Powstanie w getcie warszawskim - serwis specjalny

"Nie wiem, co to jest bohaterstwo i przyzwoitość. Każdy robi, co może" - mówił Marek Edelman. W książce "Edelman. Życie do końca" opowiadał Witoldowi Beresiowi i Krzysztofowi Burnetce: "Jeśli wiesz, co jest dobre, a co złe, to po prostu idziesz swoją drogą. To jest tak jak w tej piosence Papiernika: nie chodzi o to, aby iść do celu, chodzi o to, aby iść po słonecznej stronie".

W 10. rocznicę śmierci Marka Edelmana w audycji "Rozmowy po zmroku" opowiadaliśmy o wartościach, którymi kierował się w życiu. Jedną z najważniejszych była dla niego miłość: - Gdy mówił o horrorze w getcie, podkreślał, jak ważne było kochać i być kochanym - wspominała przyjaciółka Edelmana Paula Sawicka. - Nie chodziło koniecznie o miłość seksualną, bo przecież jest i miłość rodzicielska, i przyjaźń, wierność, lojalność, ważne było dla niego posiadanie kogoś, na kim można się oprzeć.

Reżyserka filmu "Marek Edelman...i była miłość w Getcie" Jolanta Dylewska dodała, że miłość w czasach zagłady powodowała, że do końca zostawało się człowiekiem. - Edelman opowiadając o miłości w getcie, tak naprawdę opowiada o miłości w życiu każdego z nas. Marek krzyczy do nas: otwórz się miłość, pokochaj kogoś.

Hanna Krall: Marek Edelman uczył nas, jak ginąć, ale też, jak żyć

Strażnik pamięci

W każdą rocznicę wybuchu powstania w getcie Marek Edelman pamiętał o poległych w walce przyjaciołach i o wszystkich zamordowanych w Holokauście Żydach. Na początku ludzi pamiętających 19 kwietnia o dacie wybuchu powstania było niewielu. - Jest takie słynne zdjęcie, kiedy Marek Edelman stoi sam, w płaszczu, na terenie getta zrównanego z ziemią - mówiła w audycji Barbara Toruńczyk. - Na tym zdjęciu właśnie odnalazł miejsce, gdzie zginął jego przyjaciel. Chodził tam co roku. Najpierw z rodziną, potem z przyjaciółmi, aż urosło to do wielkiego tłumu, to on zbudował tę  tradycję. 

Teraz uroczystości pod Pomnikiem Bohaterów Getta i marsz szlakiem najważniejszych miejsc w getcie gromadzi tych, którzy chcą oddać hołd walczącym i zamordowanym. Tych, którzy pamiętają także o Marku Edelmanie - strażniku pamięci.

***

Tytuł audycji: Rozmowy po zmroku

Przygotowała: Dorota Gacek

Goście: Paula Sawicka, Hanna Krall, Barbara Toruńczyk, Jolanta Dylewska, Krzysztof Burnetko i Witold Bereś; z nagrań archiwalnych: Marek Edelman

Data emisji: 1.10.2019

Godzina emisji: 21.30

bch/am