W "Sezonie na Dwójkę" prof. Bohdan Cywiński opowiadał o swojej najnowszej książce "Szańce kultur. Szkice z dziejów narodów Europy Wschodniej".
Jest to pierwsze tak obszerne opracowanie poświęcone analizie spotkań, a częściej zderzeń kilkunastu kultur narodów Europy Wschodniej z kulturą rosyjską, niezwykle bogatą, ale narzucaną administracyjnie i politycznie przez imperium. Autor porównuje stosowane metody rusyfikacyjne i sposoby walki z nimi, podejmowane przez kultury bardzo różnorodne i będące na różnych etapach rozwoju historycznego.
"Wybuchały wojny, ginęli ludzie, płonęły dobra cywilizacji materialnej, nikły świadectwa myśli i pamiątki ducha. Nie znikły do końca. Tu przemówił stary foliał, tam rozległ się średniowieczny hymn religijny, gdzie indziej odczytano zapis runy lub znaleziono tekst dainy. Komuś wpadła w ręce kartka po pradziadku - katorżniku z Sybiru. Wszystkie te pamiątki różnymi głosami pytały: kim jesteś, co masz z tym wspólnego? Budziły tożsamość" - pisze w swojej książce prof. Bohdan Cywiński.
Zasięg jego badań obejmuje narody żyjące na terenie rosyjskiego frontu zachodniego (antypolskiego) - Ukraińcy, Białorusini, Litwini, Żydzi; frontu północnego (antyszwedzkiego) - Finowie, Estończycy, Łotysze; południowego (antytureckiego) - Gruzini, Ormianie, górale kaukazcy, Tatarzy Krymscy, Mołdawianie. Okres objęty analizą - od XVIII wieku do 1917 roku.
Prof. Bohdan Cywiński tłumaczył w "Sezonie na Dwójkę”, że podział, który zastosował, nie jest jedynie geograficzny, ale dotyczy przede wszystkim sposobu poddawania się rusyfikacji. Rosja od przełomu XV i XVI wieku chce być obecna w Europie. Nie chce być członkiem wspólnoty europejskiej, ale ma ambicje być potęgą na skraju Europy po to, by nad nią dominować. Żeby dobić się do centrum, musi przebić się przez rozmaite szlaki, a na nich znajdują się trzy potężne wtedy państwa-zawalidrogi.
Pierwsza, na centralnym kierunku zachodnim, była Polska, na północy - Szwecja, a na kierunku południowo-zachodnim - Turcja. W walce z tymi trzema potęgami nasz kraj został zupełnie zniszczony; pozostałe uległy wielkiemu osłabieniu. Na drodze Rosji znalazły się też narody mniejsze, słabsze politycznie, które znajdowały się po drodze na tych trzech frontach. Były one zajmowane i wcielane do imperium przed rozpoczęciem ostatecznej rozprawy z Europą.
Jak do tego doszło? O tym posłuchaj w dźwięku. Rozmawiała Hanna Maria Giza.
