"Akt schizmy prawnej". Zaradkiewicz o uchwale Sądu Najwyższego

Powiązany Artykuł

"Sędziowie bronią swoich własnych interesów". Bortniczuk o reformie wymiaru sprawiedliwości

"Skutki prawne uchwały z 23 stycznia 2020 r. w odniesieniu do statusu sędziów Sądu Najwyższego pozostają w rażącej sprzeczności z fundamentalnymi zasadami Konstytucji RP" - zaznaczono w uzasadnieniu.

Izba Cywilna SN 18 grudnia ub.r. przekazała pytania prejudycjalne do Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczące niezawisłości i bezstronności sądu, w którym zasiada sędzia powołany jeszcze przez Radę Państwa PRL lub poprzednią Krajową Radę Sądownictwa.

Pytania sformułowano wówczas na posiedzeniu w składzie jednoosobowym sędziego Zaradkiewicza podczas rozpatrywania sprawy o zapłatę.

W czwartek opublikowano obszerne pisemne uzasadnienie tych pytań. Jednocześnie w uzasadnieniu tym zawarty został fragment zatytułowany: "Uwagi uzupełniające w świetle uchwały Sądu Najwyższego z 23 stycznia 2020 r.".

Sędziowie nominowani przez KRS i ich rola

Chodzi o podjętą tydzień temu uchwałę trzech Izb SN - Karnej, Cywilnej i Pracy. Dotyczyła ona udziału w składach orzeczniczych sędziów nominowanych przez obecną KRS. Wcześniej SN wyłączył z posiedzenia trzech Izb siedmioro sędziów Izby Cywilnej SN, w tym sędziego Zaradkiewicza. Tych siedmioro sędziów wyłonił bowiem obecny skład KRS.

Powiązany Artykuł

Sędzia Trybunału Stanu: nie możemy tolerować secesji i przemocy instytucjonalnej

Zgodnie z uchwałą podjętą przez trzy Izby SN, nienależyta obsada SN, sądu powszechnego i wojskowego jest wtedy, gdy w jego składzie znajduje się osoba wyłoniona przez KRS w obecnym składzie.

W sądzie powszechnym lub wojskowym - zgodnie z uchwałą - nienależyta obsada sądu może być stwierdzona tylko wtedy, gdy w składzie sędziowskim uczestniczy osoba wyłoniona przez obecny skład KRS, jeżeli wadliwość procesu powoływania go prowadzi w konkretnych okolicznościach do naruszenia standardu niezawisłości i bezstronności.

Wyjątek: orzeczenia Izby Dyscyplinarnej SN

Uchwała nie ma zastosowania do orzeczeń wydanych przez sądy przed dniem jej podjęcia. Wyjątkiem są orzeczenia Izby Dyscyplinarnej SN. Uchwała ma zastosowanie bez względu na datę ich wydania.

"Tym samym skład połączonych Izb Sądu Najwyższego dokonał obejścia konstytucyjnego zakazu usuwania sędziego z urzędu, jednocześnie godząc w istotę niezawisłości sędziowskiej" - głosi uzasadnienie sędziego Zaradkiewicza w odniesieniu do tej uchwały.

Jak w nim dodano, "nie budzi wątpliwości, iż uchwała z 23 stycznia br. narusza konstytucyjną zasadę legalizmu, a także wywodzoną z Konstytucji RP zasadę domniemania konstytucyjności prawa, bowiem co najmniej pośrednio podważa hierarchiczną zgodność z Konstytucją RP ustawy z grudnia 2017 r. o zmianie ustawy o KRS".

Powiązany Artykuł

Izba Dyscyplinarna wydała pierwsze orzeczenie po uchwale trzech izb SN

"Nakazem dla sędziego jest obrona niezależności sądów"

"W świetle powyższych ustaleń uchwałę z 23 stycznia 2020 r. należy ocenić jako kolejny akt »schizmy prawnej«, o której mowa w opinii Komisji Weneckiej Rady Europy" - podkreślono w uzasadnieniu. Jak w nim dodano, uchwała ta "nie może skutkować związaniem Sądu Najwyższego w niniejszym składzie".

"Nakazem podstawowym dla każdego sędziego jest obrona niezależności sądów bez względu na źródła zagrożenia, czego nie osiąga się poprzez podważanie statusu, czy inwestytury innych sędziów" - podkreślono w tym uzasadnieniu.

W ubiegłym tygodniu marszałek Sejmu Elżbieta Witek skierowała zaś do Trybunału Konstytucyjnego wniosek o rozstrzygnięcie sporu kompetencyjnego między Sejmem i prezydentem a SN.

Z kolei zgodnie z opublikowanym w środę postanowieniem TK z wtorku do czasu rozstrzygnięcia tego wniosku wstrzymane jest stosowanie uchwały połączonych Izb SN z 23 stycznia, począwszy od dnia jej wydania.

Jednocześnie - w związku z wnioskiem marszałek Sejmu - TK wstrzymał czasowo możliwość wydawania przez SN uchwał, jeżeli miałyby dotyczyć zgodności z prawem krajowym i międzynarodowym, m.in. kompetencji do pełnienia urzędu przez sędziego, którego powołał prezydent na wniosek KRS.

pb