"Miałem okazję poznać go osobiście". Jan Doktór otrzymał Nagrodę im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej

- Podziwiam twórczość profesora Doktóra. Jestem wiernym czytelnikiem jego książek i zazdroszczę dorobku naukowego. Chcę podziękować, że współtworzy Pan Żydowski Instytut Historyczny już od 25 lat. Dziękuję w imieniu Państwa Polskiego za dotychczasowy dorobek i to, co jeszcze powstanie - powiedział wiceminister kultury i dziedzictwa narodowego Jarosław Sellin, obecny na uroczystości.

"Miałem okazję poznać Jana Karskiego"

- Jestem zaszczycony tą nagrodą. Sam miałem okazję poznać Jana Karskiego podczas wręczania jednej z pierwszych nagród - Rucie Sakowskiej, która zainicjowała edycję dzieł Ringelbluma. Postać Jana Karskiego, który niezwykle osobiście opowiadał o motywach ufundowania tej nagrody, zrobiła na mnie wielkie wrażenie i cały czas mam go przed oczyma - powiedział Jan Doktór. Następnie wygłosił krótką prelekcję o losach duchowości żydowskiej za czasów I Rzeczpospolitej.

O przyznaniu wyróżnienia za rok 2021 zadecydowała komisja, w której skład wchodzili: Jonathan Brent - dyrektor YIVO Institute for Jewish Research, Monika Krawczyk - dyrektor Żydowskiego Instytut Historycznego, prof. Ewa Geller - językoznawczyni, prof. Tadeusz Epsztein i prof. Andrzej Żbikowski - historycy.

Dr hab. Jan Doktór jest pracownikiem naukowym Żydowskiego Instytutu Historycznego im. Emanuela Ringelbluma i redaktorem naczelnym "Kwartalnika Historii Żydów". Zajmuje się duchowością żydowską, starymi drukami żydowskimi i chrześcijańskimi misjami wśród polskich żydów. Jest autorem wielu publikacji i opracowań, m.in. "Początki chasydyzmu polskiego" (2004), "Misjonarze i żydzi w czasach mesjańskiej zawieruchy 1648-1792" (2012), "Słowa Pańskie. Nauki Jakuba Franka z Brna i Offenbachu" (2017), "Bracia, obcy czy współobywatele. Debaty chrześcijańskie na temat judaizmu i jego wyznawców w Europie do początków XIX wieku" (2019). Tłumaczy prace religioznawcze i filozoficzne. W latach 80. był zaangażowany w druk podziemnej prasy.

Jan Karski 

Wyróżnienie zostało w ufundowane przez kuriera wojennego Rządu RP na uchodźstwie, Jana Karskiego, dla uhonorowania jego żony, tancerki Poli Nireńskiej, która przeżyła II wojnę światową jako jedyna z ponad 70-osobowej rodziny żydowskiej. Otrzymują je autorzy publikacji dotyczących życia żydowskiego w Polsce i wkładu Żydów w kulturę kraju.

Nagroda jest przyznawana od 1992 roku wspólnie z Żydowskim Instytutem Naukowym Yivo w Nowym Jorku. W poprzednich latach otrzymali ją m.in. Jerzy Ficowski, Marek Rostworowski, Henryk Grynberg, Ruta Sakowska i Hanna Krall.

Jan Karski (właściwie Jan Kozielewski) urodził się 24 czerwca 1914 r. w Łodzi. Podczas II wojny światowej, będąc kurierem polskiego podziemia, jako jeden z pierwszych przedstawił aliantom relację o eksterminacji Żydów na terenach okupowanej Polski. Narażając życie przedostał się dwukrotnie do getta a następnie do obozu przejściowego w pobliżu Bełżca. Jako naoczny świadek zagłady Żydów, spotykał się głowami państw, politykami, kluczowymi organizacjami alianckimi, próbując ich nakłonić do zdecydowanych działań.

Znany jako człowiek, który próbował zatrzymać Holokaust. Swoje wojenne wspomnienia opisał w książce pt. "Tajne państwo-opowieść o polskim podziemiu" po raz pierwszy opublikowanej w 1944 r. Uhonorowany tytułem Sprawiedliwego wśród Narodów Świata, kawaler najwyższych odznaczeń Virtuti Militari, Orderu Orła Białego i amerykańskiego Prezydenckiego Medalu Wolności, honorowy obywatel Izraela - przez czterdzieści lat kształcił pokolenia młodzieży jako profesor Uniwersytetu Georgetown. Zmarł 13 lipca 2000 roku.

• David Strathairn zagra Jana Karskiego w sztuce. Jej premiera odbędzie się w Waszyngtonie
• "Szczególnie aktualne w czasach polaryzacji". Aktor David Strathairn o przesłaniu Jana Karskiego
• "Jan Karski prosi nas, abyśmy słuchali". Monodram o polskim bohaterze w USA

nt