Szczepionka na COVID-19, mikroplastik na Evereście i szczątki w Pompejach – naukowe podsumowanie 2020 roku

Nagrody Nobla

Tegoroczne Nagrody Nobla były wyjątkowe – pierwszy raz w historii ogłoszenie wyników odbyło się przez internet. Kto i za jakie osiągnięcie został odznaczony tą najważniejszą nagrodą w świecie nauki?

- Nobel z fizjologii i medycyny trafił do Amerykanów Harveya J. Altera, Charlesa M. Rice'a i Brytyjczyka Michaela Houghtona. We wspólnej pracy odkryli oni wirusa powodującego wirusowe zapalenie wątroby typu C. Dzięki temu odkryciu, możliwe było opracowanie badania diagnostycznego krwi i nowych, skutecznych leków. Co więcej, liczba zachorowań na WZW typu C zaczęła szybko spadać.

Powiązany Artykuł

"Praca Programu została doceniona". Prezydent o pokojowej Nagrodzie Nobla

- Nobla z fizyki otrzymali Roger Penrose, Richard Genzel i Andrea Ghez.

Sir Roger Penrose został nagrodzony za wykazanie, że powstawanie czarnych dziur wynika z ogólnej teorii względności.

Niemiec Reinhard Genzel i Amerykanka Andrea Ghez odkryli, że na orbity gwiazd w centrum naszej galaktyki - Drogi Mlecznej - wpływa niewidzialny i niezwykle ciężki obiekt. Jedyne znane obecnie wyjaśnienie identyfikuje go jako supermasywną czarną dziurę.

- Nobel z chemii trafił do twórczyń "nożyczek" do genów Emmanuelle Charpentier z Francji i Jennifer A. Doudna ze Stanów Zjednoczonych. Odkrycie to pozwoliło naukowcom na wprowadzenie bardzo specyficznych modyfikacji w określone sekwencje DNA, a także precyzyjną zmianę DNA zwierząt, roślin i mikroorganizmów. Metoda zrewolucjonizowała nauki biologiczne.

Co więcej, odkrycie pozwoliło opracować nowe terapie przeciwnowotworowe.

- Nobel z ekonomii trafił do Amerykanów: Paula R. Milgrom i Roberta B. Wilson. Nagrodzono ich za „ulepszenia teorii aukcji i wynalazki nowych formatów aukcji”.

Powiązany Artykuł

Ruszyły infolinia i strona internetowa poświęcone szczepieniom przeciw COVID-19

Szczepionka – powrót do normalności

Na ten moment czekali wszyscy, amerykański koncern farmaceutyczny Pfizer, przy współpracy z niemiecką firmą BioNTech ogłosił, że udało się opracować pierwszą szczepionkę przeciw wirusowi SARS-CoV-2. Co więcej, od razu pojawiły się informacje, że szczepionka ma ponad 90 proc. skuteczności.

Badania nad szczepionką trwały praktycznie od momentu ogłoszenia epidemii w Chinach, która szybko przerodziła się w pandemię. Naukowcy długo próbowali wyizolować wirusa, aby umożliwić stworzenie skutecznej szczepionki.

Obecnie szczepienia rozpoczęły się m.in.: w USA i Wielkiej Brytanii. Szczepienia w krajach Unii Europejskiej mają rozpocząć się na początku stycznia, choć istnieje realna szansa, że proces rozpocznie się jeszcze w 2020 roku.

Na rynku dopuszczone zostały już szczepionki od firm takich jak: Pfizer/BioNTech; CureVac; Moderna, Johnson&Johnson, AstraZeneca; Sanofi-GSK.

Sensacyjne odkrycie w Egipcie

W listopadzie naukowcy pracujący przy wykopaliskach archeologicznych w Egipcie ogłosili sensacyjną wiadomość. Odkryto 40 złoconych posągów i co najmniej 100 sarkofagów sprzed 2500 lat. W tym także z mumiami w środku. Niezwykłe znalezisko odkryto w nekropolii faraonów w Sakkarze, na południe od Kairu.

Znalezione sarkofagi są w idealnym stanie, a naukowcy określi to wydarzenie jako „największe znalezisko od początku roku”. Znalezisko znajdowało się na głębokości 12 metrów.

Minister ds. zabytków starożytności Chalid el-Anani powiedział na konferencji prasowej, że odkryte przedmioty pochodzą z dynastii Ptolemeuszy, która panowała w starożytnym Egipcie przez około 300 lat - od ok. 320 r. p.n.e. do ok. 30 r. p.n.e. i w tzw. późnym okresie starożytnego Egiptu (ok. 664-332 p.n.e.).

Powiązany Artykuł

"Absolutnie wyjątkowe odkrycie". W Pompejach znaleziono szczątki ofiar Wezuwiusza

Kolejne odkrycie w Pompejach

– To zdumiewające – powiedział włoski minister kultury Dario Franceschini. Absolutnie wyjątkowe odkrycie. Taka reakcja włoskiego ministra wcale nie dziwi. W Pompejach odnaleziono szczątki dwóch ofiar wybuchu Wezuwiusza, który pogrzebał miasto i ich mieszkańców. Szczątki były na tyle dobrze zachowane, że możliwe było ustalenie szczegółów. Ustalono, że chodzi o ok. 40-letniego mężczyznę ubranego w ciepły płaszcz i jego młodego niewolnika odzianego w tunikę.

Od ponad wieku nie dokonano tak znaczącego znaleziska na terenie starożytnego miasta, zniszczonego w wyniku eksplozji wulkanu w 79 roku. – Nadzwyczajne wydarzenie – tak znalezisko określają archeolodzy.

Naukowcy, informując o nowym odkryciu, zwracają uwagę na powykręcane dłonie leżących ofiar, zapewne z bólu, gdy ogarnęła je fala gorąca i lawy po wybuchu wulkanu. Obok nich leży też fragment materiału - być może drugi płaszcz albo koc.

„Plastikowy” śnieg na Evereście

Naukowcy na łamach pisma „One Earth” poinformowali, że w próbkach śniegu z masywu Mount Everest znaleziono mikroplastik. Co więcej, znajdował się on również znacznie wyżej, bo na wysokości 8440 m n.p.m., a zatem niedaleko szczytu.

„Góra Mount Everest nazywana jest najwyższej położonym na świecie wysypiskiem śmieci” – opisuje badaczka Imogen Napper związana z University of Plymouth (Wielka Brytania) i National Geographic.

Badaczka miała zamiar określić nie tylko, czy mikroplastik znajduje się na najwyższej górze świata, ale również, jakiego rodzaju są to cząsteczki. Najwięcej było włókien poliestru, akrylu, nylonu i polipropylenu. Pochodzą one z ubrań, lin i namiotów wspinaczy.

Powiązany Artykuł

Zbadano próbki śniegu z masywu Mount Everest. Zaskakujące odkrycie

Wyleczony z HIV daje nadzieję

Drugi w historii pacjent został uznany za wyleczonego z HIV, po przejściu przeszczepu komórek macierzystych. Badania wykonano po 30 miesiącach od zaprzestania tradycyjnego leczenia.

O „pacjencie z Londynu”, pochodzącym z Wenezueli, zrobiło się głośno w 2019 roku. Wtedy naukowcy z University of Cambridge poinformowali, że przez 18 miesięcy nie znaleźli w jego krwi śladów wirusa wywołującego AIDS.

W 2016 r. mężczyzna przeszedł przeszczep szpiku kostnego, w celu leczenia raka krwi. Otrzymał komórki macierzyste od dawców z mutacją genetyczną obecną u mniej niż jednego procenta Europejczyków. Ta niezwykła mutacja zapobiega rozwojowi wirusa HIV.

Dzięki pozytywnym wynikom badań Adam Castillejo stał się drugim w historii pacjentem, który został wyleczony z HIV. Pierwszym był Amerykanin – Timothy Brown, znany jako „berliński pacjent”. Wyzdrowiał z HIV w 2011 roku po przejściu podobnej terapii.

Badania te, jak i samo potwierdzenie wyleczenia jest niewątpliwie dużym krokiem w badaniach nad lekiem na AIDS, jednak lekarze podkreślają, że Leczenie HIV poprzez przeszczep komórek macierzystych jest o tyle niebezpieczne, że w tego typu procedurach poziom śmiertelności szacuje się nawet na 10 proc. To oznacza, że jeden na 10 pacjentów poddanych przeszczepowi nie przeżyje zabiegu.

Na chwilę obecną, nie wynaleziono skutecznego leku na HIV, który by mógł zostać udostępniony do masowego użycia.

Źródła: National Geographic, MZ, Politechnika Warszawska, AFP, Reuters

Ada Skowron