Nowa Ordynacja podatkowa: transparentność w zamian za pewność

Posłuchaj

? Czy ordynacja uprości system podatkowy i sprawi, że będzie bardziej stabilny - na te pytanoia odpowiada w radiowej Jedynce Filip Świtała, wiceminister finansów. /Sylwia Zadrożna, Naczelna Redakcja Gospodarcza Polskiego Radia/.

Dodaj do playlisty

Dodaj do playlisty

Nowe Ordynacja podatkowa ma także dostosować prawo podatkowe do współczesnych realiów gospodarki cyfrowej. Pod obrady Rady Ministrów trafi najprawdopodobniej w maju 2019 roku.

Ordynacja z ubiegłego wieku

Obecnie obowiązująca Ordynacja podatkowa została uchwalona w 1997 roku czyli ponad 20 lat temu. Co zawiera i dlaczego wymaga obecnie zmiany?

– Jest to akt ogólny, normujący w jaki sposób powstają zobowiązania podatkowe, kiedy trzeba je zapłacić, kiedy można ubiegać się o rozłożenie na raty, kiedy wygasają te zobowiązania, jaki jest okres przedawnienia. Czyli takie „nudne” sprawy, niekoniecznie interesujące przeciętnego obywatela. Natomiast to jest ważny akt ogólny, który spina cały system podatkowy. I ta Ordynacja z 1997 roku trochę się już zużyła i dlatego chcemy ją wymienić. Zrobić akt, który będzie bardziej przejrzysty, łatwiejszy do stosowania – wyjaśnia gość Jedynki, Filip Świtała, wiceminister finansów.

Przedsiębiorcy od lat podkreślają, że niejasne, nieprzyjazne, skomplikowane podatki są jedną z podstawowych barier przy prowadzeniu i rozwijaniu działalności gospodarczej.

– To nie jest jednak tak, że nowa Ordynacja podatkowa poprawi sytuację w takim zakresie, że będzie można powiedzieć wszystkim przedsiębiorcom, że np. płacą tylko po 30 zł podatku… Wszyscy by tak chcieli, ale na pewno tak nie będzie. Natomiast nowa Ordynacja jest takim aktem, który uprości, pozwoli na nowe otwarcie między podatnikami a Krajową Administracją Skarbową. Odformalizuje trochę te bieżące kontakty pomiędzy podatnikami a KAS. I zapewni też wszystkim podatnikom więcej gwarancji, np. co do okresu przedawnienia podatków – tłumaczy gość radiowej Jedynki, wiceminister Filip Świtała.

Podatnik i fiskus ramię w ramię

W nowej Ordynacji podatkowej mają być też przepisy dotyczące umowy o współdziałanie.

– Jest szereg nowych instytucji, które np. mają pomóc przedsiębiorcom w podjęciu właściwej decyzji co do tego, jaki podatek, w jakiej wysokości powinni zapłacić. Umowa o współdziałanie, tzw. cooperative compliance stwarza warunki do tego, aby podatnik bardziej się otworzył przed fiskusem, a fiskus w zamian za to daje mu pewność co do rozliczeń podatkowych. Czyli transparentność w zamian za pewność – podkreśla wiceminister Filip Świtała.

Umowa wymaga pewnych formalności. Trzeba na początku zrobić audyt podatkowy, potem trzeba przestrzegać pewnych reguł, ale w zamian za to zyskuje się więcej zaufania od fiskusa.

– Ponieważ fiskus więcej wie o danej firmie, a przez to jest też większa pewność po stronie podatnika, że jego rozliczenia są prawidłowe. Budujemy więc zaufanie – dodaje gość radiowej Jedynki.

Umowa o współdziałanie – szczegóły

Podatnik będzie podpisywał umowę, zwaną umową o współdziałanie, z szefem Krajowej Administracji Skarbowej.

– Ta umowa będzie regulowała wzajemne prawa i obowiązki w ramach rozliczeń podatkowych, w ramach wzajemnych relacji i kontaktów pomiędzy tymi podmiotami. Przystępując do tego Programu, podpisując umowę, podatnik zgadza się na bycie w pełni transparentnym, na informowanie fiskusa o wszelkich rozliczeniach podatkowych, czy o wdrożeniu pewnych wewnętrznych ram i procedur – wylicza gość PR 24 Kamil Kowalski, radca prawny w Crido.

Natomiast z drugiej strony, dostanie pewne korzyści, takie jak skrócenie niektórych terminów ze strony aparatu skarbowego, np. na zwrot podatku od towarów i usług, albo wydanie interpretacji.

– Czyli to będzie dobry krok, i obie strony przy odpowiednim ułożeniu relacji na bazie tego porozumienia mogą być usatysfakcjonowane. I może podatnicy przestaną się obawiać, że fiskus będzie ich notorycznie kontrolował, i np. formułował często mocno kontrowersyjne argumenty, kwestionując rozliczenia podatkowe. Będą dwie strony, wzajemnie transparentne, działające we wzajemnym zaufaniu. Miejmy nadzieję, że to doprowadzi do tego, że będzie mniej sporów podatników z fiskusem – ocenia Kamil Kowalski.

Przystąpienie do tej umowy jest dobrowolne. Są jednak wskazane wymogi formalne czyli określony przychód roczny, ponieważ jest to propozycja dla największych podatników, obecnie to jest 50 mln euro za ostatni rok podatkowy. Muszą też być wdrożone w firmie ramy wewnętrznego nadzoru podatkowego oraz inne obowiązki.

– I podatnik wyraża chęć wstąpienia do tego Programu, a z drugiej strony szef KAS też musi podjąć taką decyzję, że chce zawrzeć umowę właśnie z tym podatnikiem, że uważa go za godnego zaufania zawarcia tej umowy. Czyli są te formalne wymogi i jest zgoda szefa KAS – podkreśla gość Polskiego Radia 24.

Planowane jest uruchomienie pilotażu Programu Współdziałania z udziałem ok. 20 firm.

„Ten trzeci”, czyli mediator

Podatnicy mają też zyskać dzięki nowej Ordynacji podatkowej prawo do mediacji.

– To jest nowa instytucja w rozliczeniach podatkowych, która ma zastosowanie w sporach. Chodzi nam o to, aby spór wcześniej, szybciej zakończyć. A po to, aby to zrobić, potrzebny jest mediator. Zauważyliśmy jednak, że w innych procedurach, gdzie takie procesy mediacyjne też mogą obowiązywać, to one nie do końca dobrze działają. Dlatego chcemy, aby w naszych relacjach z podatnikiem pojawił się jeszcze ktoś trzeci, to będzie Rzecznik Praw Podatnika – podkreśla wiceminister Filip Świtała.

To będzie instytucja, która ma pomóc podatnikom, przede wszystkim osobom fizycznym. I rzecznik wśród swoich zadań będzie miał też prowadzenie mediacji.

– On będzie mediatorem, co do którego obie strony, zarówno administracja skarbowa, jak i podatnicy, będą mieli zaufanie. Czyli będzie on spełniał tę podstawową przesłankę dobrego mediatora, że obie strony sporu traktują go jako kogoś, kto jest bezstronny. I wierzą, że ma on na celu zamknięcie tego sporu – ocenia gość radiowej Jedynki.

Fiskus partnerem podatnika

Wszystkie te zmiany, które ma wprowadzić nowa Ordynacja podatkowa, mają zapewnić bardziej przyjazne relacje między podatnikami a fiskusem.

– Ta zmiana relacji ma być budowana na zasadach partnerstwa. To oznacza, że podatnik będzie bardziej współpracował z organem podatkowym niż będzie przez niego kontrolowany. Takie zmiany dzieją się już od wielu lat, a nowa Ordynacja podatkowa ma być takim drastycznym krokiem w kierunku relacji partnerskich. To oczywiście wymaga woli i chęci po obu stronach. I w dużej mierze zmiany mentalnościowej po stronie urzędników – zauważa Andrzej Nikończyk, Przewodniczący Rady Podatkowej Konfederacji Lewiatan.

Ale mentalności nie da się zmienić regulacjami…

– Regulacjami rzeczywiście nie da się zmienić, ale szkoleniami – tak. Dlatego Ministerstwo Finansów przewiduje w ramach otoczenia tego nowego aktu prawnego, nowej Ordynacji, szereg szkoleń dla Krajowej Administracji Skarbowej. I to jest w tej chwili dyskutowane, jak to ma się odbywać, jakie mają być te szkolenia. A celem jest to, żeby po pierwsze zapoznać urzędników z tym nowym aktem, a po drugie żeby im wytłumaczyć, jak to ma funkcjonować. Mam nadzieję, że to spełni swoje zadanie, i dzięki temu urzędnicy też przyjmą ten akt z taką świadomością tego celu – tłumaczy wiceminister finansów Filip Świtała.

Prawo podatkowe w erze cyfrowej

Nowa Ordynacja podatkowa ma także dostosować prawo do współczesnych realiów gospodarki cyfrowej. Bo dzisiaj Internet króluje już właściwie w każdej części naszego życia, także w podatkach.

– Projekt nowej Ordynacji w zasadzie przewiduje formę elektroniczną jako podstawowy sposób komunikacji. I zapowiada też większe odformalizowanie stosunków pomiędzy podatnikiem a organem podatkowym. Czyli chodzi tu m.in. o komunikację raczej telefoniczną, elektroniczną, czasami SMS-ową. To jest coś takiego, co już się dzieje, nie czekamy tu na nowe regulacje. Natomiast Ordynacja kładzie na to większy nacisk. Jest to już taki akt prawny na miarę XXI wieku. I dlatego elektroniczna forma komunikacji jest tu formą podstawową – dodaje gość radiowej Jedynki.

W maju 2019 roku rząd ma się zająć projektem nowej Ordynacji podatkowej.

– Liczymy na to, ponieważ teraz jeszcze trwają prace w komisji prawniczej, drobne kwestie są jeszcze doprecyzowywane. I mamy nadzieję, że po przyjęciu przez Komitet Stały Rady Ministrów projekt trafi pod obrady rządu – ocenia wiceminister Filip Świtała.

Rzecznik Praw Podatnika i Karta Praw Podatnika

Nowa Ordynacja podatkowa zawiera propozycje przede wszystkim dla przedsiębiorców, ale i podatnicy indywidualni mogą liczyć na nowości. Obecnie jest m.in. budowana koncepcja prostego PIT-u.

– Zastanawiamy się nad takim podziałem w zakresie podatków dochodowych, gdzie będzie prosty PIT dla zwykłych obywateli i podatki dochodowe od działalności gospodarczej. Chcemy dostosować bardziej ten podatek dochodowy zarówno do działań biznesowych, jak i do zasad rachunkowości – wyjaśnia gość radiowej Jedynki.

I jak dodaje wiceminister Filip Świtała, ma się pojawić też wspomniany już Rzecznik Praw Podatnika.

– Który pozwoli, miejmy nadzieję, na takie „naoliwienie” stosunków pomiędzy podatnikami a Krajową Administracją Skarbową. Będzie to ktoś, kto będzie pełnił funkcję mediatora, ale będzie też pomagał zwykłym podatnikom wykonywać ich obowiązki – podkreśla gość radiowej Jedynki.

To na pewno ważna instytucja dla podatników indywidualnych. Podobnie jak Karta Praw Podatnika, która ma być zawarta w nowej Ordynacji.

– To będzie prosty zbiór jasnych zasad, praw podstawowych podatnika i jego podstawowych obowiązków. Nieszczegółowy. Coś w rodzaju takiego „dekalogu”, napisanego przyjaznym językiem, który każdy podatnik zrozumie, i będzie mógł następnie poznać skutki tych praw i obowiązków – zapowiada gość Jedynki Filip Świtała, wiceminister finansów.

I dodaje, że podstawowym obowiązkiem jest to, że podatki trzeba płacić… A nowa Ordynacja podatkowa miałaby obowiązywać od stycznia 2020 roku.

Sylwia Zadrożna, Karolina Mózgowiec, Marcin Jagiełowicz, Małgorzata Byrska, jk

Logo NBP