Napraw, nie wyrzucaj. Nadchodzi czas Gospodarki Obiegu Zamkniętego

Obieg zamknięty

Gospodarka o obiegu zamkniętym (ang. circular economy) to taka, w której produkty, materiały oraz surowce powinny pozostawać w procesach produkcyjnych tak długo, jak tylko jest to możliwe. A samo wytwarzanie odpadów powinno być zminimalizowane. Idea ta uwzględnia wszystkie etapy cyklu życia produktu, zaczynając od jego projektowania, poprzez produkcję, konsumpcję, zbieranie odpadów, aż do ich zagospodarowania.

Powiązany Artykuł

EkoEksperymentarium. Graj, żeby uratować planetę

Mówimy zatem o odejściu od gospodarki opierającej się na zasadzie "weź - wyprodukuj - zużyj - wyrzuć", w której odpady często traktowane są jako ostatni etap cyklu życia. W gospodarce o obiegu zamkniętym istotne jest to, żeby odpady - jeżeli już powstaną - były traktowane jako surowce wtórne. Temu mają służyć wszystkie działania poprzedzające ich powstanie.

Działania Komisji Europejskiej

Komisja Europejska przyjęła plan działania dotyczący przechodzenia gospodarki na obieg zamknięty. Ma on pomóc przyspieszyć ten proces, poprawić konkurencyjność na świecie, promować trwały wzrost gospodarczy i tworzenie nowych miejsc pracy.

Powiązany Artykuł

Zamieszkać w dawnej fabryce. Ratunek w rewitalizacji

Plan działania określa 54 środki służące "zamknięciu obiegu" cyklu życia produktów: od produkcji i konsumpcji do gospodarki odpadami i rynku surowców wtórnych. Określono w nim również pięć sektorów priorytetowych, które przyspieszą przejście na gospodarkę o obiegu zamkniętym w całym jej łańcuchu wartości (tworzywa sztuczne, odpady spożywcze, surowce krytyczne, odpady z budowy i rozbiórki, biomasa i bioprodukty). Nacisk położono na stworzenie solidnych podstaw umożliwiających rozwój europejskich inwestycji i innowacji.

Plan działania promuje również ścisłą współpracę z państwami członkowskimi, regionami i gminami, przedsiębiorstwami, instytucjami naukowymi, obywatelami i innymi zainteresowanymi stronami zaangażowanymi w gospodarkę o obiegu zamkniętym.

Napraw, nie wyrzucaj

Gospodarka obiegu zamkniętego związana jest również z odpowiedzialnym projektowaniem i produkcją przedmiotów codziennego użytku. W październiku 2019 r. Komisja Europejska przyjęła pakiet 10 rozporządzeń zawierających zalecenia dotyczące ekoprojektowania. Zmiany dotyczą produktów takich jak: lodówki, pralki, zmywarki, wyświetlacze elektroniczne, telewizory, oświetlenie i urządzenia nim sterujące, zewnętrzne źródła zasilania, silniki elektryczne, transformatory, czy sprzęt spawalniczy.

Celem przepisów jest wydłużenie cyklu życia urządzeń oraz łatwiejsza ich naprawa. Wprowadzony został wymóg, by części zamienne były dostępne przez minimum 7-10 lat dla lodówek, zmywarek, pralek i pralko-suszarek.

Powiązany Artykuł

Kosz - posortuje śmieci i sprawdzi stan powietrza

Ponadto, producenci urządzeń mają obowiązek zapewnić dostawę części w ciągu 15 dni roboczych, a także zobowiązani są do udostępnienia dokładnych instrukcji naprawy wyprodukowanych sprzętów. Zgodnie z zasadami ekoprojektowania części zamienne powinny być opracowane tak, by możliwa była ich wymiana przy użyciu zwykłych narzędzi oraz bez ryzyka zniszczenia całego urządzenia. Na zmianach skorzystają zarówno środowisko, jak i konsumenci, którym więcej zostanie w portfelu.

Recykling odpadów

Do 2025 roku co najmniej 55 proc. odpadów komunalnych (pochodzących z gospodarstw domowych i przedsiębiorstw) powinno być poddawanych recyklingowi. Do 2030 roku cel ten wzrośnie do 60 proc., a do 2035 roku do 65 proc. Do 2025 roku, 65 proc. materiałów opakowaniowych będzie musiało zostać poddanych recyklingowi, a do 2030 roku - 70 proc. Odrębne cele wyznaczone zostały dla konkretnych materiałów opakowaniowych, takich jak papier i tektura, tworzywa sztuczne, szkło, metal i drewno. 

Zredukowanie o połowę ilości wyrzucanego jedzenia

Zgodnie z celami ONZ w zakresie zrównoważonego rozwoju, państwa członkowskie powinny zmierzać do zmniejszenia ilości wyrzucanego jedzenia o 30 proc. do 2025 roku i o 50 proc. do 2030 roku. Aby zapobiec marnotrawstwu żywności, państwa członkowskie powinny zachęcać do zbierania niesprzedanych produktów żywnościowych i ich bezpiecznej redystrybucji. Należy również zwiększyć u konsumentów świadomość znaczenia umieszczanych na etykietach informacji o terminie przydatności do spożycia: "wykorzystać do" oraz "najlepsze przed".

Powiązany Artykuł

Ekoplaner. Dobre nawyki na nowy rok

Teraz Polska

Rada Ministrów przyjęła w 2019 roku projekt mapy drogowej Gospodarki Obiegu Zamkniętego. Mapa drogowa GOZ to dokument zawierający zestaw narzędzi, nie tylko legislacyjnych, które mają na celu stworzenie warunków do wdrożenia w Polsce nowego modelu gospodarczego. Proponowane działania dotyczą przede wszystkim prac analityczno-koncepcyjnych, informacyjno-promocyjnych oraz koordynacyjnych w obszarach odpowiedzialności poszczególnych resortów. 

Ze szczegółami dotyczącymi wdrażania GOZ w Polsce można zapoznać się na stronie Ministerstwa Rozwoju, Pracy i Technologii.

PR24/MRPiT/KE/PE/PAP/mib