Wolni po 123 latach!
Ostatnia aktualizacja:
11.11.2013 06:00
11 listopada obchodzimy rocznicę odzyskania przez nasz kraj niepodległości w 1918 roku. Po latach pod zaborami, Polska ponownie pojawiła się na mapie Europy.
Audio
-
Adam Szczypiorski, działacz PPS, świadek wydarzeń 11 listopada mówił o manifestacji w okolicach Woli
-
Tadeusz Widmański, żołnierz i lekarz, mówił o przejęciu z rąk Niemców szpitala
-
Relacja Polskiego Radia z Krakowa w przeddzień pierwszej oficjalnej rocznicy odzyskania niepodległości (10.11.1938)
Rząd polski zaprzysiężony 18 listopada 1918 r. z J. Moraczewskim na czele. Od lewej siedzą: S. Thugutt, J. Moraczewski, J. Piłsudski, L. Supiński, L. Wasilewski, "Album zjednoczenia. Pamiątka piętnastolecia odzyskania niepodległości" (1934), Wikipedia/dp
95 lat temu, 11 listopada zakończyło się rozbrajanie żołnierzy niemieckich okupujących Warszawę. Rada Regencyjna utworzona pod protektoratem dwóch byłych zaborców, Austrii i Niemiec, przekazała władzę przybyłemu dzień wcześniej z więzienia w Magdeburgu Józefowi Piłsudskiemu. Tego samego dnia Niemcy podpisały zawieszenie broni z aliantami, co zakończyło I wojnę światową.
Społeczeństwo polskie ogarnął entuzjazm. Na ulicach miast gromadziły się wiwatujące tłumy. Spontanicznie formowano pochody i manifestacje, których uczestnicy domagali się ustąpienia załóg niemieckich, powołania polskiego sejmu, polskiej administracji i armii. Na warszawskiej Woli w jednej z największych manifestacji uczestniczył Adam Szczypiorski, działacz PPS. Z kolei żołnierz i lekarz Tadeusz Widmański przejmował z kolegami z rąk Niemców szpital polowy Wehrmachtu, który znajdował się w budynku, gdzie obecnie mieści się Sejm Rzeczypospolitej.
11 listopada nie od razu stał się świętem państwowym. Spory o datę odrodzenia państwa polskiego toczyły się przez całe dwudziestolecie międzywojenne. Dzień 11 listopada ustanowiono świętem narodowym dopiero ustawą z kwietnia 1937 roku, czyli prawie 20 lat po odzyskaniu niepodległości. Przed II wojną światową narodowe święto obchodzono tylko dwa razy - w roku 1937 i 1938.
W 1945 roku listopadowe święto zostało zniesione. W jego miejsce wprowadzono 22 lipca. Wraz z narastaniem opozycji wobec PRL, dzień 11 listopada stawał się coraz częściej okazją do demonstrowania społecznego oporu. W 1981 roku po raz pierwszy w historii PRL władze państwowe złożyły 11 listopada wieńce przed Grobem Nieznanego Żołnierza, a data ta została wpisana w kalendarz obchodzonych rocznic. W 1989 roku 11 listopada został przywrócony jako święto państwowe i dzień wolny od pracy.
