"Traktat Ryski - sukces, czy porażka?". Unikatowy film Muzeum Niepodległości
2021-03-18, 11:23
W setną rocznicę podpisania traktatu ryskiego Muzeum Niepodległości w Warszawie pokazało film "Traktat Ryski - sukces, czy porażka?". Na mocy traktatu, kończącego wojnę polsko-bolszewicką, zostały wyznaczone granice państwa polskiego na wschodzie oraz uregulowano kwestie odszkodowań dla Polski. Patronem medialnym wydarzenia jest Polskie Radio.
100. rocznica podpisania Traktatu Ryskiego między Polską a Rosją bolszewicką. Komentarz historyczny Jana Engelgarda.
Dokument i jego skutki, były tematem wielu dyskusji, mówi kierownik Muzeum X Pawilonu Cytadeli Warszawskiej Jan Engelgard. - "Sukces, czy porażka?" - to pytanie padało już przed wojną i stało się przedmiotem ostrych polemik między zwolennikami polityki Józefa Piłsudskiego i stronnikami Romana Dmowskiego, czy Narodowej Demokracji - wyjaśnia historyk.
Posłuchaj
Jan Engelgard dodaje, że film wyjaśnia między innymi spór dotyczący politycznego programu Stanisława Grabskiego. Grabski, jako zwolennik koncepcji inkorporacyjnej Romana Dmowskiego doprowadził do wytyczenia polsko-sowieckiej linii zawieszenia broni, w odległości 20-30 km od Mińska. Szef polskiej delegacji Jan Dąbski, oraz większość reprezentowana przez Grabskiego dążyli do zawarcia szybkiego, kompromisowego układu z Moskwą.
- Traktat ryski. Historyk: "Prowadziliśmy dyplomację eksperymentalną"
- "Polska potrzebowała wtedy pokoju". Prezes IPN o traktacie ryskim
- W tej polemice pojawiały się głównie oskarżenia pod adresem głównego negocjatora strony polskiej, w pierwszej fazie, czyli jesieni 1920 roku, którym był Stanisław Grabski. Oskarżono go, że był zbyt ustępliwy w czasie tych rokowań. Czy to prawda, czy też rację miał właśnie Stanisław Grabski? - o tym opowiada film - wyjaśnia Jan Engelgard.
Posłuchaj
Traktat Ryski miał regulować sprawy repatriacji oraz polityki wobec ludności polskiej na terenie Rosji Sowieckiej. Rosja bolszewicka zobowiązała się do zwrotu wywiezionych po 1795 roku polskich dóbr kultury i do zapłacenia odszkodowania w wysokości 30 mln rubli w złocie. Był to punkt wyjścia do trwającej 15 lat rewindykacji polskich dóbr kultury. Traktat zapewnił Polsce pokój na wschodniej flance, ale nie był on trwały. W 1939 roku Rosja zaatakowała Polskę.
st