Magdalena Gawin: dysponujemy planami Pałacu Saskiego i chcemy go odtworzyć jeden do jednego

7 lipca na pl. Piłsudskiego w Warszawie odbyła się uroczystość przekazania przez prezydenta Andrzeja Dudę na ręce marszałek Sejmu Elżbiety Witek projektu ustawy o odbudowie Pałacu Saskiego, a także Pałacu Brühla oraz kamienic przy ulicy Królewskiej w Warszawie.

Powiązany Artykuł

"Mam nadzieję, że projekt ustawy będzie szybko procedowany". Rzecznik prezydenta o odbudowie Pałacu Saskiego

"Podlegała decyzjom politycznym"

Magdalena Gawin, pytana w telewizji wPolsce.pl o to, dlaczego tak długo trzeba było czekać na decyzję ws. odbudowy Pałacu Saskiego wskazała, że "cała odbudowa Warszawy zawsze podlegała decyzjom politycznym, które były motywowane historyką symboliczną i bieżącą polityką".

Przypomniała, że odbudowa Zamku Królewskiego w Warszawie nie uzyskała zgody ani Bolesława Bieruta ani Władysława Gomułki. - To dopiero stało się możliwe w 1970 roku za Gierka - zauważyła.

"Nie uzyskali zgody na odbudowę Pałacu Saskiego"

Podkreśliła, że tylko dzięki konserwatorom i architektom, którzy o to walczyli, oraz mieszkańcom Warszawy, stolica nie stała się miastem socrealizmu i modernizmu tak, jak miało być pierwotnie. - Niestety oni nie uzyskali zgody na odbudowę Pałacu Saskiego - powiedziała Gawin.

Wskazała, że "Pałac Saski nie został odbudowany ze względu na funkcję, jaką nadał mu Piłsudski w zasadzie już od 1920 roku". - Jest to miejsce, w którym zostały złamane szyfry w czasie wojny polsko-bolszewickiej. To według mnie jest największa przyczyna tego, że do odbudowy Pałacu Saskiego władza komunistyczna od samego początku odnosiła się bardzo wrogo. To jest też miejsce, w którym był Sztab Główny (Wojska Polskiego) i to jest też miejsce, gdzie złamano szyfry Enigmy - przekazała Gawin.

"Piłsudski nadał mu inną symbolikę"

Odnosząc się do komentarzy niektórych ekspertów, którzy mówią, że Pałac Saski to "rosyjski budynek i willa Skwarcowa" powiedziała: "Piłsudski po 1918 roku nie mógł wysadzić w powietrze całej Warszawy. Tutaj był zabór rosyjski. Kazał wysadzić w powietrze Sobór Aleksandra Newskiego, jako symbol przede wszystkim, dominacji rosyjskiej przez ten kontekst prawosławia, natomiast jeśli chodzi o Pałac Saski on celowo nadał mu inną symbolikę".

Powiązany Artykuł

Pałac Saski, jeden z symboli przedwojennej Warszawy, będzie odbudowany

Jak mówiła, "to właśnie Piłsudski odpowiada za to, że w latach 1924-25 tam zlokalizowano Grób Nieznanego Żołnierza, czyli tam było serce Warszawy". - Ta symbolika Pałacu Saskiego, która została nadana w latach międzywojennych, jest tak bogata, że nic dziwnego, że władze komunistyczne po wojnie kategorycznie zabroniły odbudowy - oceniła podsekretarz stanu w MKDNiS.

Według niej to "funkcja Pałacu Saskiego zadecydowała o zaniechaniu odbudowy".

Na pytanie, w jakiej formie zostanie odbudowany Pałac Saski Gawin przekazała, że "dysponujemy pełnymi planami, rzutami z lat międzywojennych". - W 1924 roku on był przebudowany, wnętrza były niehistoryczne, w tych wnętrzach były urzędy. Całość tych planów i rzutów mamy zachowane do dzisiaj i wspaniale, bo nie musimy się tylko posiłkować przekazem ikonograficznym, czyli zdjęciami, ale mamy pełne plany, możemy to odtworzyć jeden do jednego - podkreśliła wiceminister kultury.

• "Miejsce szczególne dla historii II RP". Jerzy Bombczyński o odbudowie Pałacu Saskiego
• "Miejsce wpisane w nasze dzieje i historię". Prof. Wysocki o odbudowie Pałacu Saskiego
• "Jest spełnieniem obietnicy prezydenta". Szefowa KPRP o odbudowie Pałacu Saskiego

Pałac Saski, który wzniesiono w wyniku rozbudowy XVII-wiecznego pałacu Jana Andrzeja Morsztyna, był wielokrotnie przebudowywany w kolejnych wiekach. W okresie II Rzeczypospolitej był siedzibą Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, a sąsiedni Pałac Brühla był siedzibą MSZ. Po zniszczeniu Pałacu Saskiego przez Niemców pod koniec grudnia 1944 r. jedynym śladem po nim pozostał fragment trzech środkowych arkad, w których znajduje się Grób Nieznanego Żołnierza - symboliczna mogiła upamiętniająca bezimiennych żołnierzy poległych w obronie Polski, miejsce obchodów najważniejszych świąt państwowych. 

nt