Rosja grozi niespłaceniem długów. Śmieciowy rating obligacji i sankcje doprowadzą do gospodarczej zapaści?
2022-03-07, 09:40
Rosja oświadczyła w niedzielę, że płatności z tytułu obligacji państwowych będą zależały od sankcji nałożonych przez Zachód w związku z inwazją na Ukrainę, co sprawia, że pojawiło się widmo pierwszego poważnego braku spłaty zagranicznych obligacji od czasu rewolucji bolszewickiej w 1917 roku.
Ministerstwo finansów Rosji oświadczyło, że będzie obsługiwać i spłacać długi państwowe w całości i na czas, ale płatności mogą być utrudnione przez międzynarodowe sankcje.
- Faktyczna możliwość dokonywania takich płatności na rzecz nierezydentów będzie zależała od środków ograniczających wprowadzonych przez obce państwa w stosunku do Federacji Rosyjskiej - napisano w oświadczeniu ministerstwa finansów.
Zamrożone środki
W związku z tym istnieje możliwość, że Rosja nie będzie mogła spłacić długu, ponieważ większość jej rezerw w wysokości 640 mld dolarów została zamrożona przez Zachód po tym, jak prezydent Władimir Putin rozpoczął wojnę na Ukrainie.
- Od tej pory Rosja będzie używać rubli, aby dokonywać płatności na rzecz rezydentów z tytułu obligacji denominowanych w obcej walucie - podało ministerstwo.
Ministerstwo Finansów w Moskwie również wyraźnie stwierdziło, że Rosja może nie być w stanie dokonać płatności z tytułu obligacji z powodu ograniczeń nałożonych przez rząd rosyjski.
W 1998 roku Rosja nie spłaciła 40 miliardów dolarów długu krajowego i zdewaluowała rubla pod rządami prezydenta Borysa Jelcyna, ponieważ była faktycznie bankrutem po tym, jak azjatycki kryzys zadłużenia i spadające ceny ropy naftowej zachwiały zaufaniem do jej krótkoterminowego długu w rublu.
Tym razem Rosja ma pieniądze, ale nie może ich użyć, ponieważ rezerwy - czwarte co do wielkości na świecie - które zgodnie z rozkazem Putina miały zostać zgromadzone na wypadek takiego kryzysu, są zamrożone przez Stany Zjednoczone, Unię Europejską, Wielką Brytanię i Kanadę.
Może to być pierwszy poważny przypadek niespłacenia długu przez Rosję od ponad wieku. Nawet gdy rozpadł się Związek Radziecki, Rosja przejęła swój dług zagraniczny. W 1918 roku rewolucjoniści bolszewiccy pod wodzą Włodzimierza Lenina zrzekli się carskiego długu, co wstrząsnęło światowymi rynkami, ponieważ Rosja miała wówczas jeden z największych na świecie pakietów długów zagranicznych. Obligacje nie miały żadnej wartości i niektórzy posiadacze carskich banknotów używali ich jako tapety. Po II wojnie światowej Związek Radziecki pod rządami Józefa Stalina przestał obsługiwać pożyczki od Stanów Zjednoczonych i Szwecji.
Dług korporacyjny
Podczas gdy Rosja ma tylko 40 miliardów dolarów w obligacjach międzynarodowych wyemitowanych w dolarach lub euro, jej korporacje zgromadziły znacznie większe zadłużenie zagraniczne. Euroobligacje zostały wyemitowane na różnych warunkach i w różnych formach. W szczególności obligacje sprzedane po nałożeniu na Rosję sankcji za aneksję Krymu w 2014 roku zawierają zapis o możliwości płatności w alternatywnej walucie: dolarach, euro, funtach brytyjskich lub frankach szwajcarskich, przy czym rubel jest wymieniony jako alternatywna opcja walutowa dla obligacji wyemitowanych od 2018 roku.
16 marca Rosja ma zapłacić 107 mln dolarów w kuponach od dwóch obligacji, ale ma 30-dniowy okres karencji na dokonanie płatności. Kolejna pełna spłata "kapitału" przypada na obligacje o wartości 359 mln USD w dniu 31 marca, a następnie transzę o wartości 2 mld USD, której termin wykupu przypada na 4 kwietnia.
Rosyjski gigant gazowy Gazprom ma obligacje o wartości 1,3 mld dolarów, których termin spłaty przypada na 7 marca. Według JPMorgan wartość rynku obligacji OFZ wynosi 15,5 bln rubli, czyli około 200 mld dolarów według kursu rubla ze stycznia, przy czym obcokrajowcy posiadają nieco mniej niż jedną piątą obligacji.
Ratingi coraz niżej
Wcześniej w niedzielę agencja Moody's obniżyła rating kredytowy Rosji do Ca, prawie najniższego poziomu, powołując się na kontrolę kapitału przez bank centralny, która może ograniczyć płatności z tytułu zadłużenia zagranicznego kraju i doprowadzić do niewypłacalności. Moody's powiedziała, że decyzja była spowodowana "poważnymi obawami co do gotowości i zdolności Rosji do spłaty swoich zobowiązań".
Agencja ratingowa stwierdziła, że ryzyko niewypłacalności wzrosło i że zagraniczni posiadacze obligacji prawdopodobnie odzyskają tylko część swoich inwestycji. Jeszcze 1 marca agencja Moody's oraz jej odpowiedniki Fitch i S&P Global oceniały Rosję na poziomie inwestycyjnym Baa3/BBB. Od tego czasu wszystkie trzy instytucje obniżyły swoje ratingi o kilka stopni, przez co dług publiczny Rosji znalazł się na tzw. terytorium śmieciowym.
PolskieRadio24.pl/ Reuters/ Bloomberg/ mib