiracyjnej, trafiło właśnie do Muzeum Pamięci Powstania Warszawskiego w Reducie Bank Polski. Nadzór merytoryczny nad dokumentami ma Archiwum Akt Nowych, którego wicedyrektor był gościem Agnieszki Kamińskiej. 

Pięć stron "Kamieni na szaniec"

Mariusz Olczak mówił w PR24, że jak na dzisiejsze czasy, jest to bardzo osobliwy zbiór. - To kilkaset dokumentów. Przede wszystkim prasa konspiracyjna oraz oryginalne dokumenty z okresu akcji "Wawer". Bardzo zaskakujący zbiór, z takimi perełkami jak np. rękopiśmienne meldunki czy teksty przysięg - opowiadał.

Z księgi uzasadnień wniosków awansowych Batalionu "Gozdawa". Warto zwrócić uwagę na drugą pozycję.

Stwierdzenie, że AK miała w swoich szeregach "Niezłych Pistoletów" nie odda rangi ludzi z jakimi mamy do czynienia... 🇵🇱@aan_gov_pl #archiwa pic.twitter.com/UZkV2pBnA4

— Archiwum Akt Nowych (@aan_gov_pl) September 13, 2019

Jan Ołdakowski o Powstaniu Warszawskim: Polacy zawsze biją się o swoją wolność

Gość Polskiego Radia 24 zdradził, że odnaleziono również fragment tekstu opowiadania "Kamienie na szaniec". - Nadal to analizujemy. Jest to pięciostronicowy tekst rękopiśmienny, napisany na kanwie "Kamieni na szaniec", bo datowany na listopad 1943 roku, podpisany pseudonimem, którego jeszcze nie rozszyfrowaliśmy - mówił.

- Ale na pewno nie jest on pióra Aleksandra Kamińskiego. Czytałem ten tekst i wydaje mi się, że został napisany przez kilkunastoletniego chłopca, językiem prostym i banalnym, jak na tamten okres - dodał.

Skarby pod... parapetem

Zastępca dyrektora Archiwum Akt Nowych opowiadał, że skrytki wychodzą przypadkiem, np. podczas remontów. - W lokalu konspiracyjnym komendanta okręgu warszawskiego Antoniego Chruściela "Montera" przy ul. Filtrowej, jeden z właścicieli remontując parapet i okno, wyciągnął skrytkę, tzw. głębokie archiwum komendy okręgu warszawskiergo spod parapetu - mówił.

- Kilkaset niezwykłych dokumentów z okresu '40-'43, które wydaliśmy w dwóch tomach w całości w wydawnictwie źródłowym - dodał gość.

Zapraszamy do wysłuchania audycji.

Polskie Radio 24 / kstar

* * *

Audycja: "Nos Kleopatry"

Prowadząca: Agnieszka Kamińska

Goście: Mariusz Olczak (Archiwum Akt Nowych), Tomasz Karasiński (historyk)

Data emisji: 13.09.2019

Godzina emisji: 22:06