Historia

Niemcy mordują w Palmirach

Ostatnia aktualizacja: 21.06.2012 00:00
Była to największa masowa egzekucja, jakiej Niemcy dokonali w Palmirach koło Warszawy podczas II wojny światowej.
Audio
  • Dr Andrzej Kunert o tym czym jest Miejsce Pamięci Palmiry
  • Dr Andrzej Kunert o pochowanych na cmentarzu Palmiry

W dniach 20-21 czerwca 1940 roku rozstrzelano tam 368 więźniów Pawiaka. Było wśród nich wielu wybitnych działaczy społecznych i politycznych.

WIĘCEJ O ZBRODNIACH NIEMIECKICH W SERWISIE II WOJNA ŚWIATOWA

Gestapo dokonywało masowych mordów w Palmirach od grudnia 1939 roku do lipca 1941 roku. W ponad 20. potajemnych egzekucjach rozstrzelano więźniów przywożonych z Pawiaka i innych więzień warszawskich. Palmiry w Puszczy Kampinoskiej są symbolicznym miejscem kaźni.

Zbrodnicza akcja A-B

Egzekucje dokonywane tu przez Niemców były częścią tak zwanej akcji A-B, której celem była likwidacja polskiej inteligencji. Miejsce nosi nazwę Palmiry od wsi, przez którą przejeżdżały transporty z więźniami, wcześniej znajdowała się tam składnica amunicyjna twierdzy modlińskiej. Wśród zamordowanych było wielu wybitnych Polaków, między innymi, Maciej Rataj - marszałek Sejmu, działacz ruchu ludowego, Jan Pohoski - inżynier, wiceprezydent Warszawy, oraz Janusz Kusociński - słynny lekkoatleta, olimpijczyk. Na cmentarzu w Palmirach spoczywa ponad dwa tysiące Polaków. Przy wejściu na cmentarz-mauzoleum widnieje napis: "Łatwo jest mówić o Polsce, trudniej dla niej pracować, jeszcze trudniej umrzeć, a najtrudniej cierpieć". Słowa te podczas wojny wyrył nieznany więzień, na ścianie celi w więzieniu w alei Szucha.


Niemcy mordowali elity


W Palmirach zostali zamordowani między innymi, Adam Łada-Bieńkowski - dyrektor Obywatelskiego Komitetu Zimowej Pomocy Bezrobotnym, przewodniczący Okręgu Warszawskiego ZHP, Witold Hulewicz - poeta, tłumacz, dyrektor Polskiego Radia w Wilnie, wiceprezes Związku Literatów Polskich, Jadwiga Bogdziewiczówna - pracownica rozgłośni Polskiego Radia w Warszawie, odznaczona Krzyżem Walecznych za postawę w kampanii wrześniowej, Halina Jaroszewiczowa - działaczka polityczna i społeczna, posłanka na Sejm, senator, członek Służby Zwycięstwu Polski, później Związku Walki Zbrojnej, Stanisław Piasecki - pisarz, publicysta, krytyk literacki, animator tygodnika "Prosto z mostu". Podczas egzekucji więźniom zawiązywano oczy, a następnie strzelano do nich z broni maszynowej. Doły zasypywano i maskowano, Niemcy starali się o zachowanie miejsca kaźni w tajemnicy.


Pamięć

Po wojnie została przeprowadzona ekshumacja. Do czerwca 1946 roku wydobyto ponad 1700 zwłok, z czego rozpoznano jedynie 400. Delegat Międzynarodowego Czerwonego Krzyża, Szwajcar doktor Emil Bosch, który przybył na miejsce ekshumacji w maju 1946 roku, oświadczył, że "wstrząsające dowody martyrologii Polski, jakich świadkiem był na Palmirach, przekraczają wszystkie jego dotychczasowe wyobrażenia o zbrodniach niemieckich". W 1973 roku obok cmentarza utworzono muzeum. Zgromadzone są w nim eksponaty związane z walkami partyzanckimi na terenie Puszczy Kampinoskiej, a także dokumenty i przedmioty osobiste rozstrzelanych więźniów. Od stycznia 2010 roku nosi ono nazwę Muzeum - Miejsce Pamięci Pamiry, oddział Muzeum Historycznego miasta stołecznego Warszawy.

31 marca 2011 roku w nowym budynku muzeum została otwarta stała ekspozycja upamiętniająca egzekucje w Puszczy Kampinoskiej w latach 1939-1943.


Czytaj także

82. rocznica niemieckiego mordu na lwowskich profesorach

Ostatnia aktualizacja: 04.07.2023 05:40
Na Wzgórzach Wuleckich hitlerowcy rozstrzelali przedstawicieli polskich elit intelektualnych. Zginęło 25 profesorów lwowskich wyższych uczelni oraz 18 członków ich rodzin, przyjaciół i znajomych. Egzekucja została przeprowadzona w nocy z 3 na 4 lipca 1941. 
rozwiń zwiń
Czytaj także

Niemiecka rzeź mieszkańcow Woli

Ostatnia aktualizacja: 07.08.2012 00:00
Z rozkazu Hitlera: Każdego mieszkańca należy zabić, nie wolno brać żadnych jeńców. Warszawa ma być zrównana z ziemią i w ten sposób ma być stworzony zastraszający przykład dla całej Europy.
rozwiń zwiń